Το «αναδυόμενο» Παυλοπέτρι

Το Παυλοπέτρι «κείτεται» ήσυχο από τα προϊστορικά χρόνια στα νερά της θάλασσας  μαζί με το νεκροταφείο του στην παραλία της Πούντας,  ανατολικά του καναλιού για το πέρασμα στη Σμιγοπέλαγη Ελαφόνησο, στο Σίμο και στην παραλία της Παναγιάς. 

Το Παυλοπέτρι αποτελούσε κάποτε ηγέτη   που ο πολιτισμός του, χρονολογούμενος στην εποχή του Χαλκού, έθεσε τις βάσεις της κοινωνικής, οικονομικής και οικιστικής οργάνωσης και μεταλαμπαδεύτηκε σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, γι’ αυτό  άλλωστε και μαζί με  τα Κύθηρα έλεγχαν ένα από τα σπουδαιότερα Προϊστορικά περάσματα του τότε Γνωστού Κόσμου. Ο πολιτισμός του Παυλοπετρίου διήνυσε δυο χιλιετίες, περνώντας όμως από την ελληνική προϊστορία στην ελληνική ιστορία χάθηκε μαζί με το περίφημο κράτος της Ατλαντίδας, σύμφωνα με τον Άγγλο αρχαιολόγο N.C. Flemming.  

Και σήμερα η «περιέργεια» της μελέτης και της επιστήμης τη θέτουν και πάλι στο επίκεντρο της προσοχής, και αυτό γιατί πέρα από το ιστορικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει ούτως ή άλλως το παρελθόν της υπάρχουν «υποψίες» πως μια περαιτέρω εξέτασή της ίσως ανατρέψει ιστορικά γεγονότα και σταθερές αλήθειας της ελληνικής ιστορίας. Κι αυτό γιατί δεδομένου ότι η Μυκηναϊκή Εποχή καταλαμβάνει την περίοδο από 1600 έως και 1100 π.Χ. και  αν αναλογιστούμε πως στο Παυλοπέτρι εντοπίστηκαν Μυκηναϊκά κατάλοιπα πολύ πριν από το 1600 π.Χ,  τότε συμπεραίνεται πως υπάρχει χώρος για πολλή έρευνα ακόμη σε αυτό το βυθισμένο φύλακα της ιστορίας.

Έτσι, η σπάνια προϊστορική πόλη με οικιστικό σχέδιο (κτίσματα, δρόμους, πλατείες),  τοπογραφήθηκε από το Ινστιτούτο της Ωκεανογραφίας του Κέιμπριτζ το 1968, ενώ το  2009 ξεκίνησαν υποβρύχιες έρευνες από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ  και τη συμμετοχή Ελλήνων αρχαιολόγων.

Μπορεί το Παυλοπέτρι να μην υφίσταται πια, όμως οι πολιτιστικές εκδηλώσεις της Ελαφονήσου με το όνομα  Παυλοπέτρια το κρατούν ακόμη ζωντανό. Έτσι, η Γιορτή των Ψαράδων από την Ελαφόνησο, η γιορτή της Νησοστέφανης Παναγιάς  στο Κατωνησί και τα διάφορα μουσικοχορευτικά και φιλοαναγνωστικά (έκθεση βιβλίου) δρώμενα «στελεχώνουν» τα Παυλοπέτρια κρατώντας ζωντανό το όνομα, από κοινού με την απέναντι ομώνυμη παραλία, ενός ξεχασμένου «υδάτινου» τόπου.