Υπόμνημα προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΥΑΑΤ) και τον ΕΛΓΑ υπέβαλε ο ΣΕΔΗΚ σχετικά με την τεράστια καταστροφή που έχει υποστεί η Ελαιοπαραγωγή της Κρήτης από τις ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και τους νότιους ανέμους, κατά την ευαίσθητη περίοδο της άνθησης - καρπόδεσης των ελαιοδέντρων.
Στο Υπόμνημα αυτό, το οποίο κοινοποιείται στην Περιφέρεια και Αντιπεριφέρειες, τους Δήμους και τους Βουλευτές και Ευρωβουλευτές της Κρήτης, περιλαμβάνονται οι εκτιμήσεις Δήμων της Κρήτης σχετικά με τις ζημιές που σημειώθηκαν στις περιοχές τους, ενώ παράλληλα αποδεικνύεται ότι οι ζημιές αυτές είναι και πολύ σοβαρές αλλά και πολύ εκτεταμένες και ότι τελικά αποδεκάτισαν την ελαιοπαραγωγή του νησιού προκαλώντας μια μείωση της, τάξεως του 65-70% και ένα τεράστιο οικονομικό πλήγμα στην οικονομία της Κρήτης, της τάξεως των 150-200 εκατ. ευρω.
Βασικό σημείο του Υπομνήματος είναι ότι με αυτό τεκμηριώνεται, αντίθετα με τις μέχρι τώρα εξαγγελίες, ότι πάνω από το μισό των ζημιών αυτών που οφείλεται σε σχινοκαρπία και καρπόπτωση είναι αποζημιώσιμο από τον ισχύοντα Κανονισμό του ΕΛΓΑ, ενώ και το υπόλοιπο που οφείλεται σε ανθόπτωση πρέπει, με τροποποίηση του Κανονισμού να χαρακτηριστεί ως αποζημιώσιμο.
Όπως σημειώνεται στις προτάσεις που διαμορφώνει ο ΣΕΔΗΚ «δεν είναι λογικό και ηθικό οι ελαιοπαραγωγοί να τίθενται σε ήσσονα μοίρα από τους άλλους παραγωγούς της χώρας» αφού ζημιές πριν την καρπόδεση, όταν προκαλούνται από παγετούς, που συμβαίνουν συνήθως στην Βόρειο Ελλάδα να χαρακτηρίζονται ως αποζημιώσιμες και όταν προκαλούνται από καύσωνες, που συμβαίνουν συνήθως στην Κρητη και Νότια Ελλάδα να εξαιρούνται από τις αποζημιώσεις.
Το Υπόμνημα που υπέβαλε ο ΣΕΔΗΚ με θέμα: Αποζημιώσεις απωλειών ελαιοπαραγωγής Κρήτης απο ακραία καιρικά αίτια έχει ακριβώς ως εξής:
Όπως σας είναι γνωστό, απο αναφορές Φορέων της Αυτοδιοίκησης, Βουλευτών και Ευρωβουλευτών, η ελαιοπαραγωγή της Κρήτης, ένας απο τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας και απασχόλησης του νησιού, έχει δεχτεί φέτος ισχυρό και εκτεταμένο πλήγμα εξαιτίας των ασυνήθιστων ακραίων θερμοκρασιών και νοτίων ανέμων που έπληξαν την ελαιοπαραγωγή κατά την ευαίσθητη περίοδο της άνθησης και καρπόδεσης των ελαιοδέντρων.
Ειδικότερα κατά την περίοδο αρχές Μάιου – αρχές Ιουνίου όποτε τα ελαιόδεντρα στην Κρήτη, βρίσκονται σε διάφορα στάδια απο την άνθηση έως την καρπόδεση, ανάλογα με την πρωιμότητα και το υψόμετρο των περιοχών, επεκράτησαν θερμοκρασίες και έντονη ηλιοφάνεια πολύ πέραν απο τις συνήθεις, ενώ παράλληλα έπνευσαν με μεγάλη συχνότητα και διάρκεια ισχυροί θερμοί νότιοι άνεμοι που συνήθως έφεραν και κόκκινη σκόνη προερχόμενη απο την Αφρική.
Οι ακραίες αυτές συνθήκες που, μπορείτε να ελέγξετε απο τα στοιχεία των Μετεωρολογικών Σταθμών που υπάρχουν στο νησί, έφτασαν σε επίπεδα, πολύ πέραν απο τα συνήθη για την ανθοφορία, καρπόδεση και πρώτη ανάπτυξη των καρπών.
Έτσι π.χ. στην περιοχή Μεραμβέλλου η θερμοκρασία στο διάστημα 17-29 Μάιου (με βάση τα στοιχεία Μετεωρολογικού Σταθμού) έφρασε σε επίπεδα 30-31,3ΟC ενώ σε άλλες περιοχές όπου δεν υπήρχαν παρατηρητήρια εκτιμάται ότι κυμάνθηκε άνω των 40οC επί 24 ώρες. Παράλληλα κατά το ίδιο διάστημα έπνευσαν νότιοι άνεμοι έντασης άνω των 8 Beaufor (Στοιχεία ΕΜΥ) σε αρκετούς Δημους.
Οι ακραίες αυτές για την εποχή κλιματικές συνθήκες, ανάλογα με το στάδιο της εξέλιξης της ανθοφορίας και της καρποφορίας της ελιάς με το οποιο συνέπεσαν σε διάφορες περιοχές, προκάλεσαν τις ακόλουθες ζημιές:
(α) Αφυδάτωση, νέκρωση και πτώση των ανθέων (ανθόπτωση)
(β) Ανομοιόμορφη χρονικά και φυσιολογικά κομπόδεση (σχινοκαρπία).
(β) Πτώση των νέων καρπών, όπου είχε προχωρήσει η κομπόδεση (απόπτωση)
ΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΝΤΑΣΗ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ
Οι ζημιές αυτές, όπως φαίνεται απο τον Πίνακα που ακολουθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσαν Δήμοι της Κρήτης στον ΣΕΔΗΚ, έπληξαν σχεδόν το σύνολο των Δήμων της Κρήτης και κυμάνθηκαν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Δήμων, η Καρπόπτωση απο 30-70%, η Σχινοκαρπία απο 20-50% και η Καρπόπτωση απο 20-90%. Έτσι, προκάλεσαν μια συνολική μείωση της ελαιοπαραγωγής της τάξεως του 60-75% που εκτιμάται σε απώλεια 60-75 χιλ. τόνων ελαιολάδου άξιας 150-200 εκατ. ευρώ.
Επομένως το πλήγμα για την οικονομία των ελαιοπαραγωγών και ολόκληρου του νησιού είναι τεράστιο και εκτεταμένο, γιαυτο και το όλο θέμα θα πρεπει να εξεταστεί με την δέουσα προσοχή και κατανόηση απο τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και φορείς.
Πίνακας ζημιών στην Ελαιοπαραγωγή από υψηλές θερμοκρασίες και νότιους ανέμους συμφωνά με τις εκτιμήσεις διαφόρων Δημων της Κρήτης* |
||||||||
ΔΗΜΟΙ |
Ελαιό- δέντρα (χιλιάδες ) |
Μέση παραγωγή ελαιολαδου (τόνοι) |
Ποσοστά ζημιών ελαιοπαραγωγής |
|||||
Ανθόπτωση |
Σχινοκαρπία |
Καρπόπτωση |
||||||
χιλ. δεν. |
Ζημία % |
χιλ. δεν. |
Ζημία % |
χιλ. δεν. |
Ζημία % |
|||
Π. Ε. ΧΑΝΙΩΝ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Αποκορώνου |
1.197,0 |
6.000 |
500 |
50 |
- |
- |
600 |
50 |
Κισσάμου |
1.515,9 |
6.000 |
600 |
60 |
300 |
50 |
250 |
40 |
Καντάνου-Σελίνου |
786,0 |
7.500 |
630 |
40 |
- |
- |
- |
40 |
Πλατανιά |
;2.556,0 |
;9.500 |
700 |
30 |
|
|
|
30 |
Χανίων |
1.050,0 |
3.500 |
950 |
20 |
- |
- |
- |
30 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ηρακλείου |
987,5 |
3.690 |
690 |
70 |
200 |
20 |
880 |
90 |
Γόρτυνας |
3.250,0 |
- |
- |
50 |
- |
40 |
- |
40 |
Φαιστού |
2.300,0 |
10.000 |
- |
50 |
- |
40 |
- |
40 |
Αρχανών-Αστερουσίων |
1.940,0 |
6.000 |
1.900 |
30 |
679 |
35 |
679 |
35 |
Μινώα Πεδιάδας |
3.100,0 |
11.000 |
1000 |
30 |
600 |
20 |
1.200 |
20 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Π.Ε. ΡΕΘΥΜΝΟΥ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ανωγείων |
94,0 |
300 |
- |
- |
|
|
|
|
Μυλοποτάμου |
2.669,2 |
6.000 |
650 |
25 |
|
|
|
|
Ρεθύμνου |
1.501,7 |
5.000 |
|
30 |
|
|
|
30 |
Αγ. Βασιλείου |
1.074,3 |
|
850 |
90 |
220 |
65 |
250 |
50 |
Αμαρίου |
566,7 |
|
150 |
30 |
|
|
30 |
150 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Π.Ε. ΛΑΣΙΘΙΟΥ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Αγ. Νικολάου |
1.650 |
|
500 |
80 |
400 |
20 |
800 |
50 |
Ιεράπετρας |
1.488 |
5.000 |
640 |
40 |
- |
- |
- |
- |
*Δήμοι που δεν αναφέρονται δεν έχουν απαντήσει ακόμα στον ΣΕΔΗΚ όμως είναι γνωστό ότι και αυτοί έχουν υποστεί σοβαρές ζημίες |
||||||||
ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΙΜΑ ΑΙΤΙΑ
Οπωσδήποτε, σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό του ΕΛΓΑ (Αποφ.157502/27-7-2011) άρθρο 6, παρ.4. « οι ζημιές που προξενούνται απο τα καλυπτόμενα ασφαλιστικά ζημιογόνα αίτια, εκτός του παγετού, στα καρποφόρα δέντρα πριν απο το δέσιμο του καρπού δεν καλύπτονται ασφαλιστικά».
Επομένως, απώλειες απο ζημιογόνα αίτια όπως, ανεμοθύελλα, καύσωνα η ηλιακή ακτινοβολία (αρθ.3, παρ 8 του Κανονισμού) τα οποία ασφαλώς υπήρξαν και μπορούν να τεκμηριωθούν απο τον ίδιο τον ΕΛΓΑ απο στοιχεία Μετεωρολογικών Σταθμών του νησιού, στην περίπτωση που προκλήθηκαν απο Ανθόπτωση, δεν φαίνεται να είναι αποζημιώσιμα με ισχύοντα κανονισμό του ΕΛΓΑ.
Αντίθετα απώλειες που προκλήθηκαν απο Σχινοκαρπία και Καρπόπτωση, φαινόμενα που όπως είναι φυσικό εκδηλώνονται μετά το δέσιμο του καρπού, είναι φανερό ότι, ανεξάρτητα αν κατονομάζονται ονομαστικά στον Κανονισμό, πρεπει να τύχουν αποζημίωσης απο τον ΕΛΓΑ και γιαυτο θα πρεπει να κινηθούν οι σχετικές διαδικασίες.
ΑΝΑΓΚΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ
Ωστόσο, θα πρεπει να σημειωθεί και υπογραμμιστεί ότι ο Κανονισμός στο αρθ.3, παρ 8, για λόγους επιστημονικούς αλλά και δεοντολογικούς θα πρεπει να τροποποιηθεί και να ισχύει για όλα τα αίτια ότι ισχύει και για τον παγετό. Δηλαδη η κάλυψη και των ζημιών που συμβαίνουν και πριν το δέσιμο του καρπού.
Κι αυτό γιατί είναι φανερό ότι η ισχύουσα διατύπωση του κανονισμού, θέτει τους ελαιοπαραγωγούς, που βρίσκονται κυρίως στην Νότια Ελλάδα και τα νησιά και επομένως πλήττονται απο υψηλές θερμοκρασίες, σε μεροληπτικά δυσμενή θέση έναντι των παραγωγών της λοιπής χωράς που συνήθως πλήττονται απο παγετούς, ενώ και αυτοί καταβάλλουν ίδιες εισφορές για τον ΕΛΓΑ όπως όλοι οι αγρότες,
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Μετά τα παραπάνω, παρακαλούμε όπως το όλο θέμα των ζημιών στην Ελαιοπαραγωγή της Κρήτης και ενδεχόμενα άλλων περιοχών της χώρας, εξεταστεί με την επιβαλλόμενη προσοχή και κατανόηση απο το ΥΠΑΑΤ και δρομολογηθούν τα εξης:
(α) Άμεση εναρξη διαδικασιών για χορήγηση αποζημιώσεων απο τον ΕΛΓΑ, τον φυσικό ασφαλιστικό Φορέα της αγροτικής παραγωγής για τις ζημίες απο Σχινοκαρπία και Καρπόπτωση σύμφωνα με το άρθ.6, παρ.4.του Κανονισμού
Οι αποζημιώσεις απο ΠΣΕΑ η Κρατικές Οικονομικές Ενισχύσεις, εκτός του ότι είναι αβέβαιες αφού υπόκεινται σε σειρά διαδικασιών και εγκρίσεων της ΕΕ είναι τόσο μακρόχρονες που συνήθως παρέχονται κατόπιν εορτής, ενώ οι αγρότες τις έχουν άμεσα ανάγκη.
β) Παροχή οδηγιών για άμεση τροποποίηση του Κανονισμού στο άρθρο 6 παρ. 4 ώστε να ισχύει για όλα τα ζημιογόνα αίτια ότι και για τον παγετό. Δεν είναι λογικό και ηθικό οι ελαιοπαραγωγοί να τίθενται σε ήσσονα μοίρα απο τους αλλους παραγωγούς της χώρας
