Στη γαλλική Ριβιέρα, κοντά στο Μονακό, μια μικρή παραθαλάσσια πόλη, με σχεδόν τριάντα χιλιάδες κατοίκους είναι διάσημη, επειδή θεωρείται ευρέως πως παράγει τα καλύτερα λεμόνια στον κόσμο.
Η πόλη Μεντόν, εκεί όπου οι Άλπεις συναντούν τα γαλάζια νερά της Μεσογείου, οι κλιματολογικές συνθήκες εδώ και πολλά χρόνια επιτρέπουν την καλλιέργεια λεμονιών, τα οποία απέκτησαν παγκόσμια φήμη και τον 18ο αιώνα εξάγονταν στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Κάθε χρόνο η πόλη διοργανώνει ένα εντυπωσιακό Φεστιβάλ Λεμονιού, που προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες.
Περίτεχνα άρματα φτιαγμένα από λεμόνια και πορτοκάλια, μουσικές παραστάσεις, χορευτικά, μια γιορτή από performers που κυκλοφορούν σε ολόκληρη την πόλη, δημιουργούν ένα κλίμα εορταστικό και πολύχρωμο.
«Για το Φεστιβάλ Λεμονιού απαιτούνται 140 τόνοι εσπεριδοειδών, σχεδόν 500.000 φρούτα πρέπει να τοποθετηθούν το ένα μετά το άλλο. Πρόκειται για 3.000 ώρες εργασίας σε δύο εβδομάδες, καθώς πρέπει να είμαστε πολύ γρήγοροι για να διασφαλίσουμε ότι η παραγωγή παραμένει στην καλύτερη δυνατή κατάσταση κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ που διαρκεί δύο εβδομάδες. Περίπου 30.000 άνθρωποι έρχονται να δουν κάθε παράσταση και 250.000 επισκέπτες κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ των δύο εβδομάδων», εξηγεί ο τεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Christophe Ghiena.
Οι δυσκολίες της παραγωγής
Τα διάσημα λεμόνια της Μεντόν όμως μειώνονται ολοένα και περισσότερο.
Μετά τη Γαλλική Επανάσταση ακυρώθηκαν οι νόμοι που προστάτευαν την συγκεκριμένη ποικιλία από τον ανταγωνισμό άλλων περιοχών που καλλιεργούν λεμόνια.
Η γαλλική Ριβιέρα έχει μετατραπεί σε «παιδική χαρά» των πλουσίων, όπως λένε οι ντόπιοι.
Τα πολυτελή ξενοδοχεία και οι βίλες που έχουν χτιστεί εκτοπίζουν σταθερά τους οπωρώνες και τις αγροτικές εκτάσεις.
Σήμερα μόνον 56 μικροί παραγωγοί εξακολουθούν να καλλιεργούν τη συγκεκριμένη ποικιλία λεμονιών.
Κύριο χαρακτηριστικό τους, σύμφωνα με τους ειδικούς είναι ότι είναι μεγαλύτερα και πιο στρογγυλά από τα συνηθισμένα λεμόνια και έχουν πιο απαλή γεύση.
Ένας από τους παραγωγούς ο Πιερ Σιαμπό, από αγροτική οικογένεια, έψαχνε μια δουλειά στη δεκαετία του 60 για να συντηρήσει την οικογένειά του.
Έσπασε την οικογενειακή παράδοση, ανοίγοντας ένα κατάστασημα σιδηρικών για να τα βγάλει πέρα.
Τώρα που συνταξιοδοτήθηκε φροντίζει τον οικογενειακό οπωρώνα, έναν από τους τελευταίους εναπομείναντες, σε έναν λόφο με θέα τη Μεντόν.
«Ο πατέρας μου μάζευε περίπου ενάμιση τόνο λεμόνια κάθε 20 ημέρες. Οι κοιλάδες της Μεντόν ήταν καλυμμένες με δάση λεμονιών. Υπήρχαν παντού λεμονιές. Σήμερα, η γη έχει πουληθεί σε εργολάβους και το μόνο που βλέπεις είναι κτίρια. Απλά κτίρια παντού σε κάθε πλευρά του δρόμου από αριστερά προς τα δεξιά. Υπάρχουν μερικοί λόφοι λεμονιών όπως ο δικός μου, αλλά δεν έχει μείνει σχεδόν καθόλου γη. Ένας νέος σήμερα δεν θα μπορούσε να ζήσει από την καλλιέργεια λεμονιών. Δεν είναι δυνατόν πια", λέει ο Πιερ Σιαμπό.
Ανάσα στην καλλιέργεια του περίφημου λεμονιού έδωσε το γεγονός πως το προϊόν έλαβε καθεστώς προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης.
«Στις αρχές της δεκαετίας του '60, η καλλιέργεια λεμονιού στη Μεντόν τελείωσε. Σαράντα χρόνια αργότερα, μια ομάδα από παθιασμένους χομπίστες προσπάθησαν να επανεκκινήσουν τον τομέα, υποβάλλοντας υποψηφιότητα για καθεστώς προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης, το οποίο τελικά απέκτησαν το 2015. Από το 2015, διαθέτουμε τους πόρους για να προσπαθήσουμε να ανασυγκροτήσουμε αυτή τη γεωργία και αυτή την επιχείρηση» εξηγεί ο παραγωγός Λοράν Γκανιάκ και προσθέτει: «Χωρίς το καθεστώς της γεωγραφικής ένδειξης, θα είχαμε μείνει με ένα πολύ περιοριστικό φυσικό έδαφος που παρουσιάζει πολύ υψηλό κόστος παραγωγής, καθιστώντας αδύνατη τη δημιουργία μιας βιώσιμης επιχείρησης εδώ».
Από την πλευρά του ο επιστάτης του Βοτανικού Κήπου La Casetta, Ερβέ Ινοντί, υπογραμμίζει πως: «Από τότε που αποκτήσαμε το καθεστώς γεωγραφικής ένδειξης για το λεμόνι της Μεντόν έχουν ξεκινήσει πολλά νέα έργα, ιδίως το συνέδριο εσπεριδοειδών τον Απρίλιο. Έχουμε επίσης επισκέπτες από παντού που έρχονται για να δουν τις συλλογές εσπεριδοειδών μας".
Η κλιματική αλλαγή επιπλέον εμπόδιο
Η κλιματική αλλαγή έρχεται να προστεθεί στη λίστα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι καλλιεργητές.
«Είχαμε τρία χρόνια ξηρασίας. Οι εποχές έχουν αλλάξει. Πριν είχαμε καταιγίδες γύρω στις 15 Αυγούστου και μετά έβρεχε τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Φέτος δεν είχαμε καθόλου μανιτάρια που να αναπτύσσονται επειδή το φθινόπωρο δεν έβρεξε. Το φθινόπωρο δεν βρέχει, ούτε το χειμώνα ούτε την άνοιξη. Οι εποχές αντισταθμίζονται και η υπερθέρμανση του κλίματος έχει τεράστιο αντίκτυπο», σημειώνει ο Πιερ Σιαμπό.
Η Μεντόν φημίζεται για τα πολλά εστιατόρια, τα καφέ που προσφέρουν ένα άλλο διάσημο έδεσμα, την τάρτα λεμονιού, αλλά και τα καταστήματα οπωρολαχανικών.
Επίσης διοργανώνονται ξεναγήσεις σε οπωρώνες για τους τουρίστες, οι οποίοι μαθαίνουν τα μυστικά της παραγωγής λεμονιού και δοκιμάζουν τα ιδιαίτερα αυτά αγροτικά προϊόντα.
