Η διαδικασία, που ξεκίνησε στις 08:00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) και αναμένεται να διαρκέσει ως τις 27 Σεπτεμβρίου, διεξάγεται στις αυτονομιστικές, φιλορωσικές επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ (στην ανατολική Ουκρανία) καθώς και στις περιοχές που βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή στις επαρχίες Χερσώνα και Ζαπορίζια. Οι τέσσερις περιφέρειες αντιπροσωπεύουν περίπου το 15% της Ουκρανίας, ή μια περιοχή στο μέγεθος της Ουγγαρίας, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Μια απόφαση προσάρτησης θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία να ξεκινήσει να χρησιμοποιεί το επιχείρημα ότι το έδαφός της δέχεται επίθεση από όπλα που παρέχει η Δύση στην Ουκρανία, πράγμα που θα μπορούσε να κλιμακώσει περαιτέρω τον πόλεμο.
Η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία στη νότια Ουκρανία το 2014, μέσω ενός άλλου δημοψηφίσματος-μαϊμού που καταδικάστηκε ομοίως ως παράνομο από τη διεθνή κοινότητα. Οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας κατήγγειλαν τη νέα προσπάθεια ως απόπειρα υφαρπαγής γης και υποσχέθηκαν να μην αναγνωρίσουν τα αποτελέσματα των ψηφοδελτίων.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν είπε ότι πρόκειται για μια "επικίνδυνη κλιμάκωση". Είπε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την Πέμπτη ότι καμία ρωσική αξίωση για ουκρανικό έδαφος δεν θα μπορούσε να αφαιρέσει το δικαίωμα της Ουκρανίας να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
Στην ομιλία του το βράδυ της Πέμπτης, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε ότι οι ψηφοφορίες ήταν "πλαστές" και αντιδημοκρατικές.
Η ψηφοφορία έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί σε διάστημα πέντε ημερών. Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι εκλογικοί αξιωματούχοι θα πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα με φορητές κάλπες από την Παρασκευή έως τη Δευτέρα. Τα εκλογικά τμήματα θα λειτουργήσουν μόνο την πέμπτη ημέρα, 27 Σεπτεμβρίου, με αξιωματούχους να επικαλούνται λόγους ασφαλείας. Δεκάδες σταθμοί έχουν προγραμματιστεί να ανοίξουν εκείνη την ημέρα, με τους ψηφοφόρους να μπορούν επίσης να ψηφίσουν σε περιοχές εκτός της δικής τους - και τους πρόσφυγες να έχουν δικαίωμα ψήφου σε μέρη της ίδιας της Ρωσίας.
Τμήματα του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ - όπου τα εκλογικά έγγραφα θα γράφονται μόνο στα ρωσικά - βρίσκονται υπό τον έλεγχο των αυτονομιστών που υποστηρίζονται από τη Ρωσία από το 2014, ενώ φέτος καταλαμβάνονται περισσότερα εδάφη.
Τα δημοψηφίσματα ακολούθησαν την ανακοίνωση της Τετάρτης από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για μερική επιστράτευση, κατά την οποία 300.000 άνθρωποι θα κληθούν να υπηρετήσουν στον πόλεμο. Η κίνηση προκάλεσε κύμα φυγής στα σύνορα από άνδρες που ήλπιζαν να αποφύγουν την υπηρεσία, καθώς και αναταραχή στους δρόμους της Ρωσίας, όπου έγιναν και εκατοντάδες συλλήψεις.
