Ο Alfred Kammer, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προειδοποίησε από τις Βρυξέλλες ότι «η Ευρώπη καλείται να πληρώσει για πράγματα που δεν μπορεί να αντέξει». Με αυτή τη φράση-προειδοποίηση, το ΔΝΤ σκιαγραφεί μια ήπειρο που κινδυνεύει να εγκλωβιστεί ανάμεσα στη χαμηλή ανάπτυξη και στο διαρκώς αυξανόμενο δημοσιονομικό βάρος.
Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις του Ταμείου, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη θα διαμορφωθεί το 2025 στο 1,2%, λίγο υψηλότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις, αλλά όχι αρκετό για να στηρίξει την απαιτούμενη προσαρμογή των δημόσιων οικονομικών. Για το 2026 η πρόβλεψη πέφτει στο 1,1%, με το ΔΝΤ να μιλά για «χαμηλή τροχιά ανάπτυξης σε μεσοπρόθεσμη βάση». Παράλληλα, η ανεργία παραμένει κοντά στο 6,5%, ενώ η παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο αυξάνεται οριακά.
Η εικόνα που παρουσιάζουν τα στοιχεία για την ευρωπαϊκή οικονομία είναι σημάδια κόπωσης. Οι δαπάνες για άμυνα, ενέργεια και υγεία αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς, ενώ οι δημογραφικές πιέσεις επιβαρύνουν τα ασφαλιστικά συστήματα. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι, με τις υφιστάμενες πολιτικές, ο μέσος δείκτης δημόσιου χρέους στην Ευρώπη μπορεί να φθάσει στο 130% του ΑΕΠ μέσα στα επόμενα 15 χρόνια, επίπεδο που θα ξεπερνά κατά πολύ τον «ασφαλή» στόχο του 90%.
Η εικόνα, όπως και οι κίνδυνοι, δεν είναι το ίδιο επιβαρυντικοί για όλους. Ο Kammer μίλησε για την ανάγκη «διπλής προσαρμογής». Το Ταμείο καλεί αφενός σε δημοσιονομική εξυγίανση μεσοπρόθεσμα, αφετέρου, σε επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και την επενδυτική απόδοση. «Η Ευρώπη πρέπει να κάνει μια προκαταβολή στις μεταρρυθμίσεις, αλλιώς το κόστος θα το πληρώσουν οι επόμενες γενιές», τόνισε χαρακτηριστικά ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Το ΔΝΤ και το τίμημα
Το δίλημμα για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι σαφές, καθώς είτε θα αυξήσουν τους φόρους, είτε θα περικόψουν δαπάνες, είτε θα χρειαστεί να επιμηκύνουν την περίοδο προσαρμογής. Το ΔΝΤ προτείνει ένα «στοχευμένο μείγμα» πολιτικής, με έμφαση στη μείωση ενεργειακών επιδοτήσεων, στην ενίσχυση της αγοράς εργασίας και στην ολοκλήρωση της ενιαίας κεφαλαιαγοράς.
Η πρόκληση όμως δεν είναι μόνο δημοσιονομική. Η χαμηλή παραγωγικότητα και οι αδύναμοι ρυθμοί επένδυσης απειλούν να καθηλώσουν την ανάπτυξη κάτω από το 2% για ολόκληρη την επόμενη δεκαετία. Η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει έδαφος έναντι των ΗΠΑ και της Ασίας σε καινοτομία, τεχνολογία και βιομηχανία, τομείς που καθορίζουν τον νέο παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ταμείου, οι ευρωπαϊκές σε σχέση με τις αμερικανικές επιχειρήσεις, επενδύουν κατά 30% λιγότερο σε ψηφιακές τεχνολογίες, ενώ η μέση αύξηση της παραγωγικότητας είναι σχεδόν στο μισό. Παράλληλα, η εξάρτηση από εισαγόμενη ενέργεια παραμένει υψηλή, καθιστώντας τις οικονομίες ευάλωτες σε γεωπολιτικά σοκ.
Η ελληνική διάσταση
Με ανάπτυξη 2,2% το 2025 και εκτιμώμενη αύξηση επενδύσεων 10%, η Ελλάδα εμφανίζει δυναμική ανώτερη του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Ωστόσο, το δημόσιο χρέος κοντά στο 160% του ΑΕΠ και η επίμονη εξάρτηση από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, κρατούν ζωντανές τις αμφιβολίες για την Ελληνική οικονομία.
Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η Ελλάδα «ανήκει σε εκείνες τις οικονομίες που ωφελήθηκαν από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, αλλά χρειάζονται θεσμική συνέπεια για να διατηρήσουν τη δυναμική τους». Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στη χρηματοδότηση της Ε.Ε. ή στις επενδύσεις των επόμενων ετών, αλλά στην παραγωγικότητα και στη σταθερή δημοσιονομική πορεία.
Το ζητούμενο της επόμενης μέρας
Το ερώτημα πάντως για την Ευρώπη είναι αν μπορεί να χρηματοδοτήσει την ευημερία της χωρίς να υπερχρεωθεί; Η απάντηση, όπως αφήνει να εννοηθεί το ΔΝΤ, θα εξαρτηθεί από το αν οι κυβερνήσεις θα συνδυάσουν την πειθαρχία με την ανάπτυξη.
Η Ευρώπη δεν αντιμετωπίζει κρίση χρέους, αλλά κρίση αντοχών, θεσμικών, κοινωνικών και επενδυτικών. Το πραγματικό στοίχημα είναι αν θα καταφέρει να μετατρέψει τη σημερινή σταθερότητα σε βιώσιμη ανάπτυξη. Ήδη ο διευθυντής του ΔΝΤ στην Ευρώπη, το υπαινίχθηκε ότι το θέμα δεν είναι πια μόνο πόσα μπορεί να πληρώσει η Ευρώπη, αλλά πόσα αντέχει να χάσει αν δεν αλλάξει πορεία.
Πηγή: Ot.gr
