Αυτή η ολοκληρωμένη στρατηγική θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην πιο αποτελεσματική διαχείριση του νερού, τόσο μέσω της εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ για τα ύδατα όσο και μέσω περισσότερων από 30 δράσεων. Τα κράτη μέλη, οι περιφέρειες και οι δήμοι, αλλά και οι πολίτες και οι επιχειρήσεις, είναι οι βασικοί παράγοντες της ανθεκτικότητας στο νερό.
Το νερό είναι το κλειδί για την ύπαρξή μας, αλλά σήμερα δεν μπορούμε πλέον να θεωρούμε το νερό δεδομένο. Η Ευρώπη έχει πληγεί από ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καταστροφικές πλημμύρες, παρατεταμένες ξηρασίες και δασικές πυρκαγιές. Με τις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Καμία χώρα ή περιοχή δεν γλιτώνει. Αυτό επηρεάζει τους πολίτες, τους αγρότες, το περιβάλλον και τις επιχειρήσεις, με επιπτώσεις στην υγεία, διαταραχές στην παροχή ενέργειας, τροφίμων και πόσιμου νερού και αυξανόμενες οικονομικές απώλειες σε ολόκληρη την ΕΕ. Πέντε από τους δέκα κορυφαίους παγκόσμιους κινδύνους για τις επιχειρήσεις σχετίζονται με το νερό.
Σήμερα, η ανθεκτικότητα των υδάτων και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας μας για να ενισχύσουμε την ασφάλεια της ΕΕ σύμφωνα με τα κλιματικά σενάρια και να κάνουμε τις επιχειρήσεις μας πιο ανταγωνιστικές και καινοτόμες, και την Ευρώπη πιο ελκυστική για επενδύσεις. Είναι μια ευκαιρία για τους Ευρωπαίους ερευνητές και εταιρείες που βρίσκονται σε καλή θέση να ηγηθούν, καθώς αντιπροσωπεύουν το 40% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τεχνολογίες νερού παγκοσμίως.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Το νερό είναι ζωή. Η ανθεκτικότητα των υδάτων είναι το κλειδί για τους πολίτες, τους αγρότες, το περιβάλλον και τις επιχειρήσεις μας. Η Στρατηγική της Επιτροπής για την Ανθεκτικότητα των Υδάτων χαράσσει μια πορεία προς μια βιώσιμη, ανθεκτική, έξυπνη και ανταγωνιστική οικονομία νερού. Πρέπει να δράσουμε τώρα για να προστατεύσουμε αυτόν τον σπάνιο πόρο.»
Χάραξη ενός κοινού ευρωπαϊκού οράματος για την ανθεκτικότητα των υδάτων
Η Στρατηγική εστιάζει σε τρεις βασικούς στόχους για κοινή δράση.
Πρώτον, θα αποκαταστήσει και θα προστατεύσει τον κύκλο του νερού, από την πηγή μέχρι τη θάλασσα. Για τον σκοπό αυτό, η αποτελεσματική εφαρμογή του ήδη υπάρχοντος πλαισίου της ΕΕ για το γλυκό νερό, συμπεριλαμβανομένης της Οδηγίας-Πλαισίου για τα Ύδατα και της Οδηγίας για τη Διαχείριση των Πλημμυρών, είναι καθοριστικής σημασίας και πρέπει να επικεντρώνεται τόσο στην ποσότητα όσο και στην ποιότητα του νερού. Επιπλέον, πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για τη βελτίωση της συγκράτησης νερού στην ξηρά, την αποτελεσματική πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων και την αντιμετώπιση των ρύπων στο πόσιμο νερό, συμπεριλαμβανομένων των PFAS.
Δεύτερον, η Στρατηγική στοχεύει στην οικοδόμηση μιας οικονομίας έξυπνης ως προς το νερό, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση της βιομηχανίας ύδρευσης της ΕΕ. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των υδάτων και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης σήμερα μια Σύσταση για την Αποδοτικότητα των Υδάτων, παρέχοντας κατευθυντήριες αρχές για τη μείωση της κατανάλωσης νερού. Θέτει ως στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των υδάτων στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030 και συνιστά στα κράτη μέλη να θέσουν τους δικούς τους στόχους για την αποδοτικότητα των υδάτων, με βάση τις εδαφικές και εθνικές τους συνθήκες. Σε αυτό το πλαίσιο, καθώς τα εθνικά επίπεδα διαρροών ποικίλλουν από 8% έως 57%, είναι επίσης σημαντικό να μειωθούν οι διαρροές στους σωλήνες και να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές ύδρευσης μέσω δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης και υιοθέτησης ψηφιακών λύσεων.
Τρίτον, η Στρατηγική θα βοηθήσει στην εξασφάλιση καθαρού και οικονομικά προσιτού νερού και αποχέτευσης για όλους. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Στρατηγική υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην εξοικονόμηση νερού στο σπίτι ή στην εργασία. Ως εκ τούτου, η Στρατηγική προωθεί την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την ευαισθητοποίηση του κοινού και των τομέων.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Στρατηγική ενισχύει τον ρόλο της ΕΕ στην προώθηση της ανθεκτικότητας των υδάτων παγκοσμίως μέσω διεθνών συνεργασιών και συνεργασίας. Δίνοντας το παράδειγμα, η ΕΕ θα προωθήσει μια παγκόσμια ατζέντα για το νερό με διεθνείς εταίρους και τρίτες χώρες, ιδίως μέσω της Παγκόσμιας Πύλης.
Όλοι οι παράγοντες της κοινωνίας πρέπει να συμμετάσχουν για την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής.
Για την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής και την υποστήριξη των κρατών μελών, των πολιτών, των τοπικών αρχών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, η Επιτροπή προτείνει εμβληματικές δράσεις σε πέντε τομείς διευκόλυνσης.
Διακυβέρνηση και εφαρμογή
Για την επιτάχυνση της εφαρμογής του κεκτημένου της ΕΕ για τα ύδατα, θα διοργανωθούν Δομημένοι Διάλογοι με όλα τα κράτη μέλη, καθώς και τακτικές ανταλλαγές με περιφέρειες, πόλεις και αρχές ύδρευσης για την προώθηση βέλτιστων πρακτικών, τον εντοπισμό προκλήσεων εφαρμογής και προτεραιοτήτων επιβολής, την ενθάρρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα των υδάτων και την απλούστευση και τον εξορθολογισμό των κανόνων της ΕΕ όπου είναι δυνατόν.
Επενδύσεις
Για να διασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση και να κινητοποιηθούν τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές επενδύσεις, η Επιτροπή θα αυξήσει τα διαθέσιμα κονδύλια της πολιτικής συνοχής για το νερό και θα εγκρίνει έναν χάρτη πορείας για τις πιστώσεις για τη φύση. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα δρομολογήσει επίσης ένα νέο Πρόγραμμα για το Νερό και ένα Συμβουλευτικό Μηχανισμό για τα Βιώσιμα Νερά, σε συνεργασία με την Επιτροπή, και θα διαθέσει πάνω από 15 δισεκατομμύρια ευρώ σε προγραμματισμένη χρηματοδότηση κατά την περίοδο 2025-2027. Οι ιδιωτικές επενδύσεις διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στο νερό και πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά.
Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης και της Τεχνητής Νοημοσύνης
Ένα πανευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την ψηφιοποίηση στον τομέα του νερού θα αποκαλύψει όλα τα οφέλη της ψηφιοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης, στη διαχείριση των υδάτων και τη βιώσιμη χρήση του νερού. Η έξυπνη ψηφιακή μέτρηση προσφέρει σημαντικές δυνατότητες βελτίωσης των ανιχνεύσεων διαρροών και τα δορυφορικά δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόβλεψη, για παράδειγμα.
Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας
Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, τη βιομηχανία και τις δεξιότητες θα ενισχύσουν επίσης την ανταγωνιστικότητα του τομέα των υδάτων. Τοποθετώντας τους ανθρώπους στο επίκεντρο της αλλαγής, η Επιτροπή θα δρομολογήσει μια στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας για την Ανθεκτικότητα στο Νερό και μια Ευρωπαϊκή Ακαδημία Νερού, μεταξύ άλλων δράσεων.
Ασφάλεια και ετοιμότητα
Τέλος, η συλλογική ανθεκτικότητα στο νερό απαιτεί ασφάλεια και ετοιμότητα. Η Επιτροπή θα ενισχύσει τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο της ΕΕ για πλημμύρες και ξηρασίες με ενισχυμένους δεσμούς μεταξύ ευρωπαϊκού, εθνικού και τοπικού επιπέδου.
Σήμερα, συμπληρώνοντας τη Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος δημοσιεύει μια έκθεση σχετικά με τις δυνατότητες εξοικονόμησης νερού και τα πιθανά μέτρα.
Επόμενα Βήματα
Η Επιτροπή θα ξεκινήσει την εφαρμογή εμβληματικών δράσεων όπως ορίζονται στη Στρατηγική και θα παρακολουθεί την πρόοδο της Σύστασης για την αποδοτικότητα του νερού.
Από τον Δεκέμβριο του 2025, η Επιτροπή θα συγκαλεί, κάθε δύο χρόνια, ένα Φόρουμ για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, παρέχοντας έναν χωρίς αποκλεισμούς διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΕ για την προώθηση της εφαρμογής της Στρατηγικής.
Επιπλέον, το 2027, η Επιτροπή θα διενεργήσει ενδιάμεση αξιολόγηση της προόδου που έχει επιτευχθεί στην εφαρμογή των δράσεων που περιλαμβάνονται στην παρούσα Στρατηγική.
