Κάθε χρόνο, χιλιάδες από αυτούς συνταξιοδοτούνται και όλο και λιγότεροι παίρνουν τη θέση τους. Σε όλη την ύπαιθρο, οι αχυρώνες κλείνουν, η γη εκμισθώνεται σε ολοένα και μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις και τα αγροτικά σχολεία κλείνουν αθόρυβα. Το αποτέλεσμα είναι λιγότεροι άνθρωποι να καλλιεργούν τρόφιμα, περισσότερες εισαγωγές να γεμίζουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ και ένα επάγγελμα να παρακμάζει.
Αυτή είναι η αργή κρίση που θα αντιμετωπίσει η Βρυξέλλες την Τρίτη 21 Οκτωβρίου, όταν ο Επίτροπος Γεωργίας Christophe Hansen θα παρουσιάσει τη στρατηγική της ΕΕ για την ανανέωση των γενεών στη γεωργία — ένα σχέδιο που αποσκοπεί να αποτρέψει την επόμενη γενιά παραγωγών τροφίμων από το να εγκαταλείψουν πριν καν ξεκινήσουν.
Οι νέοι αγρότες ζητούν από τους νομοθέτες να αναλάβουν δράση εδώ και πάνω από μια δεκαετία, δήλωσε τηλεφωνικά στο Politico, ο Peter Meedendorp, ο 25χρονος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Νέων Αγροτών (CEJA), καθώς επέστρεφε με το τρακτέρ του από την ολλανδική φάρμα που διευθύνει μαζί με τον πατέρα και τους αδελφούς του.
Κατά την περίοδο που προηγήθηκε της δημοσίευσης της στρατηγικής, ο Meedendorp μοίραζε το χρόνο του μεταξύ των χωραφιών και των Βρυξελλών. Αν και ανυπομονεί να δει τι θα παρουσιάσει ο Hansen, είναι επίσης επιφυλακτικός: «Σε ποιο βαθμό μπορούμε να υλοποιήσουμε όλες τις ωραίες προτάσεις στην πράξη, αν δεν συνοδεύονται από χρηματοδότηση;»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει τα κράτη μέλη να δαπανήσουν το 6% των κονδυλίων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής για την ανανέωση των γενεών — το διπλάσιο του τρέχοντος επιπέδου. Εάν τα κράτη επιτύχουν αυτόν τον στόχο, η CEJA θα μπορούσε να λάβει πάνω από 17 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2028 και 2034, μια σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού σε σύγκριση με τα τελευταία χρόνια.
Αποκλεισμένοι λόγω κόστους
Πάνω από το ένα τρίτο των αγροτών στην Ευρώπη είναι άνω των 65 ετών, ενώ λιγότεροι από ένας στους οκτώ είναι κάτω των 40 ετών.
«Δεν είναι ότι οι νέοι δεν θέλουν να ασχοληθούν με τη γεωργία, αλλά ότι είναι σχεδόν αδύνατο να ξεκινήσουν», δήλωσε η 21χρονη Sara Thill, αντιπρόεδρος της ομάδας νέων αγροτών του Λουξεμβούργου LLJ, σε συνέντευξη που έδωσε την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες.
Οι νέοι αγρότες δυσκολεύονται να βρουν διαθέσιμη και προσιτή γη για να ξεκινήσουν τη δουλειά τους. Ένα εκτάριο καλλιεργήσιμης γης στην ΕΕ κοστίζει σχεδόν 12.000 ευρώ. Η τιμή αυτή αυξάνεται σε πάνω από 90.000 ευρώ κατά μέσο όρο στην πατρίδα του Meedendorp, την Ολλανδία, από 56.000 ευρώ πριν από μια δεκαετία.
«Όταν ξεκινάς, οι τράπεζες ζητούν εγγυήσεις που οι γονείς σου δεν μπορούν να δώσουν — είναι ένας φαύλος κύκλος», δήλωσε ο Florian Poncelet, ένας 29χρονος κτηνοτρόφος που διευθύνει την περιφερειακή ένωση νέων αγροτών της Βελγίου FJA.
Ο Roy Meijer, πρόεδρος της ολλανδικής ένωσης νέων αγροτών NAJK, το έθεσε χωρίς περιστροφές: «Οι τράπεζες θεωρούν τους νέους αγρότες ως κίνδυνο. Αν είσαι 25 ετών και θέλεις να αγοράσεις γη, ξέχνα το». Σε όλη την Ευρώπη, οι νέοι αγρότες φαίνονται πιο ανυπόμονοι παρά νοσταλγικοί. Δεν βλέπουν τη γεωργία ως παράδοση που πρέπει να προστατευθεί, αλλά ως μια επιχείρηση που πρέπει να ανακαλυφθεί εκ νέου.
«Οι νέοι αγρότες δεν περιμένουν επιδοτήσεις», δήλωσε ο Meijer, αντιτάσσοντας την ιδέα ότι περιμένουν εύκολα χρήματα από τις Βρυξέλλες. Αυτό που θέλουν, υποστήριξε, είναι προβλεψιμότητα — κανόνες που δεν αλλάζουν με κάθε νέα μεταρρύθμιση και αναγνώριση ότι είναι επιχειρηματίες όπως όλοι οι άλλοι.
«Οι άνθρωποι της ηλικίας μου δεν φοβούνται την καινοτομία», πρόσθεσε. «Θέλουμε να χρησιμοποιούμε drones, δεδομένα, τεχνητή νοημοσύνη. Αλλά για να επενδύσουμε, χρειαζόμαστε σαφείς, μακροπρόθεσμους κανόνες. Δεν μπορείς να χτίσεις μια επιχείρηση σε ασταθή έδαφος».
Αύξηση του πονταρίσματος
Η Βρυξέλλες προσπαθεί εδώ και δεκαετίες να προσελκύσει νέους αγρότες μέσω της ΚΑΠ, με ανάμεικτα αποτελέσματα. Τα κράτη μέλη αφιερώνουν σήμερα το 3% των αγροτικών επιδοτήσεων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ σε προγράμματα για νέους αγρότες — περίπου 6,8 δισ. ευρώ μεταξύ 2023 και 2027.
Τώρα ο Χάνσεν θέλει να ανεβάσει τον πήχη. Ένα πρόσφατο σχέδιο της στρατηγικής, το οποίο έλαβε το POLITICO, θέτει ως στόχο να διπλασιαστεί το ποσοστό των αγροτών της ΕΕ κάτω των 40 ετών σε σχεδόν το ένα τέταρτο έως το 2040.
Για να επιτευχθεί αυτό, η Επιτροπή θέλει τα κράτη να δαπανήσουν το 6% των προϋπολογισμών τους για την ΚΑΠ σε νέους αγρότες, να περιορίσουν τις ενισχύσεις στους συνταξιούχους και να προσφέρουν δάνεια έως 300 000 ευρώ στους νεοεισερχόμενους. Προτρέπει επίσης τις πρωτεύουσες να χρησιμοποιήσουν τη φορολογική μεταρρύθμιση και τις πολιτικές χρήσης γης ως εργαλεία για να καταστήσουν τη γεωργία πιο ελκυστική, ενώ προωθεί τα σχέδια της Επιτροπής να δημοσιεύσει μια στρατηγική για τη βιοοικονομία τον επόμενο μήνα.
Οι ομάδες νέων αγροτών ανησυχούν ότι η φιλοδοξία μπορεί να ξεπεράσει τα μέσα. Σε αντίθεση με τον τρέχοντα προϋπολογισμό για τη γεωργία, ο οποίος επιβάλλει το ελάχιστο όριο του 3%, ο στόχος του 6% είναι μόνο φιλόδοξος. Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία στην CEJA ότι ορισμένες κυβερνήσεις θα μπορούσαν να δαπανήσουν ακόμη λιγότερα.
Οι νέοι αγρότες φοβούνται ότι η ανανέωση των γενεών θα δυσκολευτεί να ανταγωνιστεί άλλες προτεραιότητες χρηματοδότησης και ότι η τύχη της νέας στρατηγικής μπορεί να εξαρτάται λιγότερο από τις καλές προθέσεις και περισσότερο από την επόμενη ΚΓΠ — μια μεταρρύθμιση που ήδη δέχεται κριτική τόσο από τις αγροτικές ομάδες πίεσης όσο και από τους νομοθέτες.
Οι αξιωματούχοι της Επιτροπής απέρριψαν αυτές τις κριτικές, επισημαίνοντας τις διάφορες πηγές χρηματοδότησης στις οποίες θα έχουν πρόσβαση οι νέοι αγρότες μέσω του νέου «πακέτου εκκίνησης» της μελλοντικής ΚΓΠ και της επικείμενης στρατηγικής ανανέωσης των γενεών. Η Επιτροπή πρότεινε επίσης την αναδιάρθρωση των πληρωμών της ΚΓΠ, ώστε να μεταφερθούν πόροι από τους μεγάλους αγρότες στους μικρότερους — και νεότερους — αγρότες.
Ωστόσο, «το γεγονός ότι δεν διατίθενται χρήματα για μια συγκεκριμένη ομάδα νέων αγροτών είναι ένα μήνυμα», επέμεινε ο Meedendorp. «Έχουμε έναν επίτροπο που αυτοαποκαλείται επίτροπος των νέων αγροτών, ο οποίος είναι επίσης αυτός που προτείνει μια ΚAΠ χωρίς καμία διάθεση πόρων για τους νέους αγρότες».
Πηγή: Politico
