Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) εκπονεί επί του παρόντος ειδική έκθεση με θέμα την αρχιτεκτονική της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης. Στην έκθεση αυτή εξετάζονται λεπτομερώς τα όργανα της ΕΕ που εμπλέκονται στην καταπολέμηση της απάτης —η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), ο Οργανισμός της ΕΕ για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης (Eurojust) και ο Οργανισμός της ΕΕ για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ)— και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις εντολές τους και στη μεταξύ τους συνεργασία. Η συγκυρία δεν είναι τυχαία, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η από μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισκόπηση της αρχιτεκτονικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι. Η έκθεση αναμένεται να δημοσιευθεί τον Δεκέμβριο.
Η απάτη, η δωροδοκία, η δωροληψία, η υπεξαίρεση και το ξέπλυμα χρήματος συνιστούν ποινικά αδικήματα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Η έρευνες που διενεργούνται σε περιπτώσεις εικαζόμενης απάτης μπορεί να είναι ποινικής ή διοικητικής φύσης. Οι ποινικές έρευνες μπορούν να οδηγήσουν στην επιβολή ποινικών κυρώσεων από τα εθνικά δικαστήρια, ενώ οι διοικητικές έρευνες μπορεί να οδηγήσουν στη λήψη από την ΕΕ ή τους εθνικούς φορείς που διαχειρίζονται τον προϋπολογισμό της ΕΕ των αναγκαίων μέτρων για την αντιστάθμιση τυχόν ζημιών σε βάρος αυτού. Στο πλαίσιο των ποινικών ερευνών είναι επίσης πιθανό να αναληφθούν διοικητικές ενέργειες για την αποζημίωση των παθόντων.
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη έχουν το καθήκον να καταπολεμούν την απάτη και άλλες παράνομες δραστηριότητες κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, τα οποία καλύπτουν το σύνολο των εσόδων, δαπανών και περιουσιακών στοιχείων της. Η αρχιτεκτονική της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης προβλέπει δύο τρόπους διερεύνησης περιπτώσεων πιθανής απάτης: αφενός, τις διοικητικές έρευνες που διενεργεί η OLAF και, αφετέρου, τις ποινικές εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Η OLAF και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να υποστηρίζονται από τη Eurojust σε επίπεδο δικαστικής συνεργασίας και την Ευρωπόλ όσον αφορά την αστυνομική συνεργασία.
Στο πλαίσιο του ελέγχου, το ΕΕΣ αξιολόγησε κατά πόσον, οι συνιστώσες της αρχιτεκτονικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης, ήτοι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η OLAF, η Eurojust και η Ευρωπόλ έχουν εντολές που ορίζουν σαφώς τις αρμοδιότητές τους για την καταπολέμηση της απάτης και την υποστήριξη που παρέχει η μία στην άλλη. Ειδικότερα, το ΕΕΣ εξέτασε την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της OLAF πριν και κατά τη διάρκεια των ερευνών για απάτη, προκειμένου να αξιολογήσει την ικανότητά τους να ασκούν αποδοτικά τις εξουσίες τους. Εξέτασε επίσης τον εποπτικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συγκεκριμένα πώς διασφαλίζει την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, όπως, μεταξύ άλλων, την ανάκτηση ποσών που εισπράχθηκαν δολίως.
Με την ιδιότητά του ως θεματοφύλακα των οικονομικών της ΕΕ, το ΕΕΣ συμβάλλει στην καταπολέμηση της απάτης με κονδύλια της ΕΕ. Ωστόσο, ως ο εξωτερικός ελεγκτής της ΕΕ, το θεσμικό μας όργανο δεν έχει εντολή να διερευνά περιπτώσεις εικαζόμενης απάτης σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Όταν υποψιαζόμαστε την τέλεση κάποιας παράνομης δραστηριότητας, διαβιβάζουμε στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τις υπόνοιές μας για διάπραξη ποινικού αδικήματος, εφόσον εμπίπτει στην αρμοδιότητά της και εμπλέκονται σε αυτό κράτη μέλη που συμμετέχουν σε αυτή. Στην ΟLAF διαβιβάζουμε κάθε περίπτωση που εγείρει υπόνοια απάτης, διαφθοράς ή άλλης παράνομης δραστηριότητας σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Τέτοιες υπόνοιες ενδέχεται να προκύψουν στο πλαίσιο των ελεγκτικών εργασιών μας ή βάσει των πληροφοριών που μας παρέχουν απευθείας τρίτοι. Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η OLAF εξετάζουν τις εν λόγω καταγγελίες, αποφασίζουν κατά πόσο πρέπει να κινήσουν ποινική ή διοικητική έρευνα αντίστοιχα, και συνεργάζονται με τις αρχές των κρατών μελών, εφόσον χρειαστεί. Το 2026, σκοπεύουμε να δημοσιεύσουμε εκθέσεις ελέγχου με θέμα την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ από απάτη στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) της ΕΕ και τη στρατηγική της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης. Οι εκθέσεις θα δημοσιευθούν στον ιστότοπο του ΕΕΣ.
