Ωστόσο, για πολλούς φιλόδοξους νέους αγρότες, η χρηματοδότηση για την εκκίνηση μιας γεωργικής επιχείρησης ή η επέκταση της παραμένει ένας δυσπρόσιτος στόχος. Οι υψηλές απαιτήσεις, τα περιορισμένα κεφάλαια και ένα ασταθές εισόδημα κάνει συχνά τις τράπεζες να φοβούνται να τους δώσουν δάνεια. Ως αποτέλεσμα, ακόμα και οι πιο φιλόδοξοι νέοι αγρότες συχνά φοβούνται να επενδύσουν σε γη, εξοπλισμό ή βιώσιμες τεχνολογίες που θα τους επέτρεπαν να χτίσουν μια βιώσιμη και ανταγωνιστική επιχείρηση.
Η στρατηγική της ΕΕ για ανανέωση γενεών στη γεωργία αναγνωρίζει την πρόσβαση σε χρηματοδότηση ως ακρογωνιαίο λίθο για τη διασφάλιση όχι μόνο της εισόδου νέων ανθρώπων στον πρωτογενή τομέα, αλλά και της παραμονής και της επιτυχίας τους. Με την ενίσχυση των χρηματοδοτικών εργαλείων, παροχή εγγυήσεων και υποστήριξη επενδύσεων, η ΕΕ θέλει να διοχετεύσει τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την ανανέωση της γεωργίας.
Η σημασία της οικονομικής πρόσβασης
Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση καθορίζει ποιος μπορεί να ασχοληθεί με τη γεωργία, τι μπορεί να καλλιεργήσει και πώς μπορεί να καινοτομήσει. Όταν η πίστωση είναι σπάνια ή μη προσιτή, οι ευκαιρίες για ανανέωση εξαφανίζονται. Σε όλη την Ευρώπη, οι νέοι γεωργοί τείνουν να εκμεταλλεύονται μικρότερες εκμεταλλεύσεις και να αντιμετωπίζουν υψηλότερα ποσοστά χρέους σε σύγκριση με τις παλαιότερες γενιές. Τα παραδοσιακά μοντέλα πίστωσης συχνά απαιτούν εγγυήσεις που οι νεοεισερχόμενοι δεν διαθέτουν, με αποτέλεσμα να εξαρτώνται από οικογενειακές μεταβιβάσεις ή βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις.
Αυτοί οι περιορισμοί δεν περιορίζουν μόνο την προσωπική καριέρα του καθενός — επιβραδύνουν την υιοθέτηση βιώσιμων τεχνολογιών, περιορίζουν την ανανέωση των γενεών και αποδυναμώνουν την ανθεκτικότητα των αγροτικών οικονομιών. Χωρίς επαρκή χρηματοδότηση, ακόμη και η καλή πρόσβαση στη γη ή η υποστήριξη της κατάρτισης δεν μπορούν να ριζώσουν.
Τα νέα χρηματοδοτικά μοντέλα στην Ευρώπη
Η έρευνα «Αξιολόγηση των Στρατηγικών Ανανέωσης της Γεωργίας στα Κράτη Μέλη» του δικτύου της ΚΑΠ (2025) έχει χαρτογραφήσει τα εθνικά και περιφερειακά χρηματοδοτικά μέσα σε ολόκληρη την Ευρώπη που ήδη προωθούν καινοτόμους τρόπους για τη μείωση του κινδύνου, τη βελτίωση της οικονομικής προσιτότητας και την επαναφορά της ελκυστικότητας των δανείων για τους νέους και τους νέους αγρότες. Οι επιτυχημένες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:
- Δημόσια συστήματα εγγυήσεων που μοιράζουν τον κίνδυνο μεταξύ κυβερνήσεων και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, επιτρέποντας στις τράπεζες να προσφέρουν χαμηλότερα επιτόκια και μακρύτερες λήξεις στους νεοεισερχόμενους.
- Εξειδικευμένες τράπεζες γεωργικών επενδύσεων και ταμεία δανείων που παρέχουν σταθερή χρηματοδότηση με χαμηλό επιτόκιο για γεωργικές καινοτομίες, επενδύσεις και ανανέωση των γενεών.
- Συνδυασμένα δημόσια-ιδιωτικά μέσα που συνδυάζουν κεφάλαια της ΕΕ, εθνικά και ιδιωτικά, αξιοποιώντας δημόσιους πόρους για την απελευθέρωση μεγαλύτερων όγκων προσιτών πιστώσεων.
- Πράσινα και θεματικά δάνεια που συνδέουν ευνοϊκές συνθήκες με βιώσιμες και φιλικές προς το κλίμα επενδύσεις, ευθυγραμμίζοντας την πρόσβαση στη χρηματοδότηση με τους πράσινους στόχους.
Αυτές οι προσεγγίσεις αποδεικνύουν ότι η χρηματοοικονομική καινοτομία μπορεί να άρει τα διαρθρωτικά εμπόδια και να προωθήσει μια νέα γενιά αγροτών που είναι ανθεκτικοί και με όραμα για το μέλλον.
Η στρατηγική της ΕΕ για μακροπρόθεσμη αλλαγή
Η στρατηγική της ΕΕ για την ανανέωση των γενεών στη γεωργία βασίζεται στο αναλυτικό έργο και στα στοιχεία που συγκέντρωσε το δίκτυο της ΚΑΠ της ΕΕ σε όλα τα κράτη μέλη, ενώνοντας αυτές τις προσπάθειες σε ένα συνεκτικό ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Η στρατηγική ενθαρρύνει τη διαφάνεια, τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και τις πιο δίκαιες συνθήκες για τη χρήση και τη μεταβίβαση γης, προωθώντας μια σειρά βασικών μέτρων:
- Εθνικές μεταρρυθμίσεις για πρόωρη διαδοχή, μακρύτερες μισθώσεις και ευνοϊκότερη φορολογία, που προωθήθηκαν μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου
- Στοχευμένες επενδυτικές ενισχύσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία στο πλαίσιο της ΚΑΠ μετά το 2027, που θα επιτρέπουν στους νέους αγρότες να αγοράζουν, ναμισθώνουν ή να βελτιώνουν γη
- Νέα μέτρα για την επαναχρησιμοποίηση εγκαταλελειμμένων εκτάσεων, τη μείωση του κόστους των συναλλαγών και την προτεραιότητα των νέων αγροτώνστηνκατανομή δημόσιων εκτάσεων.
- Ένα Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Γης για την αύξηση της διαφάνειας, την παρακολούθηση των τάσεων της αγοράς και την αποθάρρυνση της κερδοσκοπίας
Συνδυάζοντας αυτές τις δράσεις, η ΕΕ στοχεύει να καταστήσει τη γεωργία και πάλι μια βιώσιμη και αποδοτική επαγγελματική επιλογή με στόχο τη διασφάλιση του εφοδιασμού της Ευρώπης με τρόφιμα, ενίσχυση της αγροτικής ζωής και μεταβίβαση γεωργικών εκτάσεων σε όσους είναι έτοιμοι να καλλιεργήσουν το μέλλον.
