Το µέτρο αυτό ουσιαστικά επιδοτεί τους αγρότες για µείωση αποτυπώµατος άνθρακα σε ποσοστό 20% το 2026 σε σχέση µε το 2025 µε βάση διάφορες πρακτικές που περιγράφονται στην προδηµοσίευση. Αυτό το ποσοστό µείωσης 20% θα πρέπει να διατηρείται το 2027 και το 2028. Βασικά ο αγρότης θα πρέπει να βρει κάποια πρακτική που δεν ακολούθησε το 2025 µε βάση το ηµερολόγιο εργασιών, και να ξεκινά να την εφαρµόζει από το 2026 για να «µετρήσει» η ψηφιακή εφαρµογή ένα ποσοστό µείωσης άνθρακα. Αν δεν φτάσει το 20%, το πριµ θα µειώνεται. Όπως και να έχει, όλοι θα είναι υπόχρεοι ανεξάρτητα τι έκαναν το 2025 στις πρακτικές: χλωρής λίπανσης (επίσπορη καλλιέργεια µε ψυχανθή) και της χρήσης λιπασµάτων µε παρεµποδιστές.
Με βάση τουλάχιστον τα όσα περιγράφονται στην προδηµοσίευση, γιατί πάντα υπάρχει διαφορά από τα γραπτά στην πρακτική εφαρµογή (τρανό παράδειγµα τα Νιτρικά) θέλει σκέψη αν θέλει να ενταχθεί στο Μέτρο αυτό ένας αγρότης, καθώς: Πρώτον, θα µπει σίγουρα σε έξοδα (σύµβουλος, ψηφιακή εφαρµογή), δεύτερον ίσως χάσει τα eco-schemes (µένει να αποσαφηνιστεί) και τρίτον το 2028 που είναι το τελευταίο έτος εφαρµογής, κανείς δεν ξέρει ποια ΚΑΠ θα βρει και τι ευκαιρίες πριµοδότησης χάσει.
Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda
Αναλυτικά η προδηµοσίευση αναφέρει:
Επιλέξιµες καλλιέργειες
Επιλέξιµες καλλιέργειες για ένταξη στην παρέµβαση είναι οι καλλιέργειες του βαµβακιού, της βιοµηχανικής ντοµάτας και της κινόα, σε εκτάσεις οι οποίες είναι δηλωµένες στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) του υποψηφίου. Γεωγραφικό πεδίο εφαρµογής της δράσης είναι ολόκληρη η ελληνική επικράτεια.
Είδος και ύψος χορηγούµενης ενίσχυσης
Η οικονοµική ενίσχυση χορηγείται σε ετήσια βάση και ανά εκτάριο ενταγµένης στη παρέµβαση έκταση. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν επιτευχθεί ο στόχος της µείωσης αποτυπώµατος άνθρακα κατά 20% και δεν τηρηθούν οι δεσµεύσεις ή/και υποχρεώσεις της παρέµβασης επιβάλλονται αναλογικές κυρώσεις/µειώσεις που θα εξειδικευτούν στην οικεία πρόσκληση.
Τα ύψη ενίσχυσης έχουν ως ακολούθως:
- Βαµβάκι: 31,7 ευρώ/στρέµµα.
- Βιοµηχανική ντοµάτα: 70,4 ευρώ/στρέµµα.
- Κινόα: 42,2 ευρώ/στρέµµα.
Στα παραπάνω ποσά συµπεριλαµβάνεται το κόστος συναλλαγής (αµοιβή τεχνικού συµβούλου), καθώς και το κόστος χρήσης της ηλεκτρονικής πλατφόρµας (λογισµικό).
Τιµή βάσης, έτος αναφοράς και έτη εφαρµογής
Για τον υπολογισµό του ποσοστού ετήσιας µείωσης του αποτυπώµατος άνθρακα απαιτείται να οριστεί ένα έτος, ως έτος αναφοράς προκειµένου να αποτελέσει την τιµή βάσης µε την οποία θα συγκρίνονται τα επόµενα έτη εφαρµογής. Μονάδα τιµής βάσης του αποτυπώµατος άνθρακα είναι το ένα (1) kg CO2 eq/ha ή το ένα (1) kg CO2 eq/tn παραγόµενου προϊόντος. Οι δικαιούχοι θα έχουν τη ευχέρεια να επιλέξουν µια από τις δύο µονάδες. Ως έτος αναφοράς για τον υπολογισµό της τιµής βάσης ορίζεται το έτος 2025. Ως έτη εφαρµογής ορίζονται τα έτη 2026, 2027 και 2028.
Κριτήρια επιλεξιµότητας εκµετάλλευσης & βασικές προϋποθέσεις ένταξης δικαιούχου (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά).
- Προκειµένου να ενταχθούν στην Παρέµβαση, τα αιτούµενα προς ένταξη αγροτεµάχια, πρέπει να πληρούν τα παρακάτω κριτήρια επιλεξιµότητας:
1.1 Να είναι δηλωµένα στην ΕΑΕ του 2025 του υποψηφίου
1.2 Η συνολική προς ένταξη έκταση καλλιέργειας να είναι τουλάχιστον 1 Ha Βαµβακιού ή/και 1 Ηa βιοµηχανικής τοµάτας ή/και 0,5 Ha κινόα.
1.3 Να κατέχονται νόµιµα κατά την ένταξη, και για κάθε έτος, καθ’ όλη την περίοδο δέσµευσης.
- Κατά το έτος αναφοράς δηλαδή κατά το έτος 2025 ο υποψήφιος δικαιούχος θα πρέπει:
2.1 Να τηρεί Μητρώο Εισροών- Εκροών και Ηµερολογίου Εργασιών (ΜΕΕ - ΗΕ) για τις επιλέξιµες καλλιέργειες της εκµετάλλευσης σύµφωνα µε το Παράρτηµα Ι. Το εν λόγω Παράρτηµα έχει ως βάση το Παράρτηµα ΙΙΙ της υπ’ αριθµ. 1313/178948/9-6-2023 Υπουργικής Απόφασης ωστόσο έχει εµπλουτισθεί µε πληροφορίες για τις ανάγκες των επιλέξιµων καλλιεργειών της Παρέµβασης. Στο Μητρώο Εισροών καταχωρίζονται και τηρούνται τα νόµιµα παραστατικά αγοράς εισροών, συµπεριλαµβανοµένων, του πολλαπλασιαστικού υλικού, των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, των προϊόντων θρέψης/λίπανσης και οργανικής ουσίας (κοπριάς),των καυσίµων καιτης ενέργειας. Στο Ηµερολόγιο Εργασιών καταχωρίζονται αναλυτικά οι γεωργικές εργασίες ανά αγροτεµάχιο της εκµετάλλευσης, συµπεριλαµβανοµένων της σποράς, της κατεργασίας εδάφους (όργωµα, ακαλλιέργεια, εδαφοκάλυψη, κτλ.), της λίπανσης (βασική ή επιφανειακή ή διαφυλλική) και προσθήκης οργανικής ουσίας (κοπριάς), της άρδευσης, της ρύθµισης ανάπτυξης, της φυτοπροστασίας και της συγκοµιδής. Ειδικά για την παρούσα παρέµβαση επισηµαίνεται η τήρηση τιµολογίων λιπασµάτων και αγροχηµικών όπως και παραστατικών κατανάλωσης ενέργειας και καυσίµου (τιµολόγια πετρελαίου, ρεύµατος).
2.2 Να καλλιεργεί τουλάχιστον 1 Ha Βαµβακιού ή/και 1 Ηa βιοµηχανικής τοµάτας ή/και 0,5 Ha κινόα,
2.3 Να υποβάλλει κατ’ έτος Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) για τα όλα τα αγροτεµάχια της εκµετάλλευσης.
ΣΤ. Αρχές σχετικά µε τον καθορισµό των κριτηρίων επιλογής.
- Ένταξη σε συστήµατα πιστοποίησης άνθρακα.
- Γεωργοί νεαρής ηλικίας.
- Εντασσόµενη έκταση, µε προτεραιότητα σε αρδευόµενες περιοχές.
- Συµµετοχή σε Συλλογικά Σχήµατα, συµπεριλαµβανοµένων των µη τυπικών οµάδων.
Οι τριετείς δεσμεύσεις από 1η Ιανουαρίου 2026
Οι δεσµεύσεις εκκινούν από την 1η Ιανουαρίου του 2026, είναι τριετούς διάρκειας και υποχρεώνουν τους αγρότες:
1. Να τηρούν περιβαλλοντικό φάκελο καθ’ όλη τη διάρκεια των δεσµεύσεων και για τρία (3) επιπλέον έτη µετά την ολοκλήρωσή τους2.Να χρησιµοποιούν ένα από τα εγκεκριµένα λογισµικά υπολογισµού αποτυπώµατος του άνθρακα σε κάθε µία από τις επιλέξιµες καλλιέργειες
3.Να εφαρµόσουν µια ή περισσότερες από τις ακόλουθες γεωργικές πρακτικές
i.Ορθολογική χρήση λίπανσης: µε τη χρήση νέας τεχνολογίας και τεχνικών όπως η γεωργία ακριβείας ή/και µε την εφαρµογή νέου τύπου λιπασµάτων που περιέχουν παρεµποδιστές για την αργή αποδέσµευση των θρεπτικών στοιχείων µε αποτέλεσµα τη µειωµένη εξάτµιση και έκπλυσή τους ή/και µε τη χρήση οργανικών λιπασµάτων
ii. Καλλιεργητικές πρακτικές: όπως αυτές των επίσπορων καλλιεργειών ιδιαίτερα µε ψυχανθή (χλωρή λίπανση), της φυτοκάλυψης και της διαχείρισης των υπολειµµάτων όπως π.χ η ενσωµάτωση των υπολειµµάτων της προηγούµενης καλλιέργειας κατά ή µετά τη συγκοµιδή τα οποία θα παραµείνουν εντός του εδάφους, συνεισφέρουν στη µείωση των αζωτούχων λιπάνσεων, στη βελτίωση του εδάφους και στην αποθήκευση µεγαλύτερων ποσοτήτων άνθρακα
iii. Μειωµένη εδαφική κατεργασία: Περιορισµός του αριθµού των αρόσεων, µειωµένη εδαφική κατεργασία ή εδαφική µη κατεργασία
iv. Βελτιστοποίηση της χρήσης νερού και µείωσης της άρδευσης: Πρακτικές όπως η χρήση νέων τεχνολογιών άρδευσης, στάγδην άρδευσης, εδαφοβελτιωτικών, είναι κατάλληλες
v. Μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών: Νέες τεχνολογίες έγκαιρης προειδοποίησης και επέµβασης των ψεκασµών µειώνουν τον αριθµό των ψεκασµών, ενώ νέες τεχνολογίες χρήσης ψεκαστήρων µειωµένης διασποράς συµβάλλουν στη µείωση της ποσότητας χρήσης των φυτοπροστατευτικών
vi. Χρήση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας/Μείωση κατανάλωσης ενέργειας: κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της εκµετάλλευσης, ακόµη και εν µέρει, µε τη χρήση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, σε αντικατάσταση ορυκτών καυσίµων (πετρέλαιο), µείωση της κατανάλωσης πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας
vii. Οποιαδήποτε άλλη πρακτική οδηγεί σε µείωση του αποτυπώµατος άνθρακα στην καλλιέργειά τους και τεκµηριώνεται από το ΣΠ∆.
Ωστόσο το ΣΠ∆ θα πρέπει να περιλαµβάνει τουλάχιστον την πρακτική της χλωρής λίπανσης (επίσπορη καλλιέργεια µε ψυχανθή) και της χρήσης λιπασµάτων µε παρεµποδιστές.
4. Nα επιτύχουν µείωση του αποτυπώµατος άνθρακα στην καλλιέργειά τους, σε ποσοστό 20 % κατά το πρώτο έτος εφαρµογής της παρέµβασης (2026) σε σχέση µε το προηγούµενο έτος αναφοράς (2025) και στη συνέχεια να διατηρήσουν τη µείωση αυτή κατά τα επόµενα έτη δεσµεύσεων (2027 και 2028).
Εν αναµονή πρόσκλησης
Ο συνολικός προϋπολογισµός της πρόσκλησης είναι της τάξης των 96.000.000 ευρώ. Επισηµαίνεται ότι το επόµενο διάστηµα θα εκδοθεί η πρόσκληση της παρέµβασης και η αίτηση στήριξης των ενδιαφερόµενων θα µπορεί να υποβληθεί ηλεκτρονικά µέσω κατάλληλου Πληροφοριακού Συστήµατος. Σε κάθε περίπτωση οι δικαιούχοι θα πρέπει να τηρούν τις δεσµεύσεις της παραγράφου Ζ από την 01/01/2026, µε δική τους ευθύνη. Οι ενδιαφερόµενοι θα πρέπει να διατηρήσουν καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρµογής του προγράµµατος το σύνολο της έκτασης µε την εντασσόµενη καλλιέργεια. Αν κατά τη διάρκεια των δεσµεύσεων αυξηθούν οι εκτάσεις µε την επιλέξιµη καλλιέργεια, τότε ακολουθούνται οι ίδιες γεωργικές πρακτικές για το σύνολο της έκτασης της επιλέξιµης καλλιέργειας, χωρίς επιπλέον ενίσχυση.
Κριτήρια µοριοδότησης
Αρχές σχετικά µε τον καθορισµό των κριτηρίων επιλογής.
- Ένταξη σε συστήµατα πιστοποίησης άνθρακα.
- Γεωργοί νεαρής ηλικίας
- Εντασσόµενη έκταση, µε προτεραιότητα σε αρδευόµενες περιοχές.
- Συµµετοχή σε Συλλογικά Σχήµατα, συµπεριλαµβανοµένων των µη τυπικών οµάδων
