Μια ευρεία πλειοψηφία Ευρωπαίων επιθυµούν αλλαγή, αλλά αυτή µπορεί να εκφραστεί µε πολύ διαφορετικούς τρόπους. Αυτό που συµβαίνει δεν είναι ότι οι ψηφοφόροι µετακινούνται από παραδοσιακά σχήµατα σε µικρότερα στα άκρα, αλλά το ότι κοιτούν προς όλες τις κατευθύνσεις, από τα αριστερά στα δεξιά, από τις αντισυστηµικές επιλογές στις επικρατούσες. Το συνεχές διαπέρασµα ιδεολογικών συνόρων αποτελεί την εκδοχή της µεταναστευτικής κρίσης στο 2019.
Υπάρχει σχεδόν πλήρης αβεβαιότητα σε αυτές τις εκλογές (…), ωστόσο ίσως µπορούµε να εντοπίσουµε κάτι που ενώνει τους Ευρωπαίους ψηφοφόρους. Το 1688 ο Ελβετός φυσικός Johannes Hofer έδωσε σε µια νέα ασθένεια το όνοµα «νοσταλγία». (…) Η Ευρώπη σήµερα απειλείται από µια επιδηµία νοσταλγίας. Οι Ευρωπαίοι είναι θυµωµένοι, µπερδεµένοι και νοσταλγικοί. Πολλοί θεωρούν ότι ο κόσµος ήταν καλύτερος χθες απ’ ό,τι σήµερα, όµως δεν είναι σίγουροι για το πού ακριβώς τοποθετείται αυτό χρονικά. Φοβούνται ότι τα παιδιά τους θα είναι σε χειρότερη θέση στο µέλλον, αλλά δεν ξέρουν πώς να αποτρέψουν κάτι τέτοιο.
Η Ευρώπη δεν είναι µοιρασµένη ανάµεσα σε όσους πιστεύουν στις Βρυξέλλες και σε εκείνους που προτιµούν το έθνος-κράτος – τη µεγαλύτερη οµάδα µεταξύ των Ευρωπαίων αποτελούν όσοι βλέπουν µε σκεπτικισµό τόσο την ΕΕ όσο και το έθνος-κράτος.
Αναρωτιέται κανείς εάν οι ευρωεκλογές θα βαθύνουν την τάση ενατένισης προς τα πίσω ή θα αποτελέσουν το πρώτο στάδιο ανάκαµψης, µε µια συνεπαγόµενη στροφή προς το µέλλον.
Ένα πράγµα είναι σίγουρο: το σύνορο ανάµεσα στα φιλοευρωπαϊκά παραδοσιακά κόµµατα και τα ευρωσκεπτικιστικά αντιδραστικά είναι το λιγότερο καλά φυλασσόµενο στην Ευρώπη σήµερα. Οι επόµενες εβδοµάδες θα είναι ιδιαίτερα σηµαντικές στη διαµόρφωση της τελικής απόφασης του εκλογικού σώµατος - σχετικά µε το σε ποια πλευρά του συνόρου θα βρει καταφύγιο η πλειοψηφία.
*Αρθρογράφος στους New York Times, επικεφαλής του Κέντρου Φιλελεύθερων Στρατηγικών στη Σόφια και µόνιµο µέλος του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Επιστηµών στη Βιέννη
