Tο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της χώρας µε µια ιστορική απόφασή του (1968/2019), έλυσε οριστικά την σύγχυση, την οποία προσπάθησαν να δηµιουργήσουν ορισµένοι , ευτυχώς ελάχιστοι, κύκλοι , που κινούνται στον συνεταιριστικό χώρο της χώρας, οι οποίοι στήριζαν την άποψη ότι µια συνεταιριστική ανώνυµη εταιρεία, λειτουργεί εκτός του πλαισίου των συνεταιριστικών αρχών και αξιών, που διέπουν τον συνεταιριστικό θεσµό. Οφείλουµε να οµολογήσουµε ότι, την άνεση αυτή των κινήσεών τους, την υπέθαλψε και την υποθάλπει η ελεγκτική αρχή των αγροτικών συνεταιρισµών, µε το να ανέχεται την συνέχιση της λειτουργίας των ανωνύµων συνεταιριστικών εταιρειών, εκτός των διατάξεων, που έχει θέσει ο συνεταιριστικός νοµοθέτης από το έτος 2011 και µετά. Ωστόσο παραµένει η θέση µας, που έχουµε εκφράσει και στο παρελθόν ότι µετά την ισχύ του νόµου 4015/2011, οι αγροτικοί συνεταιρισµοί απαγορεύεται να συνιστούν κεφαλαιουχικές εταιρείες γενικά, πλην των ΑΕΣ , ειδικά δε και σε σύµπραξη µε τρίτα φυσικά ή νοµικά πρόσωπα. Τη δυνατότητα της συνεργασίας αυτής την έλυσε η συνεταιριστική θεωρεία και ακολούθως η νοµοθεσία, ευρωπαϊκή και εθνική, µε την εισαγωγή του θεσµού του µέλους επενδυτή.
Το Συµβούλιο της Επικρατείας, µε την άνω απόφασή του, ερµηνεύοντας, µε απόλυτη ορθότητα και πληρότητα την συνεταιριστική νοµοθεσία, υπό το φως των συνεταιριστικών αρχών, έκρινε ότι οι ανώνυµες συνεταιριστικές εταιρείες ,οι επονοµαζόµενες µετά την ισχύ του νόµου 4015/2011 «Αγροτικές Εταιρικές Συµπράξεις-ΑΕΣ», συγκροτούνται αποκλειστικά και µόνο από αγροτικούς συνεταιρισµούς, µε τη δυνατότητα συµµετοχής και άλλων ΑΕΣ, αποκλείοντας τη συµµετοχή σε αυτές τρίτων φυσικών ή νοµικών προσώπων. Τις χαρακτηρίζει και ορθά, λόγω του διφυούς χαρακτήρα τους (Α.Ε, που λειτουργούν ως συνεταιρισµοί), ως ανώνυµες εταιρείες ειδικού τύπου , συνεπώς οι περιορισµοί, τους οποίους θέτει ο νοµοθέτης, ως προς την µετοχική τους σύνθεση δικαιολογείται από την ειδική φύση του συγκεκριµένου τύπου των συνεταιριστικών ανωνύµων εταιρειών και το ειδικό νοµικό πλαίσιο, που τις διέπει. Το ∆ικαστήριο δέχεται, και ορθά, ότι η νοµοθετική πρόβλεψη του θεσµού των ΑΕΣ αποσκοπεί στην διεύρυνση των δυνατοτήτων εταιρικής και επιχειρηµατικής δράσεως των αγροτικών συνεταιρισµών, µε την οργάνωσή τους υπό την νοµική µορφή της ανώνυµης εταιρείας, δια της οποίας εξασφαλίζεται η κατάλληλη κεφαλαιακή συγκρότηση αλλά και στην παράλληλη θέσπιση ρυθµίσεων απορρεουσών από τις βασικές συνεταιριστικές αρχές, η εφαρµογή των οποίων είναι συµβατή µε την συγκεκριµένη νοµική µορφή, η οποία πρέπει να λειτουργεί σύµφωνα µε τις διεθνείς συνεταιριστικές αρχές, όπως αυτές διαλαµβάνονται στην εισηγητική έκθεση του νόµου 4384/2016.
Και εµείς προσθέτουµε ότι πρόκειται στην πραγµατικότητα για την δύναµη του καθαρού συνεργατισµού , να υποτάσσει την µορφή στην ουσία του. Αυτή είναι η ανώνυµη συνεταιριστική εταιρεία και µέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να λειτουργεί, διαφορετικά δεν έχει λόγο ύπαρξης µέσα στην συνεταιριστική οικογένεια, δεδοµένου ότι, κύριος σκοπός της είναι η εξυπηρέτηση του αγρότη µέλους του µετόχου της συνεταιρισµού. Άλλωστε µε µια απλή ανάγνωση των καταστατικών όλων των µεγάλων συνεταιριστικών εταιρειών, που προσέφεραν ανεκτίµητη βοήθεια στον Έλληνα αγρότη, οι οποίες βεβαίως λειτούργησαν στο απώτερο παρελθόν, διαπιστώνεται η κυριαρχία στις διατάξεις τους, των αρχών του συνεργατισµού.
Ολόκληρη η απόφαση του ΣΤΕ, µε γνώµονα την άνω κρίση της , δίδει απάντηση και σε µια σειρά εξαιρετικά σηµαντικών νοµικών θεµάτων, που τέθηκαν, γεγονός που επιβάλλει να µελετηθεί ιδιαίτερα, τόσο από τους εφαρµοστές του δικαίου, όσο και από τους συνεταιριστές, ώστε οι συνεταιριστές να αποφεύγουν στο µέλλον να εµπλέκονται σε νοµικά µορφώµατα, τα οποία κινούνται έξω από την ιδεολογία του συνεργατισµού.
Ευελπιστούµε ότι η απόφαση , θα µελετηθεί µε την δέουσα προσοχή και από τον νοµοθέτη του µέλλοντος, ώστε να του δοθεί η δυνατότητα να αποφύγει την όποια στρέβλωση του θεσµού. Ο νόµος 4384/2016, παρά το γεγονός ότι περιέχει σηµαντικές αντισυνεταιριστικές διατάξεις, οφείλουµε να οµολογήσουµε ότι στο θέµα των ΑΕΣ, προσπάθησε έστω και ελλειµµατικά να θωρακίσει τον θεσµό της ΑΕΣ. Το έλλειµά του αυτό το συµπλήρωσε άριστα το ΣΤΕ µε την ιστορική του απόφαση.
Αντισυνταγµατική η αιφνίδια τροπολογία Βορίδη
Αντισυνταγµατική και επονείδιστη χαρακτηρίζεται η τροπολογία που κατέθεσε αιφνιδίως ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης για τη µετατροπή των Ανωνύµων Συνεταιριστικών Εταιρειών σε απλές ανώνυµες εταιρείες, χωρίς προφανώς να το έχει αντιληφθεί. ∆ιότι η κύρωση, που προβλέπει η συγκεκριµένη τροπολογία για διαγραφή από το Μητρώο του υπουργείου των Ανωνύµων Συνεταιριστικών Εταιρειών, οι οποίες δεν εφαρµόζουν τον συνεταιριστικό νόµο, τους παρέχει τη δυνατότητα να παραµείνουν, ως απλές ανώνυµες εταιρείες, µε αποτέλεσµα η συνεταιριστική περιουσία, η οποία έχει δηµιουργηθεί από πολλές γενεές συνεταιριστών και µάλιστα από αφορολόγητα αποθεµατικά να περιέλθει σε οποιονδήποτε τρίτο ιδιώτη.
Ενόψει αυτής της συνέπειας, θεωρούµε δευτερεύουσα την ωµή παρέµβαση του υπουργού στην απόφαση 1968/2019 του ΣτΕ µε σκοπό την ανατροπή της, η οποία µάλιστα γίνεται µε τρόπο, που περιέχει παιδαριώδη αιτιολογία. Όφειλαν να είναι περισσότερο προσεκτικοί, όταν προσπαθούν να ανατρέψουν απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας, η οποία έκρινε επί του άνω θέµατος.
Άρθρο
Τροποποίηση της παρ. 3 του άρθρου 13
του νόµου 4492/2017 (Α’ 156)
- Η περίπτωση α’ της παρ. 3 του άρθρου 13 του νόµου 4492/2017 (Α’ 156) αντικαθίσταται από τότε που ίσχυσε, ήτοι από 18.10.2017, ως εξής:
«3.α) Οι Αγροτικές Εταιρικές Συµπράξεις (ΑΕΣ) του άρθρου 33 του ν. 4384/2016 (Α’ 78) και του άρθρου 6 του ν. 4015/2011 (Α’ 210) που είναι εγγεγραµµένες στο Μητρώο του άρθρου 19 του ν. 4384/2016, µπορούν να µετατρέπονται σε αγροτικούς συνεταιρισµούς (ΑΣ) του ν. 4384/2016 µε συγχώνευση των Αγροτικών Συνεταιρισµών µετόχων τους. Όσες ΑΕΣ δεν έχουν εφαρµόσει τις διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4384/2016 µέχρι τις 31 Μαρτίου 2020, διαγράφονται από το Μητρώο του άρθρου 19 του ν. 4384/2016 µε απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, µετά από εισήγηση της αρµόδιας αρχής του άρθρου 18 του ν. 4384/2016.».
- Κοινές υπουργικές αποφάσεις µε τις οποίες έχει διαπιστωθεί η λύση ΑΕΣ και οι οποίες έχουν εκδοθεί σε εφαρµογή της περίπτ. α’ της παρ. 3 του άρθρου 13 του ν. 4492/2017, όπως η περίπτωση αυτή ίσχυσε πριν την αντικατάστασή της µε τη διάταξη της παρ. 1 του παρόντος άρθρου, ανακαλούνται αναδροµικά από την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος τους.
∆ικηγόρου-τέως νοµικού συµβούλου ΠΑΣΕΓΕΣ.