Τ ο 2021 αποδείχθηκε ότι τα είχε όλα! Παγωνιά, χαλάζι, καύσωνα, ηλιακά εγκαύµατα, µόνο τις πολυπόθητες βροχές δεν είχε. Οι περισσότερες ποικιλίες σε όλες σχεδόν τις περιοχές, ξεκίνησαν όψιµα και η οψιµότητα συνεχίστηκε έως και τον περκασµό. Όµως οι παρατεταµένες και ιδιαίτερα υψηλές θερµοκρασίες ηµέρας και νύχτας σε συνδυασµό µε την έλλειψη βροχοπτώσεων στη διάρκεια του καλοκαιριού, στρεσάρισαν τα αµπέλια και οδήγησαν στην πρωίµιση της παραγωγής στις θερµότερες περιοχές και στη συγκοµιδή στις συνήθεις ηµεροµηνίες για την κάθε ποικιλία, στις δροσερότερες.
Οι διεθνείς ποικιλίες µοιάζει να σοκαρίστηκαν περισσότερο σε σχέση µε τις γηγενείς που αποδείχθηκαν πιο καλά προσαρµοσµένες στην περιοχή τους.
Σηµαντικά προβλήµατα ασθενειών δεν εµφανίστηκαν φέτος (κάποια µικρά σχετικά προβλήµατα µε ωίδιο), αλλά η παραγωγή είναι µειωµένη κατά 10-50% στις θερµότερες περιοχές ή σε περιοχές µε αδυναµία άρδευσης, ενώ παραµένει στα ίδια επίπεδα ή και ελαφρά αυξηµένη στις οψιµότερες αµπελουργικές ζώνες. Η µικρότερη παραγωγή εκφράζεται τόσο µε το µικρότερο µέγεθος των τσαµπιών και των ραγών, αλλά και µε το µικρότερο ποσοστό χυµού-απόδοσης στην οινοποίηση.
Προβληµά η έλλειψη άρδευσης
Η έλλειψη άρδευσης σε ορισµένους αµπελώνες στην ενδοχώρα (Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα) έβαλε σε κίνδυνο τη ζωή νεαρών κληµάτων και υποβάθµισε την ποιότητα των παραγωγικών αµπελώνων (χαµηλές έως πολύ χαµηλές οξύτητες, «καµένα αρώµατα» κ.λπ.). Αλλά και σε δροσερότερες περιοχές σε εδάφη µε µικρή ικανότητα συγκράτησης νερού (αµµώδη εδάφη), οι αµπελώνες που δεν είχαν τη δυνατότητα άρδευσης έχασαν σηµαντικό τµήµα της φυλλικής τους επιφάνειας και δυσκολεύτηκαν πολύ να ωριµάσουν φυσιολογικά την παραγωγή τους.
Καθοριστικός ο Σεπτέµβριος
Από την άλλη στις δροσερότερες περιοχές ήδη στο τέλος Αυγούστου η φαινολική ωριµότητα των κουκουτσιών των µεσοπρώιµων ερυθρών ποικιλιών φαίνεται να συµβαδίζει µε αυτήν της σακχαρικής ωρίµανσης, ενώ το ίδιο συµβαίνει προς το παρόν και στις όψιµες ερυθρές ποικιλίες. Βέβαια ο Σεπτέµβριος είναι καθοριστικός µήνας για την ωρίµανση των τελευταίων και ελπίζουµε ο καιρός να µην µας χαρίσει τη συνολική βροχόπτωση που µας στέρησε στη διάρκεια της βλαστικής περιόδου.
Χρήσιµη αποδείχθηκε φέτος η παντελής αφαίρεση φύλλων και ταχυφυών στην αποφυγή ηλιακών εγκαυµάτων και στη διατήρηση οξύτητας και αρώµατος. Το κόψιµο των ταχυφυών στο δεύτερο µε τρίτο φύλλο τους ήταν καλή επιλογή για την σκίαση των σταφυλιών, ενώ η εφαρµογή διαφόρων σκευασµάτων καολίνη βοήθησε στις περιοχές που η µέγιστη θερµοκρασία δεν ξεπέρασε τους 35-37ο C. Ευνοηµένοι βρέθηκαν οι επίπεδοι αµπελώνες, οι αµπελώνες µε βορινές εκθέσεις και αυτοί µε κατεύθυνση των γραµµών φύτευσης Α-∆ σε σχέση µε αυτούς µε κατεύθυνση Β-Ν.
Μετατόπιση στα ορεινά
Η χρονιά θα πρέπει να αποτελέσει case study µετά το τέλος των ζυµώσεων. Οι οινοποιοί νοµίζω θα πρέπει να αξιολογήσουν την επίδρασή της στα χαρακτηριστικά των κρασιών τους και µε απόλυτη ειλικρίνεια να καταθέσουν την άποψή τους στους συλλογικούς φορείς του κλάδου για το πώς επηρεάστηκε η κάθε ποικιλία από τις συνθήκες της χρονιάς, αλλά και από τους δικούς τους χειρισµούς στους αµπελώνες. Εάν το µοντέλο αυτό της µείωσης των διαθέσιµων υδατικών αποθεµάτων έως τις αρχές του καλοκαιριού και των αυξηµένων θερµοκρασιών, επικρατήσει στο µέλλον, ακόµη και εάν συνοδεύεται µε καταιγίδες στη διάρκεια του καλοκαιριού, η βιωσιµότητα αρκετών αµπελουργικών εκµεταλλεύσεων ιδιαίτερα στις θερµές περιοχές της χώρας θα τεθεί υπό αµφισβήτηση. Ευτυχώς το ανάγλυφο της πατρίδας µας, νοµίζω, ότι θα επιτρέψει στο µέλλον τη µετατόπιση των αµπελώνων σε µεγαλύτερα υψόµετρα σε συνδυασµό µε την αλλαγή ποικιλιών και καλλιεργητικών τεχνικών.
