του Luca Rigotti*
Το 2021 ήταν µια χρονιά προκλήσεων από πολλές απόψεις για τον αµπελοοινικό τοµέα. Όπως και τα περασµένα Χριστούγεννα, οι ευρωπαίοι αµπελουργοί και οινοποιοί, αν και σε διαφορετικό βαθµό, εξακολουθούν να αντιµετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις που προέρχονται από την πανδηµία COVID-19, όπως το κλείσιµο του κλάδου HoReCa και η άνοδος των αποθεµάτων. Από την πλευρά της παραγωγής, η κλιµατική αλλαγή ασκεί πίεση στους παραγωγούς καθώς τα καιρικά φαινόµενα την άνοιξη και το καλοκαίρι επηρέασαν σοβαρά τη συγκοµιδή της ΕΕ 2021/2022, η οποία µειώθηκε κατά 13%. Ακριβώς όταν η κατανάλωση άρχισε να ανακάµπτει και οι εξαγωγές ξανάρχισαν, το κόστος παραγωγής και µεταφοράς εκτινάχθηκε σε µη βιώσιµα επίπεδα, διατρέχοντας έτσι τον κίνδυνο να τεθούν σε κίνδυνο τα περιθώρια κέρδους και η ανταγωνιστικότητα του αµπελοοινικού τοµέα της ΕΕ.
Ως πρόεδρος της Οµάδας Εργασίας Copa-Cogeca για το κρασί, παρακολουθώ όλες τις εξελίξεις στην πολιτική της ΕΕ πολύ στενά. Αν και συµµερίζοµαι πλήρως τους στόχους του σχεδίου για την καταπολέµηση του καρκίνου, πρέπει να οµολογήσω ότι εξεπλάγην από την προσέγγιση που υιοθέτησε η Ειδική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Καταπολέµηση του Καρκίνου. Η έκθεση που εγκρίθηκε στις αρχές ∆εκεµβρίου στην επιτροπή BECA για το Σχέδιο Καταπολέµησης του Καρκίνου της Επιτροπής πάσχει από ουσιαστική έλλειψη ισορροπίας, ειδικά στην προσέγγισή της ως προς την κατανάλωση κρασιού. Κατά τη γνώµη µου, κάνει λάθος για τις έννοιες της χρήσης και της κατάχρησης και αποτυγχάνει να κάνει διάκριση µεταξύ µέτριας και επιβλαβούς κατανάλωσης.
Η έκθεση διατύπωσε τον ισχυρισµό ότι «δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ όσον αφορά την πρόληψη του καρκίνου». Αυτός ο ισχυρισµός αντιπροσωπεύει µια γενίκευση των επιστηµονικών στοιχείων που είναι διαθέσιµα επί του παρόντος, τα οποία αγνοούν την απόκλιση ευρηµάτων και απόψεων µεταξύ των µελών της επιστηµονικής κοινότητας. Τέτοιοι ισχυρισµοί όχι µόνο παραβλέπουν τις οικονοµικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις της αµπελοκαλλιέργειας, αλλά στιγµατίζουν επίσης ένα γεωργικό προϊόν που αποτελεί µέρος του πολιτισµού και της παράδοσής µας χωρίς να αντιµετωπίζονται αποτελεσµατικά οι βαθύτερες αιτίες της επιβλαβούς κατανάλωσης.
Υπενθυµίζω ότι το 2018 ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (ΠΟΥ) παρουσίασε µια έκθεση µε τίτλο «Παγκόσµια έκθεση για το αλκοόλ και την υγεία 2018», παρουσιάζοντας µια ολοκληρωµένη εικόνα της κατανάλωσης αλκοόλ και της επιβάρυνσης ασθενειών παγκοσµίως. Σε όλη την έκθεση, υποστηρίχθηκε ότι η επιβλαβής χρήση αλκοόλ αποτελεί παράγοντα κινδύνου και στον οποίο µπορεί να αποδοθεί το βάρος της ασθένειας. Αυτή η προσέγγιση ήταν συνεπής µε την έκθεσή της του 2010 «Παγκόσµια στρατηγική για τη µείωση της επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ» και το σχέδιο δράσης παρακολούθησης και τα έγγραφα εφαρµογής που δηµοσιεύθηκαν το 2021 επικεντρώνονται στην επιβλαβή χρήση του αλκοόλ. Οµοίως µε τον ΠΟΥ και σε αντίθεση µε τους ισχυρισµούς των ευρωβουλευτών, η πρωτοβουλία της Επιτροπής «Europe’s Beating Cancer Plan – Let’s strive for more» που δηµοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2021 θέτει το θέµα της «µείωσης της επιβλαβούς κατανάλωσης αλκοόλ» ως βασική προτεραιότητα στο κεφάλαιο πρόληψης – όχι όµως τη µείωση της κατανάλωσης αλκοόλ καθεαυτή.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός στο κρασί για να γνωρίζει ότι το κρασί είναι αναπόσπαστο µέρος της µεσογειακής διατροφής που θεωρείται µία από τις πιο υγιεινές δίαιτες στον κόσµο από τον ΠΟΥ, ο οποίος τονίζει ότι συνδέεται άµεσα µε χαµηλότερο ποσοστό θνησιµότητας χάρη στην επιπτώσεις στην πρόληψη ασθενειών. Από το 2010, περιλαµβάνεται επίσης ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονοµιά της Ανθρωπότητας από την UNESCO.
Η Copa-Cogeca υποστηρίζει σθεναρά τον γενικό στόχο για την καταπολέµηση του καρκίνου σε κάθε βασικό βήµα της νόσου. Μαζί µε τις άλλες ενώσεις κρασιού, δεσµευόµαστε να προωθήσουµε την υπεύθυνη κατανάλωση κρασιού και να µειώσουµε την επιβλαβή χρήση αλκοόλ µέσω πρωτοβουλιών όπως το πρόγραµµα Wine in Moderation – ένα πρόγραµµα κοινωνικής ευθύνης που ξεκίνησε το 2008 από τον ευρωπαϊκό οινικό τοµέα. Πιστεύουµε ότι η σωστή απάντηση στην υπερβολική/επιβλαβή κατανάλωση πρέπει να γίνεται µέσω της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης.
Η έµφαση στη σηµασία της µέτριας κατανάλωσης σε συνδυασµό µε µια ισορροπηµένη και υγιεινή διατροφή και τον συνολικό τρόπο ζωής µπορεί να συµβάλει σηµαντικά στη µείωση της υπερβολικής κατανάλωσης και στην επίτευξη µακροχρόνιων αποτελεσµάτων. Οι γρήγορες επιδιορθώσεις έχουν αποδειχθεί επανειληµµένα ότι είναι αναποτελεσµατικές. Επιπλέον, υποστηρίζουµε πλήρως τις διατάξεις σχετικά µε τη διατροφή και την επισήµανση συστατικών για το κρασί που ορίζονται στην πρόσφατα εγκριθείσα µεταρρύθµιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Στο πλαίσιο του κανονισµού ΚΟΑ, οι συννοµοθέτες συµφώνησαν ότι ο υποχρεωτικός κατάλογος συστατικών και διατροφικών πληροφοριών, µε εξαίρεση την ενεργειακή αξία, µπορεί να παρέχεται εκτός ετικέτας µε ηλεκτρονικά µέσα που προσδιορίζονται στην ετικέτα ή στη συσκευασία. Έχοντας ήδη αναλάβει εθελοντικές δεσµεύσεις από το 2018 για το σκοπό αυτό, είµαστε πεπεισµένοι ότι οι διατάξεις σχετικά µε τη διατροφή και την επισήµανση των συστατικών θα αυξήσουν τη διαφάνεια και τη βεβαιότητα για τους καταναλωτές. Οι ψηφιακές τεχνολογίες προσφέρουν ευελιξία και την ευκαιρία να ενταχθούν οι πληροφορίες προϊόντων σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Άρρηκτα συνδεδεµένο µε τις γιορτές και τη φιλικότητα, τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και κουλτούρα, την έννοια της επικράτειας και τη βιωσιµότητα των αγροτικών περιοχών, το κρασί είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό αλκοολούχο ποτό. Είναι το συνεκτικό στοιχείο στις οικογενειακές και κοινωνικές µας συγκεντρώσεις, ο ηγέτης των γεωργικών εξαγωγών της ΕΕ σε τρίτες χώρες και ένα από τα πρωτοπόρα προϊόντα όσον αφορά τις βιώσιµες µεθόδους παραγωγής. Καθώς πλησιάζει το τέλος του χρόνου, εύχοµαι να παραµείνει έτσι για τα επόµενα χρόνια!
*Προέδρου της Ομάδας Εργασίας Οίνου Copa-Cοpega
