Συνέντευξη στη Μαρίνα Σκοπελίτου
Η φύτευση νέου ιδιόκτητου αμπελώνα στην Αιγιάλεια, σε υψόμετρο 1000 περίπου μέτρων, σε «μπαλκόνια» με θέα στον Κορινθιακό Κόλπο είναι ένα από αυτά. Πρόκειται για ένα εγχείρημα που σηματοδοτεί το «πέρασμα» σε μία νέα εποχή αλλά και την επένδυσή της οικογένειας Ρούβαλη στην ορεινή «ηρωική αμπελουργία».
Η Θεοδώρα Ρούβαλη στις εργασίες φύτευσης του νέου αμπελώνα
Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι η συμμετοχή του Οινοποιείου στο ερευνητικό πρόγραμμα «Microbe-Terroir». Ένα έργο για το οποίο εργάζονται επίσης το οινοποιείο Κροκιδά και τα Πανεπιστήμια Πάτρας και Θεσσαλίας και στοχεύει στην ανάδειξη του μικροβιακού terroir του Ροδίτη και του Σιδερίτη.
Η Θεοδώρα Ρούβαλη μιλά στο Agronews για τα νέα του Οινοποιείου, ενώ παράλληλα εκφράζει την αισιοδοξία της για την επόμενη μέρα, καθώς, όπως αναφέρει η ίδια, πέρα από τα προβλήματα η πανδημία δημιούργησε και προϋποθέσεις εξέλιξης για τον κλάδο.
Η θέα από τον νέο αμπελώνα του Οινοποιείου Ρούβαλη
Η φετινή χρονιά, μια πραγματικά ιδιαίτερη χρονιά, φέρνει πολλά νέα από το Οινοποιείο Ρούβαλη. Ένα από αυτά είναι ο νέος ιδιόκτητος αμπελώνας. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;
Πρόκειται για ένα εγχείρημα πάνω στο οποίο δουλεύουμε εδώ και τέσσερα χρόνια και επιτέλους φέτος ολοκληρώσαμε την πρώτη φάση της φύτευσης. Ο νέος αμπελώνας μας βρίσκεται μέσα στην αμπελουργική ζώνη της Αιγιάλειας, σε υψόμετρο 950 – 1070 μέτρων, ακριβώς εκεί που η Αιγιάλεια συναντά τα Καλάβρυτα, πάνω από το φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού και τον Οδοντωτό Σιδηρόδρομο.
Έχει απότομες κλίσεις και πολύ πετρώδες έδαφος και γι’ αυτό χρειάστηκε σημαντική δουλειά διαμόρφωσης και προετοιμασίας. Ένα μεγάλο κομμάτι φυτεύτηκε πάνω σε πεζούλες, μπαλκόνια στον Κορινθιακό Κόλπο. Από εκεί μπορεί κανείς να δει όλα τα οροπέδια της αμπελουργικής Αιγιάλειας, τα οποία απλώνονται μπροστά στα μάτια του απ’ άκρη σ’ άκρη.
Διαμόρφωση του αμπελώνα σε πεζούλες
Ποιες ποικιλίες επιλέξατε για τον νέο αμπελώνα; Τι να περιμένουμε απ’ αυτόν τα επόμενα χρόνια;
Εκτός από τις δυο βασικές αυτόχθονες ποικιλίες της περιοχής, τον ερυθρωπό Ροδίτη και τη Τσιγκέλω (Μαυροδάφνη), στις οποίες θέλουμε να εμβαθύνουμε, φυτέψαμε επίσης Κυδωνίτσα, Ρομπόλα και Riesling. Όλα σε πυκνές φυτεύσεις προορισμένες για σταφύλια μικρών αποδόσεων και βιολογικής καλλιέργειας που στοχεύουν στην παραγωγή μονοποικιλιακών premium κρασιών.
Αυτός ο νέος αμπελώνας ποιες αλλαγές σηματοδοτεί στην πορεία του οινοποιείου;
Σηματοδοτεί το πέρασμα στην επόμενη φάση του. Η έμφαση δίνεται όλο και περισσότερο στην αμπελουργία και στα μικροκλίματα της περιοχής. Επενδύουμε στην ορεινή «ηρωική αμπελουργία», όσο δύσκολη κι αν είναι αυτή, και στην αειφόρο βιολογική καλλιέργεια με στόχο την παραγωγή ποιοτικών ιδιαίτερων κρασιών που να αντανακλούν την αγάπη μας για το προϊόν αυτό, την εμπειρία, τις γνώσεις και τις ευαισθησίες μας.
Ένα κομμάτι του νέου αμπελώνα φυτεύτηκε μετά το lockdown. Αυτή η συνθήκη δημιούργησε κάποιο επιπλέον άγχος ή αμφιβολίες γι’ αυτό το νέο βήμα;
Η συνθήκη του lockdown δημιούργησε ένα γενικό άγχος σε όλους. Αλλά όχι στο θέμα της φύτευσης. Ίσως λίγο στα πρακτικά θέματα οργάνωσης και γραφειοκρατίας λόγω των ρυθμών, που άλλαξαν, όχι όμως στον στόχο. Η δημιουργία ενός αμπελώνα είναι μακροχρόνιο σχέδιο, μετά από τρία χρόνια έχεις την πρώτη σοδειά και πολύ αργότερα τους καλύτερους καρπούς. Απλά τότε, περισσότερο από ποτέ, συνειδητοποιούσαμε τη δύναμη της σύνδεσης με τη φύση η οποία πάντα σε αναζωογονεί και σε γεμίζει αισιοδοξία. Η επαφή αυτή έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην ψυχολογία μας.
Το Οινοποιείο Ρούβαλη συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα «Microbe-Terroir» σε συνεργασία με το οινοποιείο Κροκιδά και τα Πανεπιστήμια Πάτρας και Θεσσαλίας. Θα θέλατε να μας πείτε δύο λόγια γι’ αυτό το πρόγραμμα;
Είναι ένα διετές πρόγραμμα που ξεκίνησε με τον τρύγο του 2019. Πρόσφατες μελέτες κατέδειξαν το σημαντικό ρόλο του μικροβιώματος, δηλαδή των μικροοργανισμών που αποικίζουν το φυτό και το έδαφος, στην ποιότητα του παραγόμενου οίνου αναδεικνύοντας έτσι το ρόλο του μικροβιακού terroir. Ωστόσο, το μικροβίωμα των ελληνικών ποικιλιών αμπέλου και ο ρόλος του στη διαμόρφωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του οίνου παραμένει άγνωστος. Το έργο αυτό λοιπόν στοχεύει στην ανάδειξη του μικροβιακού terroir του Ροδίτη και του Σιδερίτη, με σύγχρονες μεθόδους μαζικής αλληλούχισης, και του ρόλου του στην ποιότητα του οίνου αλλά και στον καθορισμό των παραγόντων που το επηρεάζουν. Εμείς έχουμε αναλάβει διαφορετικές οινοποιήσεις από διαφορετικά terroir του ορεινού Ροδίτη και το οινοποιείο Κροκιδά αντίστοιχα του Σιδερίτη. Αναλύεται το μικροβίωμα στο έδαφος, τις ρίζες, τα φύλλα, στο γλεύκος σε όλα τα στάδια των αυθόρμητων ζυμώσεων καθώς και στο τελικό προϊόν. Φέτος είναι η δεύτερη χρονιά που θα το προχωρήσουμε και στη συνέχεια πιθανώς να μπορούμε να παρουσιάσουμε κάποια πρώτα αποτελέσματα.
Η φύτευση στις πεζούλες
Τι «δίνουν» οι γηγενείς ζύμες στο κρασί και ποιοι οι περιορισμοί τους;
Σίγουρα το θέμα των αυτόχθονων μικροργανισμών είναι τεράστιο και πολύ ελκυστικό καθώς αποτελούν αναμφισβήτητα ένα μεγάλο μέρος της διαφορετικότητας του κάθε αμπελοτεμαχίου. Όμως οι γνώσεις μας και η έρευνα πάνω στις ελληνικές ποικιλίες δεν έχουν φτάσει ακόμα στο σημείο, που θα μας επέτρεπε να υποστηρίξουμε ότι επιτυγχάνουμε συστηματικά αυτή τη διαφορετικότητα, εκφράζοντάς την στο επόμενο στάδιο, στο κρασί. Θέλω να πω ότι θεωρούμε ότι κάνουμε ζυμώσεις με γηγενείς ζύμες μόνο και μόνο όταν αυτές οι ζυμώσεις γίνονται αυθόρμητα χωρίς να ξέρουμε πραγματικά από ποιους ζυμομύκητες πραγματοποιούνται και εάν πραγματοποιούνται από τους φυσικούς ζυμομύκητες του κάθε αμπελοτεμαχίου και της κάθε ποικιλίας, ώστε να μπορούμε να υποστηρίξουμε τη συμβολή τους στην έκφραση του terroir. Είναι αυθαίρετο και όχι επαναλήψιμο. Με τη μελέτη των terroirs, τη συστηματική έρευνα των μικροοργανισμών και την καταγραφή λεπτομερών παρατηρήσεων των αυθόρμητων ζυμώσεων, που πραγματοποιούμε, ίσως μπορέσουμε να βάλουμε ένα λιθαράκι ώστε οι επόμενες γενιές οινολόγων και οινοποιών να είναι σε θέση πραγματικά να μιλήσουν για ζυμώσεις με γηγενείς ζύμες αποδίδοντας σε αυτές την έκφραση του terroir που τους αναλογεί και τους αξίζει.
Εστιάζοντας λίγο στο κομμάτι της πανδημίας, ποιες θεωρείτε ότι ήταν οι τρεις σημαντικότερες επιπτώσεις της όσον αφορά το ελληνικό κρασί;
Σίγουρα το ξαφνικό οικονομικό «κενό» που δημιουργήθηκε από τα αναγκαία έκτακτα μέτρα και τη μείωση των πωλήσεων. Χωρίς εστίαση και τουρισμό είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα. Η διαφορά αυτής της κρίσης, σε σχέση με τις προηγούμενες, είναι ότι δεν είναι εγχώρια αλλά παγκόσμια και αυτό συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις στις εξαγωγές, έναν βασικό πυλώνα για πολλά ελληνικά οινοποιεία και μάλιστα σε μια στιγμή που το ελληνικό κρασί είχε αρχίσει να «παίρνει τα πάνω του» στο εξωτερικό. Τέλος, μία ακόμα συνέπεια είναι τα αποθέματα που υπάρχουν ακόμα σε οινοποιεία, ενώ ήδη έφτασε ο επόμενος τρύγος, και οι φιάλες που χρονικά θα πωληθούν πολύ αργότερα. Βέβαια, αυτό σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι και θετικό καθώς στην Ελλάδα έχουμε τη συνήθεια να «σκοτώνουμε» τα κρασιά νεογνά ακόμα.
Λήψη δειγμάτων για το ερευνητικό project «Microbe-Terroir»
Μακροπρόθεσμα, ποιες αλλαγές θεωρείτε ότι θα φέρει όλη αυτή η «περιπέτεια» στον κλάδο;
Όσον αφορά στις μακροπρόθεσμες αλλαγές, είμαι πιο αισιόδοξη. Η κρίση του κορονοϊού τείνει να δημιουργήσει νέες τάσεις στον τρόπο ζωής παγκοσμίως. Αυτές οι τάσεις είναι κοινωνικές και καταναλωτικές και αφορούν την αναζήτηση ενός πιο υγιούς τρόπου ζωής, τις διατροφικές ανησυχίες, την επιθυμία για επαφή με τη φύση, κ.ά. Έτσι ο καταναλωτής αναζητά φυσικά προϊόντα γνωστής και αξιόπιστης προέλευσης. Το κρασί, ως κατεξοχήν φυσικό προϊόν, ανταποκρίνεται για μια ακόμη φορά στις νέες αυτές συνθήκες. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς από τη μεριά μας είναι να προσαρμοστούμε εγκαίρως στους νέους τρόπους επικοινωνίας και εμπορικών ανταλλαγών. Αυτή την περίοδο υπήρξε μία πρωτοφανής ανάπτυξη στην ενημέρωση και την προβολή των κρασιών με τη χρήση των ψηφιακών μέσων, όπως τα websites και τα social media. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν πολλές διαδικτυακές συζητήσεις γύρω από το κρασί και webinars με εύκολη πρόσβαση από όλο τον κόσμο. Το θετικό σε όλο αυτό είναι ότι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να «περάσει» το κρασί πιο εύκολα στη νέα γενιά καταναλωτών. Τέλος, άλλο ένα φαινόμενο που ίσως παρατηρηθεί μακροπρόθεσμα είναι η επιστροφή στην ύπαιθρο, ειδικά σήμερα που η τεχνολογία ευνοεί σε πολλές περιπτώσεις την τηλεργασία. Αυτό δημιουργεί ένα θετικό κλίμα για την αμπελοκαλλιέργεια και τον οινοτουρισμό.
Κλείνοντας μπορείτε να μας δώσετε μια πρόγευση για τον φετινό τρύγο στην Αιγιάλεια;
Μέχρι τώρα η χρονιά έχει κυλήσει ήπια και κανονικά. Τα σταφύλια είναι εξαιρετικά υγιή και ο τρύγος έρχεται μάλλον όψιμος, συγκριτικά με προηγούμενα χρόνια, αλλά περίπου στα περσινά δεδομένα.
