Τα πλάνα της ΚΑΠ για πριμ εξόδου, ιστορικά δικαιώματα και εξισωτικές

Συνέντευξη του  Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννη Οικονόμου στον Γιάννη Πανάγο

Έχετε άµεση εµπλοκή στο σχεδιασµό της νέας ΚΑΠ. Ποια θεωρείτε εσείς ως την πιο σηµαντική αλλαγή που φέρνει για τους Έλληνες αγρότες;

Η αρχιτεκτονική της νέας ΚΑΠ είναι δοµηµένη στο θεµέλιο της ενίσχυσης της περιβαλλοντικής φροντίδας µε σκοπό την αναστροφή των συνεπειών της κλιµατικής αλλαγής.

Οι κώδικες της ορθής γεωργικής πρακτικής, συνεπώς, γίνονται αυστηρότεροι. Για τον Έλληνα αγρότη αυτό σηµαίνει απλά, ότι πρέπει να υιοθετήσει µία νέα οπτική για το τι και κυρίως για το πώς το καλλιεργεί.

Η σωστή χρήση φυτοφαρµάκων και λιπασµάτων, ο περιορισµός της ανισοκατανοµής στην εκµετάλλευση µεταξύ υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, η αύξηση του ποσοστού βιολογικών καλλιεργειών είναι µερικές από τις προκλήσεις που έχουµε µπροστά µας.

Το στοίχηµα δεν είναι µόνο να πετύχουµε σε αυτές, αλλά ταυτόχρονα να αυξήσουµε και να βελτιώσουµε την παραγωγή µας, προκειµένου να συµβαδίζουµε και να προπορευόµαστε στις απαιτήσεις της παγκόσµιας αγοράς.

Αναδύεται, λοιπόν, αυτόµατα η ανάγκη για επιστηµονική γνώση και πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσµα συµβουλών, η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, η ενσωµάτωση καινοτοµίας ως εργαλεία που θα µας υποστηρίξουν στην επίτευξη των στόχων.

Από την επικοινωνία της Agrenda µε τον κόσµο πάντως, προκύπτει µεγάλο ενδιαφέρον των αγροτών για το λεγόµενο «πριµ εξόδου» από το επάγγελµα.

Η κεντρική ιδέα βασίζεται στο πως θα διευκολυνθεί η εγκατάσταση στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις των νέων, χωρίς όµως να αποκοπούν εντελώς, για λόγους κυρίως κοινωνικούς, όσοι θα αποχωρήσουν.

Το «πριµ εξόδου», όπως είναι γνωστό θα µπορούσε να είναι ένα εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση. Πρόκειται για ένα θέµα κανονιστικά αλλά και λειτουργικά πολύπλοκο και για το οποίο εξετάζονται διάφορες ιδέες, ενόψει και της νέας ΚΑΠ.

Κατά την άποψη µου αυτό θα πρέπει να δίνεται σε όσους είναι στην συνταξιοδότηση ή πολύ κοντά σε αυτή και να συνδέεται µε το ύψος των ενισχύσεων που λαµβάνουν βάση των δικαιωµάτων που έχουν και τα οποία θα παραχωρήσουν.

 Γιατί αφήσατε άθικτο προς το παρόν το θέµα των ιστορικών δικαιωµάτων και πως προσεγγίζετε γενικότερα αυτό το ζήτηµα;

Βασική µας πρόθεση είναι να προχωρήσουµε σε προοδευτική σύγκλιση ως προς το θέµα των ιστορικών δικαιωµάτων, χωρίς ωστόσο σε µία δύσκολη συγκυρία να δηµιουργήσουµε αναστάτωση και ανασφάλεια στον αγροτικό κόσµο.

Για να µην κρυβόµαστε πίσω από το δάκτυλο µας υπάρχουν συγκεκριµένες αδικίες και διακρίσεις, που άπτονται των ιστορικών δικαιωµάτων και χρήζουν άµεσης επίλυσης. Ενόψει της νέας ΚΑΠ καλούµαστε να εξετάσουµε τα περιθώρια και το βαθµό σύγκλισης, ώστε να προωθήσουµε την ισονοµία και τη δίκαιη ανάπτυξη του αγροτικού τοµέα.

Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση να προχωρήσουµε στην κατάργηση των ιστορικών δικαιωµάτων είναι ειληµµένη. Το ζήτηµα είναι ο τρόπος και η χρονική διάρκεια µέχρι την απόλυτη σύγκλιση.

 Εκτός από Νέους Αγρότες τι νέα προγράµµατα θα πρέπει να αναµένονται στην ενδιάµεση διετία (2021-2022) και πως έχει το χρονοδιάγραµµα;

   Πρόγραµµα περίπου 80 εκατ. ευρώ για τους Γεωργικούς Συµβούλους.

   Προδηµοσίευση Μέτρου για τους Νέους Αγρότες ύψους περί τα 350 εκατ. ευρώ.

  Πρόσκληση για τη Βιολογική Γεωργία και Κτηνοτροφία τουλάχιστον 400εκατ. ευρώ.

  Σχέδια βελτίωσης για τα αρδευτικά, ενώ επεξεργαζόµαστε ήδη το Μέτρο για τα Σχέδια Βελτίωσης, η πρόσκληση των οποίων για πρώτη φορά θα συµπέσει χρονικά µε εκείνη των Νέων Αγροτών, ώστε να υφίσταται δυνατότητα πρόσβασης σε περαιτέρω χρηµατοδότηση.

  Θα προχωρήσουµε µε µέτρα για τη ∆άσωση, τη νιτρορύπανση, τη παροχή εγγυήσεων µικροπιστώσεων µε στόχο τη διευκόλυνση του αγροτικού κόσµου.

Παράλληλα, αξιοποιώντας πόρους του Ταµείου Ανάκαµψης και στα πλαίσια του Σχεδίου Ελλάδα 2.0 προγραµµατίζουµε εκτεταµένες εγγειωβελτιωτικές παρεµβάσεις, προβλέπουµε χρηµατοδότηση για αναδιάρθρωση καλλιεργειών και έχουµε δεσµεύσει πόρους για επενδύσεις στον πρωτογενή τοµέα από συνεργατικά σχήµατα.

Μαθαίνουµε από το παρελθόν και ενσωµατώνουµε στα προγράµµατα διατάξεις που τα προστατεύουν από την ασυνέχεια και την καιροσκοπία, προστατεύοντας και ενθαρρύνοντας όλους εκείνους, που συνδέουν τη ζωή τους µε την ελληνική ύπαιθρο.

Με τι σκέψεις ανέλαβε το συγκεκριµένο χαρτοφυλάκιο ο Γιάννης Οικονόµου;

Ο πρωτογενής τοµέας δεν µου είναι άγνωστος. Κατάγοµαι από αγροτική περιοχή, έχω σπουδάσει Γεωπόνος, δραστηριοποιούµαι επαγγελµατικά στον κλάδο, σηµαντικό κοµµάτι της κοινοβουλευτικής µου δραστηριότητας ήταν προσανατολισµένο στον τοµέα αυτό. Γνωρίζω, λοιπόν, καλά ότι έχει µεγάλες δυνατότητες, αλλά την ίδια στιγµή σχετίζεται µε χρόνιες παθογένειες και στρεβλώσεις. Η βασική µου σκέψη είναι να µην αντιµετωπίσουµε τα προβλήµατα σαν αγκυλώσεις που απλώς πρέπει να διαχειριστούµε, αλλά να τολµήσουµε, και υπογραµµίζω τη λέξη, µια πολιτική για απτά αποτελέσµατα σήµερα και προοπτική στον αγροτικό τοµέα µακροπρόθεσµα.

Η δηµογραφική ανανέωση του αγροτικού δυναµικού, η κατάρτιση, η έρευνα και η εφαρµογή της στις καλλιεργητικές πρακτικές, η συµβουλευτική υποστήριξη, οι νέες τεχνολογίες, η δικαιότερη κατανοµή των ενισχύσεων σε αγρότες που παράγουν πραγµατικά και σε προϊόντα που µπορούν να προσδώσουν δυναµική, το ξεµπλοκάρισµα έργων υποδοµής και ο σχεδιασµός νέων στο εγγειοβελτιωτικό κοµµάτι, η βιολογική γεωργία, αλλά και η πιστοποίηση σε µια σειρά από πρότυπα, µια συνολική στρατηγική προώθησης των Ελληνικών προϊόντων, ο σχεδιασµός των προγραµµάτων όχι µε µοναδικό γνώµονα την εύκολη απορρόφηση αλλά και την ουσιαστική υποστήριξη αυτών που έχουν αποφασίσει να συνδέσουν τη ζωή τους µε την ελληνική ύπαιθρο. Αυτά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά µιας τέτοιας πολιτικής.

 Θεωρείτε νοµοτελειακή την συγκέντρωση της αγροτικής δραστηριότητας σε όλο και λιγότερα χέρια; Ποια είναι η δική σας ανάγνωση επί του θέµατος;

Τα µονοπώλια και τα ολιγοπώλια συνιστούν αρνητική εξέλιξη για κάθε παραγωγική δραστηριότητα, συνεπώς και για τον πρωτογενή τοµέα. Από την άλλη πλευρά, είναι προφανές πως για να µπορέσεις να ανταπεξέλθεις βιώσιµα στις απαιτήσεις µίας αγροτικής εκµετάλλευσης χρειάζεται να αποκτήσεις ένα κρίσιµο µέγεθος. Μόνο, έτσι θα µπορέσεις να µειώσεις το κόστος παραγωγής, να αυξήσεις τη διαπραγµατευτική σου ικανότητα και εν τέλει το εισόδηµα σου. Άρα για εµένα νοµοτέλεια δεν είναι η συγκέντρωση της αγροτικής δραστηριότητας σε όλο και λιγότερα χέρια, αλλά οι συνέργειες και οι συνεργασίες.

Είναι επιβεβληµένο από πλευράς µας να ενθαρρύνουµε αυτή την εξέλιξη µέσω θεσµικών παρεµβάσεων, αλλά και µέσω φορολογικών και χρηµατοδοτικών εργαλείων. Για παράδειγµα µία ιδέα είναι η κατεύθυνση µέρους κάποιον ενισχύσεων, π.χ των συνδεδεµένων να κινηθούν σε παραγωγούς που είναι ενεργά µέλη οµάδων και συνεταιρισµών.

 Βλέπουµε επίσης όλο και πιο ζωηρή την εµπλοκή αγροτών σε επόµενα στάδια διαχείρισης των αγροτικών προϊόντων. Το διευκολύνετε αυτό;

Τον πρωτογενή τοµέα δεν µπορεί να τον δει κανείς αποκοµµένο συνολικά από την αλυσίδας αξίας. Είναι προφανές ότι σε όσους περισσότερους κρίκους συµµετέχει ένας παραγωγός, τόσο πιο κερδισµένος µπορεί να είναι. Από το χωράφι, και τον στάβλο, στην µεταποίηση, την τυποποίηση, στη βάσανο της διαπραγµάτευσης τιµών, µέχρι και την κατάληξή του στο πιάτο, ή στο καλάθι του καταναλωτή. Για να το πετύχουµε αυτό ο αγρότης θα πρέπει να είναι άρτια ενηµερωµένος, δηλαδή να έχει πρόσβαση σε σύστηµα πληροφόρησης, να είναι καταρτισµένος, εποµένως να έχει πρόσβαση σε σύστηµα συµβουλών, να είναι κατάλληλα εξοπλισµένος, συνεπώς να έχει πρόσβαση σε κεφάλαια που προορίζονται για επενδύσεις και τέλος να είναι θωρακισµένος απέναντι σε αθέµιτες και παράνοµες πρακτικές. Για όλα αυτά σχεδιάζουµε και υλοποιούµε πολιτικές.

Πως έχει ο σχεδιασµός για τις εξισωτικές αποζηµιώσεις κατά την ενδιάµεση διετία (2021-2022) αλλά και για τη νέα προγραµµατική περίοδο (2023-2027);

Κανείς από τους παραγωγούς που λάµβαναν εξισωτική και που µετά την αναµόρφωση του 2019 οι εκτάσεις του κρίθηκαν µη επιλέξιµες δε θα µείνει, χωρίς έστω ένα µέρος αυτής της αποζηµίωσης για τη διετία 2021-2022. Στη χειρότερη περίπτωση θα λάβουν µία αποζηµίωση της τάξεως των 2,5 ευρώ το στρέµµα. Η Ελλάδα οφείλει να βασίζεται στα κριτήρια, που θέτει η ΕΕ ως προς τις περιοχές που εντάσσονται στις εξισωτικές αποζηµιώσεις. Οι περιοχές αυτές, ως γνωστό στον αγροτικό κόσµο, ανανεώνονται βάσει κριτηρίων ανά διετία.

Στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ σκοπός µας είναι να επαναφέρουµε στην Κοινότητα την επανεξέταση των κριτηρίων, ώστε να όλες οι περιοχές που τα πληρούν να εντάσσονται στις εξισωτικές.

Παράλληλα, εξετάζουµε ως προς την εφικτότητα της και τη ρεαλιστικότητα της κάθε πρόταση ένταξης νέας περιοχής. Στεκόµαστε έµπρακτα στο πλευρό των αγροτών µε κάθε δυνατό µέσο.

Τι σας ζητούν κατά κύριο λόγο οι συντοπίτες σας αγρότες;

Η απάντηση είναι απλή. Αυτό που ενδιαφέρει κάθε αγρότη είναι η αύξηση του εισοδήµατος του, ώστε να µπορεί να ζήσει µε αξιοπρέπεια αυτός και η οικογένεια του. Εκείνο που δεν είναι απλό είναι ο τρόπος µε τους οποίους θα το πετύχουµε και µάλιστα µε όρους διάρκειας και βιωσιµότητας. Η προσέγγιση αυτή συνεπάγεται, πως αρχικά αντιµετωπίζουµε µε κάθε πρόσφορο τρόπο τις απαιτήσεις και τις ανάγκες που δηµιουργούν οι διάφορες κρίσεις ή καταστροφές που πλήττουν την αγροτική εκµετάλλευση και το γεωργικό εισόδηµα, βλέπε Covid 19, απαντάµε µε συνέπεια και ρεαλιστικότητα σε χρόνιες παθογένειες, που στην ουσία κρατάνε πίσω τον Έλληνα αγρότη και παραγωγό και σχεδιάζουµε παρεµβάσεις και αλλαγές, που θα επιτρέψουν στον πρωτογενή τοµέα να έχει µια δυναµική παρουσία στην προσπάθεια αναδιάρθρωσης του παραγωγικού µοντέλου της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό, µέχρι στιγµής έχουν καταβληθεί περίπου 500 εκατοµµύρια ευρώ για αποζηµιώσεις λόγω πανδηµίας σε αγρότες, ενώ ΕΛΓΑ έχει αποζηµιώσει για το σύνολο των καταστροφών του 2020 µε πρωτόγνωρη ταχύτητα κυρίως ως προς τον «Ιανό».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΓΙΑΝΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Γεννήθηκε το 1973 στη Λαµία. Σπούδασε στο Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών και πραγµατοποίησε µεταπτυχιακές σπουδές στη Παγκόσµια Πολιτική Οικονοµία, στο Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου. Από το Νοέµβριο του 2006 έως το 2009 ήταν Γενικός Γραµµατέας Καταναλωτή και το 2013 τέθηκε επικεφαλής της εταιρείας οδικών συγκοινωνιών της Αθήνας (ΟΣΥ Α.Ε.). Από τον Ιανουάριο του 2021, ανέλαβε υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης.