O Άγ. Γεώργιος είναι ένα χωριό µόλις 7 χιλιόµετρα έξω από την πόλη της Βέροιας, προς τη Νάουσα, και όπως µπορεί να καταλάβει ο καθείς -αρκεί να έχει έστω µια «µυρωδιά» από αγροτική γεωγραφία- είναι χωροθετηµένο µέσα στην «καρδιά» της παραγωγής του ελληνικού ροδάκινου. Παρόλα αυτά, για να συντονιστούµε µε το κλίµα των ηµερών και µε τις αλλεπάλληλες εκλογικές αναµετρήσεις, το σύνολο των οικογενειών που απαρτίζουν τους 2.000 κατοίκους του, ψηφίζει «δαγκωτό» εδώ και τρεις γενιές υπέρ της καλλιέργειας πιπεριάς και των κηπευτικών εν γένει. Το µόνο χωριό σε ολόκληρη την Ηµαθία που δεν έχει «υποκύψει» στις Σειρήνες των δενδρωδών καλλιεργειών.
Χάριν αυτής της καθολικής και σχεδόν µονοδιάστατης ενασχόλησης του αγροτικού δυναµικού της κοινότητας µε τα κηπευτικά, ο Άγ. Γεώργιος χαρακτηρίζεται εδώ και πέντε δεκαετίες ο «µπαχτσές», που τροφοδοτεί τα τραπέζια των νοικοκυριών στα αστικά κέντρα της Β. Ελλάδας, αλλά και γειτονικών χωρών της Βαλκανικής, όπου γίνονται εξαγωγές, µέσω της Λαχαναγοράς Θεσσαλονίκης, της οποίας είναι προµηθευτής.
«Στο χωριό µας υπάρχουν σήµερα περισσότερα από 1.700 στρέµµατα µε θερµοκηπιακές εγκαταστάσεις, όπου παράγουµε κηπευτικά. Είναι η βασική µας καλλιέργεια στην οποία απασχολούνται είτε ως παραγωγοί, είτε ως εργάτες γης, πάνω από το 90% των µόνιµων κατοίκων, που πλησιάζουν τα 2.000 άτοµα», επισήµανε στο Fresher ο πρόεδρος του οικισµού, ∆ήµος Παπαπετρίδης.
Ναυαρχίδα η πιπεριά, µετά η µελιτζάνα
Παραγωγός και ο ίδιος, δεύτερης γενιάς, µε 22 στρέµµατα θερµοκήπια, µας εξηγεί πως ναυαρχίδα των καλλιεργειών στο χωριό είναι η πιπεριά σε όλες τις εκδοχές της (σε όγκο παραγωγής πρωτεύει η ψιλόφλουδη για γέµισµα κι έπονται η λεγόµενη «τηγάνι», που στη νότιο Ελλάδα την αποκαλούν «κέρατο», η «Φλωρίνης» και η καυτερή) καλύπτοντας πάνω από το 60% των υπό κάλυψη εκτάσεων του οικισµού.
Αµέσως µετά, σε βαθµό σηµασίας για την τοπική παραγωγή και οικονοµία, όπως µας ανέφερε ο παραγωγός Σάκης Παπαδίνας, έπεται η µελιτζάνα, η οποία αντιπροσωπεύει γύρω στο 20% των θερµοκηπίων. «Το υπόλοιπο αφορά τα φασολάκια και τις ντοµάτες, οι οποίες εδώ και περίπου µια τριετία έχουν αρχίσει να κερδίζουν και πάλι µια θέση στις προτιµήσεις των αγροτών του χωριού, καθώς οι τιµές τους έχουν «τσιµπήσει» ανοίγοντας παράθυρο ευκαιρίας», προσθέτει ο ίδιος.
Σε ό,τι αφορά στις επίσπορες καλλιέργειες, που έρχονται στο τέλος του φθινοπώρου, ως δεύτερη παραγωγή για να κλείσουν τον ετήσιο κύκλο αξιοποίησης των υπό κάλυψη χωραφιών, εδώ κυριαρχούν τα µαρούλια και γενικά οι σγουρές σαλάτες, τα κρεµµυδάκια, τα σέλινα, καθώς και άλλα χειµωνιάτικα κηπευτικά.
Οι µέσες στρεµµατικές αποδόσεις στα θερµοκήπια κυµαίνονται στους 10-12 τόνους ανά στρέµµα, ανάλογα µε την καλλιέργεια, ενώ ο τζίρος που επιτυγχάνεται ετησίως, γύρω από αυτή την τοπική «βιοµηχανία», υπολογίζεται σε περίπου 17 έως 20 εκατ. , µε ένα µεγάλο µέρος αυτού του ποσού να αντιστοιχεί στο κόστος παραγωγής.
Ένα από τα πιο εύρωστα χωρία της Ηµαθίας
Ως εκ τούτου, ο Άγ. Γεώργιος συγκαταλέγεται ανάµεσα στα εύρωστα χωριά της Ηµαθίας και όπως αναφέρει η Τάνια Παπαρέντη, η οποία διατηρεί µαζί µε το σύζυγό της ένα θερµοκήπιο 7 στρεµµάτων, έχοντας διδαχθεί τα µυστικά της καλλιέργειας από τους γονείς της, «όταν είναι καλά ο Άγ. Γεώργιος, είναι καλά όλη η Βέροια».
Από την πλευρά ο 33χρονος Γιάννης Ανδρέου, παραγωγός τρίτης γενιάς, µε 15 στρέµµατα σηµειώνει πως «το πλεονέκτηµα στο θερµοκήπιο είναι ότι η παραγωγή δεν σταµατάει όλο το χρόνο, µε εξαίρεση κάποια µικρά χρονικά διαστήµατα, που τα αξιοποιούν οι παραγωγοί για τις φυσικές απολυµάνσεις που πρέπει να γίνουν στο έδαφος, κατά των ασθενειών». Ο συνοµιλητής µας, πάντως, τονίζει ότι οι παραγωγοί του χωριού όλο και περισσότερο µπαίνουν στη λογική της βιολογικής καταπολέµησης των εχθρών, διότι έχουν κατανοήσει ότι έτσι περιορίζεται ο κίνδυνος υπολειµµατικότητας και ταυτόχρονα βελτιώνεται και το στοιχείο της ποιότητας των προϊόντων.
«Είναι και αυτός ένας τρόπος για να µπορέσει η πιπεριά να αποκτήσει υπεραξία κι ο παραγωγός να κεφαλαιοποιήσει επιτέλους τον κόπο που κάνει µέσα στο χωράφι», αναφέρει, αλλά παραδέχεται πως «προς το παρόν δεν το έχουµε καταφέρει, γιατί πάσχουµε και στο κοµµάτι της οργάνωσης». Τονίζει, βέβαια, πως γίνεται µια ατελέσφορη προσπάθεια εδώ και δύο χρόνια να συµφωνηθεί η ίδρυση µιας οµάδας παραγωγών, ώστε να µπορεί να «χτυπήσει µε αξιώσεις την πόρτα» λιανεµπορικών αλυσίδων, οι οποίες ζητούν, εκτός από ποιότητα, κρίσιµη µάζα παραγωγής και συνέπεια στην τροφοδοσία.
Την αδυναµία στον τοµέα οργάνωσης των παραγωγών στο, κατά τ’ άλλα επιτυχηµένο παραγωγικό µοντέλο του Αγ. Γεωργίου, στηλιτεύει και ο ∆αµιανός Παπαδόπουλος, ένας 52χρονος παραγωγός µε 10 στρέµµατα κηπευτικά σε θερµοκήπιο και εσχάτως και µε 5 στρέµµατα διχτυοκήπια. Ο έµπειρος συνοµιλητής µας αναγνωρίζει ως βασικό αίτιο αυτής της αναποτελεσµατικότητας στο να δηµιουργηθεί ένα µεγαλύτερο σχήµα εκπροσώπησης, την καχυποψία που έχει «φωλιάσει» στο µυαλό της πλειονότητας των συναδέλφων του στο χωριό, από τα κρούσµατα κακοδιαχείρισης στους συνεταιρισµούς που λειτουργούσαν στο παρελθόν στον Άγ. Γεώργιο.
Μέσω της Κεντρικής Λαχαναγοράς
Αποτέλεσµα; Καθηµερινά στο δροµολόγιο Άγ. Γεώργιος-Θεσσαλονίκη βγαίνουν περί τα 200 φορτηγά φορτωµένα µε κηπευτικά, καθώς ο κάθε παραγωγός, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, εµπορεύεται µεµονωµένα την παραγωγή του στην Κεντρική Λαχαναγορά. Η τελευταία απορροφά περί το 90% των ποσοτήτων του χωριού, µε τιµές όµως σαφώς χαµηλότερες απ’ ό,τι πληρώνουν τα super markets, αφού θα πρέπει να βγάλει κέρδος ο χονδρέµπορος, όσο και ο προµηθευτής της λιανικής.
«Τα χρήµατα αυτά θα µπορούσαν να τα καρπωθούν οι παραγωγοί αν συνεργάζονταν και απευθύνονταν κατευθείαν στους λιανέµπορους, παρακάµπτοντας τους µεσάζοντες», τόνισε ο 82χρονος ∆ηµήτρης Ταρασίδης, του οποίου η οικογενειακή εκµετάλλευση αριθµεί 23 στρέµµατα θερµοκήπια και τροφοδοτεί εδώ κι 20 χρόνια µε πιπεριές και σαλάτες µεγάλη αλυσίδα σούπερ µάρκετ.
Ο ίδιος ισχυρίστηκε πως επιχείρησε να συνεργαστεί µε αγρότες του χωριού, καθώς η αλυσίδα έχει πολύ µεγαλύτερες ανάγκες από τη δική του δυνατότητα τροφοδοσίας, αλλά δεν µπόρεσε να βρει κοινό τόπο και αναγκάστηκε να φτιάξει οµάδα παραγωγών στη Θεσσαλονίκη.
«∆εν φταίει µόνο το σαµάρι. Φταίει και ο γάιδαρος», σηµείωσε µε τη σοφία που του προσδίδει η µεγάλη εµπειρία των 84 χρόνων του, πλέον, ο ∆ιογένης Παπαπετρίδης, επιρρίπτοντας ευθύνη για ό,τι συµβαίνει µε τη διάθεση των προϊόντων εκτός από τους εµπόρους και στους αγρότες του χωριού. Θυµάται, µάλιστα, καθώς συγκαταλέγεται στους πρώτους των πρώτων του Αγ. Γεωργίου, που αποφάσισαν να στραφούν προς τα κηπευτικά γύρω στο 1967-68, ότι και τότε υπήρχε ανάγκη συνένωσης δυνάµεων των παραγωγών.
«Ήµασταν λίγοι εκείνη την εποχή και δεν µπορούσαµε να ιδρύσουµε συνεταιρισµό. Έτσι αποφασίσαµε να κάνουµε µία οµόρρυθµο εταιρεία, µια κοινοπραξία. Αυτό επέτρεψε να αναπτυχθούµε και σταδιακά να πάµε και σε εξαγωγές προς τη Γερµανία, πάντα µε την πιπεριά, ενώ την ντοµάτα, τα αγγούρια και τα υπόλοιπα κηπευτικά τα προωθούσαµε στην τοπική αγορά. Οι έµποροι, τότε, ερχόταν στο χωριό για να ψωνίζουν και δεν χρειαζόταν να πηγαίνουµε εµείς στη λαχαναγορά όπως σήµερα».
Η χαµηλή διαπραγµατευτική ισχύ, όµως, που συνεπάγεται η κατά µόνας δραστηριοποίηση των παραγωγών, έχει το τίµηµά της. «Στην πιπεριά η τιµή, µεσοσταθµικά, κυµαίνεται στα 40 έως 45 λεπτά το κιλό. Σε αυτά τα επίπεδα είναι οριακά βιώσιµες οι εκµεταλλεύσεις, διότι τα κόστη παραγωγής είναι αυξηµένα», σηµειώνει ο ∆ήµος Παπαπετρίδης, ενώ ο ∆ηµήτρης Ανδρέου εκτιµά πως «αν καταφέρναµε να ανεβάσουµε το στήσιµο στα 70 λεπτά το κιλό, θα ήταν πολύ καλά και όχι µόνο θα έµενε κάτι για τον παραγωγό, αλλά θα µπορούσαµε και να αναπτυχθούµε µε µεγαλύτερη άνεση, διότι ζήτηση υπάρχει για τα προϊόντα».
Σχέδια για νέες επενδύσεις και οι πρώτες µεταποιητικές δράσεις
Παρά τις δυσκολίες που συνεπάγεται η χαµηλή τιµή προϊόντος και το υψηλό κόστος παραγωγής, υπάρχουν σχέδια για νέες επενδύσεις στον κλάδο, κάτι που πιστοποίησε και η συζήτησή µας, µε τους παραγωγούς του χωριού, αφού στο σύνολό τους είπαν ότι θέλουν να επεκτείνουν τις θερµοκηπιακές τους εγκαταστάσεις.
Για παράδειγµα ο Γιάννης Ανδρέου µε τον αδελφό του έχουν στα πλάνα να προσθέσουν άλλα 10 στρέµµατα στην υφιστάµενη εκµετάλλευσή τους, την οποία προσπαθούν ταυτόχρονα να αναβαθµίζουν τεχνολογικά χρόνο µε το χρόνο και ήδη έχουν τοποθετήσει παράθυρα µε αισθητήρες για να ανοιγοκλείνουν µόνα τους, ανεµιστήρες για έλεγχο της θερµοκρασίας περιβάλλοντος, καθώς και σύστηµα θέρµανσης, το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα πρωίµισης έως και 1,5 µήνες της παραγωγής του και ως εκ τούτου και µια περίοδο εµπορικής δραστηριότητας στην αγορά χωρίς ουσιαστικό ανταγωνισµό, µε καλύτερες τιµές. Εσχάτως δε, άρχισαν συνεργασία µε µεγάλη αλυσίδα σούπερ µάρκετ. ∆ιπλασιασµό των θερµοκηπιακών υποδοµών τους δροµολογεί επίσης το ζεύγος της Τάνιας Παπαρέντη, ενώ και ο ∆ήµος Παπαπετρίδης δεν κρύβει πως έχει στο µυαλό του να προσθέσει άλλα 7 στρέµµατα θερµοκηπίων.
«Όλα αυτά σχεδιάζονται και υλοποιούνται µε ίδια κεφάλαια, διότι στις υπό κάλυψη καλλιέργειες δεν προβλέπονται άµεσες ενισχύσεις όπως στις ανοικτές καλλιέργειες, µε εξαίρεση τις επιδοτήσεις από τα Σχέδια βελτίωσης. Και να σας πούµε την αλήθεια, ούτε θέλουµε. Εµπόδια να µην µας βάζουν και να µας αφήσουν να ζήσουµε από το προϊόν µας», επισηµαίνει ο ∆αµιανός Παπαδόπουλος, ο οποίος επεκτείνεται στα διχτυοκήπια.
Εκτός από το παραγωγικό κοµµάτι, που έχει αναπτυχθεί ικανοποιητικά, κάποιες προσπάθειες γίνονται και στον τοµέα της µεταποίησης, τονίζει ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου του Αγ. Γεωργίου, Θεοφάνης Κουτρουλιάς. Ελλείψει αγροτικών συνεταιρισµών στο χωριό, εξηγεί ο ίδιος, «έχουµε αναλάβει ως Πολιτιστικός Σύλλογος πρωτοβουλίες για τη στήριξη και την προώθηση των κηπευτικών που παράγονται τοπικά. Μια τέτοια ήταν το συνέδριο που οργανώσαµε πριν από δύο χρόνια για την καλλιέργεια κηπευτικών υπό κάλυψη, µε αφορµή τη συµπλήρωση 50 χρόνων από την εγκατάσταση του πρώτου ξύλινου τότε θερµοκηπίου στον Άγ. Γεώργιο, ενώ υπάρχει και η ετήσια γιορτή κηπευτικών, η οποία φέτος προγραµµατίζεται στις 20 Ιουλίου και θα συνοδευτεί, µια ηµέρα πριν, µε ειδική προωθητική εκδήλωση έξω από το δηµαρχείο Βέροιας. Θα στήσουµε έναν πάγκο µε τα νωπά κηπευτικά µας και θα γίνουν και διάφορες γαστρονοµικές παρασκευές µε προϊόντα του χωριού για να δείξουµε στους πολίτες - καταναλωτές τις δυνατότητες που υπάρχουν για τη µεταποίησή τους».
