Οι αρνητικές επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, και το επακόλουθο υψηλό κόστος εισροών και ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις αγροτικές αγορές και την καταναλωτική συμπεριφορά.
Επιπλέον, μεγάλα γεωγραφικά τμήματα της ΕΕ παρουσίασαν χειμερινή ξηρασία μετά το ζεστό και ξηρό καλοκαίρι του περασμένου έτους, επιδεινώνοντας περαιτέρω τη διαθεσιμότητα νερού σε περιοχές όπου ήδη οι ταμιευτήρες είχαν χαμηλή στάθμη. Η συγκεκριμένη εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει αρκετούς αγρότες να αλλάξουν τις καλλιέργειες που απαιτούν υψηλές εισροές νερού.
Οι τρέχουσες μακροοικονομικές προβλέψεις της ΕΕ είναι πάντως πιο θετικές από ό,τι το φθινόπωρο του 2022, παρά τις αβεβαιότητες σχετικά με τον ενεργειακό εφοδιασμό για τον επόμενο χειμώνα και τις πρόσφατες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι υψηλές τιμές σε κύρια αγροτικά εμπορεύματα πέρυσι συνέβαλαν πέρυσι στην αντιμετώπιση του υψηλού κόστους των εισροών και το γεωργικό εισόδημα αυξήθηκε κατά μέσο όρο, αν και με σημαντικές τομεακές και περιφερειακές ανισότητες.
Η τρέχουσα έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών δείχνει ότι η μείωση του πληθωρισμού της ενέργειας θα μπορούσε να φέρει κάποια ανακούφιση όσον αφορά τις τιμές των εισροών. Τα λιπάσματα, ειδικά αυτά με βάση το άζωτο, μπορούν να είναι διαθέσιμα και περισσότερο προσιτά σε σύγκριση με το 2022.
Τούτου λεχθέντος, οι τιμές των λιπασμάτων και της ενέργειας εξακολουθούν να είναι διπλάσιες από τις αρχές του 2020. Οι αγρότες πάντως έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται σε αυτή τη νέα κατάσταση, ανταποκρινόμενοι επίσης σε περιβαλλοντικά και κλιματικά μέτρα. Πράγματι, επιλέγουν όλο και περισσότερο καλλιέργειες με χαμηλότερες ανάγκες σε λίπασμα, με την χρήση τους να αναμένεται να είναι κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο και την ερχόμενη καλλιεργητική περίοδο.
Αυξημένες 19,5% οι τιμές στα τρόφιμα από έτος σε έτος
Ο πληθωρισμός των τροφίμων παραμένει σημαντικός, με τις μέσες τιμές των τροφίμων στην ΕΕ να είναι 19,5% υψηλότερες τον Φεβρουάριο του 2023 από ό,τι τον Φεβρουάριο του 2022. Οι καταναλωτές αναμένεται να αγοράσουν περισσότερα κύρια και φθηνότερα τρόφιμα και να αλλάξουν τις προτιμήσεις τους μεταξύ διαφορετικών τύπων τροφίμων, για παράδειγμα να καταναλώνουν περισσότερα πουλερικά και λιγότερο βόειο κρέας. Παρά τις μειώσεις που παρατηρήθηκαν σε ορισμένα κόστη των εισροών, οι τιμές των τροφίμων αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για κάποιο χρονικό διάστημα πριν αρχίσουν να υποχωρήσουν.
Επιπτώσεις στην παραγωγή λόγω κλιματικής κρίσης
Η ξηρασία και τα κλιματικά φαινόμενα θα επηρεάσουν την προσφορά ορισμένων γεωργικών προϊόντων. Η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ το 2022/2023 μειώθηκε σχεδόν κατά 40% από έτος σε έτος, οδηγώντας σε υψηλότερες τιμές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εκτός από τις χαμηλότερες προμήθειες, θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί η ποιότητα, όπως για παράδειγμα της συγκομιδής πορτοκαλιού της ΕΕ το 2022/2023.
Εκτός από τους περιορισμούς της παραγωγής που σχετίζονται με τον καιρό και το κόστος, οι ασθένειες των ζώων αυξάνουν την αβεβαιότητα και στις προοπτικές της κτηνοτροφικής παραγωγής της ΕΕ. Ο τομέας των πουλερικών υπέστη απώλειες λόγω γρίπης των πτηνών, ενώ ο τομέας του χοιρινού κρέατος επλήγη από την αφρικανική πανώλη των χοίρων. Αυτό οδηγεί σε μείωση των εξαγωγών αυτών των προϊόντων στην ΕΕ.
Αυτό είναι σε γενικές γραμμές το πλαίσιο για την εαρινή έκδοση 2023 βραχυπρόθεσμης έκθεσης προοπτικών για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 30 Μαρτίου 2023, η έκθεση παρουσιάζει μια λεπτομερή επισκόπηση των τελευταίων τάσεων και προοπτικών για μια σειρά τομέων αγροδιατροφής.
Αροτραίες καλλιέργειες
Ο ζεστός και ξηρός καιρός επηρέασε την παραγωγή δημητριακών στην ΕΕ το 2022/2023, ιδίως τον αραβόσιτο με αποδόσεις που κατά μέσο όρο μειώθηκαν κατά 25%. Οι αυξανόμενες εισαγωγές από την Ουκρανία βοηθούν τις περιοχές της ΕΕ που πλήττονται από την ξηρασία να ικανοποιήσουν την εγχώρια χρήση τους, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας καλύπτεται από τη ζήτηση ζωοτροφών.
Η ΕΕ συνεχίζει να αυξάνει τις εξαγωγές της σε σίτο (+9,4%, 32 εκατομμύρια τόνους) για να ανταποκριθεί στην παγκόσμια ζήτηση.
Η συνολική παραγωγή δημητριακών της ΕΕ το 2023/24 μπορεί να φθάσει τους 288,4 εκατομμύρια τόνους (+8,6% από έτος σε έτος), με την προϋπόθεση κανονικών καιρικών συνθηκών.
Η αναμενόμενη μείωση της παραγωγής κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να μειώσει τη χρήση δημητριακών για ζωοτροφές, ενώ η χρήση τροφίμων αναμένεται να αυξηθεί ελαφρά.
Η παραγωγή ελαιούχων σπόρων στην ΕΕ το 2023/24 μπορεί να αυξηθεί κατά 7% από έτος σε έτος για να φτάσει σε νέο ρεκόρ 33,6 εκατομμυρίων τόνων.
Η έκταση των ζαχαροτεύτλων της ΕΕ το 2023 προβλέπεται να μειωθεί κατά 3% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας σε 1,455 εκατομμύρια εκτάρια, αλλά οι αποδόσεις αναμένεται να είναι σύμφωνες με τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, με αποτέλεσμα παραγωγή ζαχαρότευτλων περίπου 111 εκατομμυρίων τόνων.
Εξειδικευμένες καλλιέργειες
Η χαμηλότερη παραγωγή ελαιολάδου, εκτός από το υψηλό κόστος των εισροών, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές καταναλωτή και εξαγωγής. Ως αποτέλεσμα, τόσο η κατανάλωση όσο και οι εξαγωγές στην ΕΕ αναμένεται να μειωθούν (μετά από ένα επίπεδο ρεκόρ εξαγωγών που καταγράφηκε πέρυσι).
Σε αντίθεση με την παραγωγή ελαιολάδου, η παραγωγή κρασιού στην ΕΕ αυξάνεται και οι εξαγωγές της ΕΕ θα παραμείνουν σταθερές, κατά 3% πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας.
Σχεδόν το ήμισυ της παραγωγής μήλων αναμένεται να διοχετευθεί στη μεταποίηση. Αυτό οφείλεται στη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα μήλων χαμηλότερης ποιότητας που δεν είναι κατάλληλα για νωπή κατανάλωση, στις χαμηλές τιμές τους, στις χαμηλότερες ευκαιρίες εξαγωγής και στο υψηλό ενεργειακό κόστος αποθήκευσης.
Η κατανάλωση φρέσκων μήλων μπορεί να μειωθεί (αλλά λιγότερο από ό,τι σε ορισμένα άλλα είδη φρούτων), ενώ η κατανάλωση επεξεργασμένων μήλων θα αυξηθεί χάρη στη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα προϊόντων και στις αποφάσεις των καταναλωτών να αγοράσουν μεταποιημένα προϊόντα αντί για φρέσκα, υψηλότερης τιμής.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Η παραγωγή γάλακτος στην ΕΕ παρέμεινε μάλλον σταθερή το 2022, αν και με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά γάλακτος και πρωτεΐνες γάλακτος, και επομένως μειωμένη διαθεσιμότητα επεξεργασίας. Ήταν ο ιδιαίτερα ζεστός και ξηρός καιρός που επηρέασε αρνητικά την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα των καλλιεργειών χόρτου και ζωοτροφών, ενώ προκάλεσε και άγχος στις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής.
Το 2023, η φθίνουσα τιμή του νωπού γάλακτος στην ΕΕ είναι πιθανό να βοηθήσει στην επιτάχυνση της σφαγής, καθώς το κόστος των ζωοτροφών και άλλων εισροών ενδέχεται να παραμείνει υψηλό. Συνολικά, το κοπάδι γαλακτοπαραγωγής της ΕΕ θα μπορεί να συρρικνωθεί κατά 1%, και η συνολική παραγωγή γάλακτος κατά 0,2%. Το θετικό είναι ότι οι εξαγωγές τυριού της ΕΕ θα μπορεί να αυξηθούν κατά 2%, λόγω της ανάκαμψης της ζήτησης στην Κίνα και της σταθερής ζήτησης στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Προϊόντα κρέατος
Η παραγωγή βοείου κρέατος στην ΕΕ μειώθηκε το 2022 κατά 2,4% και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω το 2023 κατά 1,6%. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση βοείου κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να ακολουθήσει μια μακροπρόθεσμη πτωτική τάση και θα μπορούσε να παραμείνει ελαφρώς κάτω από τα 10 κιλά το 2023 (-1,7%), επίσης επειδή το βόειο κρέας είναι πιο ακριβό σε σύγκριση με άλλους τύπους κρέατος.
Ομοίως, η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην ΕΕ μειώθηκε κατά μέσο όρο κατά 5,6%. Λόγω της περιορισμένης προσφοράς, η οικιακή χρήση της ΕΕ μειώθηκε κατά 2,8% το 2022, κατά μέσο όρο στα 31,8 κιλά κατά κεφαλήν. Αυτό θα μειωνόταν περαιτέρω το 2023 κατά 5,5%.
Η κατανάλωση πουλερικών στην ΕΕ μπορεί να αυξηθεί κατά 2,5%, και οι εισαγωγές της ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν κατά 7% το 2023 για να καλύψουν αυτή την αύξηση της ζήτησης.
Περισσότερες λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την παραγωγή, την κατανάλωση και τις τιμές σε αυτούς τους τομείς και σε άλλους, μπορείτε να βρείτε στην πλήρη έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών για την άνοιξη του 2023 διαθέσιμη εδώ
