Συνέντευξη στον Γιαννη Παναγο
Με δεδομένο στοιχείο τη συρρίκνωση των σημείων λιανικής πώλησης και το «στρίμωγμα» στα εξαγωγικά κανάλια των παραγωγών Φέτας, η ευελιξία σε όλα τα επίπεδα και η παρακολούθηση των απαιτήσεων της αγοράς είναι δύο καθοριστικά στοιχεία για την επιβίωση των τυροκόμων. Όμως, «όλοι θα πρέπει να παίζουν με τους ίδιους κανόνες» προσθέτει στα παραπάνω ο Νίκος Τάχας, που εκτιμά ότι η αύξηση των τιμών παραγωγού ήταν απαραίτητη για την επιβίωση των κτηνοτρόφων και πρέπει τώρα να συνοδευτεί και με την αντίστοιχη αύξηση της τιμής στο ράφι, καθώς όπως είναι γνωστό «το όριο του κόστους της φέτας το διαμορφώνει η πρώτη ύλη».
Κύριε Τάχα, είστε δεύτερη γενιά τυροκόμος και ένας άνθρωπος με πολύ καλές οικονομικές σπουδές. Πώς επιλέξατε να ασχοληθείτε με το τυροκομείο και τι δείχνει η μέχρι τώρα εμπειρία σας σε αυτή την επαγγελματική ενασχόληση;
Βασικός γνώμονας σε αυτή την επιλογή ήταν η συνέχιση της οικογενειακής παράδοσης στο χώρο της τυροκομίας. Πίστευα και πιστεύω ότι η πανεπιστημιακή γνώση βοηθάει στο να λειτουργήσει μία επιχείρηση ορθότερα στο πλαίσιο του σκληρού ανταγωνισμού και της παγκοσμιοποίησης. Με βάση την εμπειρία μου από το χώρο διαπιστώνω ότι η ευελιξία σε όλα τα επίπεδα της επιχείρησης και η παρακολούθηση των απαιτήσεων της αγοράς είναι δύο καθοριστικά στοιχεία για την επιβίωση αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη μιας μικρομεσαίας επιχείρησης.
Σας δυσκολεύει περισσότερο η διάθεση του προϊόντος ή συναντάτε εμπόδια και στην πρώτη ύλη, όπως επίσης και γενικότερα στην οργάνωση της παραγωγής;
Η διάθεση του προϊόντος εξαρτάται από την προσφορά και τη ζήτηση και με δεδομένο στοιχείο τη συρρίκνωση των σημείων λιανικής πώλησης (ήδη υπάρχουν οι αλυσίδες που έχουν το 81% του τζίρου των τροφίμων). Επιτείνει ακόμη περισσότερο την πώληση της Φέτας με αποτέλεσμα να στραφούν οι παραγωγοί Φέτας στο εξωτερικό, πράγμα που διαμόρφωσε το εξής φαινόμενο: Αυξήθηκαν οι εξαγωγές και μειώθηκαν οι τιμές (στοιχεία Στατιστικής Υπηρεσίας 2017-2018). Επιπλέον, αυξήθηκε και ο χρόνος εξόφλησης του παραδοθέντος προϊόντος. Η πρώτη ύλη είναι αυξημένη σχετικά με το 2017 σε όγκο γάλακτος. Οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι πρέπει να αισθάνονται και τυροκόμοι καθώς η τιμή του γάλακτος καθορίζεται τελικά από την ποιότητα και την τιμή του τελικού προϊόντος. Η οργάνωση παραγωγής είναι δεδομένη διότι η τυροκομία την τελευταία δεκαετία και οργανώθηκε και εκσυγχρονίστηκε.
Απαντήστε μου σας παρακαλώ, μπορεί να τα βγάλει πέρα ο παραγωγός γάλακτος όταν το προϊόν του έχει 75 λεπτά, όπως συνέβαινε τα τελευταία τρία χρόνια;
Όχι. Επιβάλλεται εκσυγχρονισμός και βελτίωση συνθηκών στον παραγωγό ώστε να είναι ανταγωνιστικός και να υπάρχει εξορθολογισμός του κόστους παραγωγής.
Φαντάζομαι ότι δέχεστε πως η βελτίωση που επήλθε στις τιμές παραγωγού φέτος, ήταν κάτι παραπάνω από απαραίτητη για να υπάρξει συνέχεια στην παραγωγή πρόβειου.
Βεβαίως, αρκεί αυτή την αύξηση που μετακυλείται στο προϊόν (Φέτα) να την απορροφήσει η κατανάλωση.
Σπεύδω να πω ότι το ζητούμενο τώρα είναι να μπορούν οι μεταποιητικές μονάδες να ανταποκρίνονται σ’ αυτή την τιμή χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητά τους.
Σαφώς διότι είναι γνωστό σε όλους ότι το όριο του κόστους της Φέτας το διαμορφώνει η πρώτη ύλη.
Ποιες θα βλέπατε ως τις βασικές διορθωτικές κινήσεις που θα πρέπει να γίνουν για να μην χαθεί η ισορροπία στην αγορά και να αντέχουν όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας;
Εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας ώστε να παίζουν όλοι με τους ίδιους κανόνες. Ήδη υπάρχουν οι κανόνες αλλά χρειάζεται εφαρμογή με κάποιες προσθήκες. (βλ. GPS-ΕΛΟΓ-Ανεξαρτητοποίηση).
Τι αντιπροσωπεύει η Φέτα στο σύνολο της παραγωγής των μονάδων του συλλόγου σας;
Αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό της τάξης του 12% έως 14%.
Μπορούμε να έχουμε μια εικόνα και του συνολικού τζίρου που κάνει ως προϊόν η Φέτα, δηλαδή τόσο εσωτερική αγορά όσο και εξαγωγές;
Αν λάβουμε υπ’όψιν ότι το 2018 (ΕΛΟΓ) παρήχθησαν 125.988 τόνοι φέτας και εξήχθησαν (σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία) 67.306.64 κιλά και αξίας 373.624.132 ευρώ, τότε ο τζίρος είναι περίπου αξίας 700.000.000 ευρώ.
Είναι η μείωση της εσωτερικής κατανάλωσης που έφερε τις δυσκολίες ή ο ανταγωνισμός από άλλα παρόμοια προϊόντα στις διεθνείς αγορές;
Σίγουρα τα μνημόνια έφεραν κάποια μείωση στην κατανάλωση και βέβαια ο αθέμιτος ανταγωνισμός που αμφισβήτησε το ίδιο το προϊόν μιας και δεν παράγεται με τις ίδιες προδιαγραφές.
Ποια η γνώμη σας για τις μεμβράνες υπερδιήθησης (UF) και πώς επιδρούν στην ποιότητα του τελικού προϊόντος;
Άρθρο 2 της Φέτας (Κ.Τ.Π.), παράγραφος 2. Σαφέστατα απαγορεύεται η συμπύκνωση του προς τυροκόμιση γάλα (βλ. δελτίο τύπου 14.207 για έλεγχο υπερδιήθησης) .
Πιστεύετε ότι έγιναν τα τελευταία χρόνια αξιόλογες εισαγωγές αιγοπρόβειου γάλακτος, ικανές να επιβαρύνουν την τιμή της εγχώριας πρώτης ύλης;
Είναι γνωστό σε όλους ότι στις 8/11/2018 βρέθηκε η κτηνοτροφική μονάδα του Κιλκίς να απαριθμεί 230 πρόβατα θηλυκά και να εμφανίζει παραγωγή πρόβειου γάλακτος 412.000 κιλά, δηλαδή 1.791 κιλά ανά πρόβατο, κάτι που γεννά ερώτημα για την προέλευση του γάλακτος.
Τι πιστεύετε ότι θα μπορούσε να κάνει μια ισχυρή Διεπαγγελματική οργάνωση για τη Φέτα;
Στη Διεπαγγελματική συμμετέχουν τα συλλογικά όργανα των παραγωγών – μεταποιητών. Η Διεπαγγελματική δεν ασκεί οικονομική δραστηριότητα παρά ασχολείται με το πρότυπο παραγωγής, τη μέθοδο σήμανσης, τον κανονισμό διατροφής των ζώων, με την καταπολέμηση της απάτης σε όλα τα επίπεδα της παραγωγής διακίνησης μέχρι τη λιανική πώληση καταφερομένων όλων των εμπλεκομένων. Επίσης υπερασπίζεται την παρακολούθηση της αγοράς και τη λήξη νομικών δράσεων όσων επιβάλλουν τη νομοθεσία. Άλλωστε αυτό αποτελεί δύο συνθήκες για τα προϊόντα ΠΟΠ, ξεκάθαροι κανόνες παραγωγής και ένα αυστηρό σύστημα επιτήρησης του συνόλου της αγοράς.
Πώς είδατε την τελευταία πρωτοβουλία Σαράντη (Τρίκαλα) και πώς νομίζετε ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν καλύτερα ορισμένα θεσμικού χαρακτήρα ζητήματα;
Ώδινεν όρος και έτεκεν μυν.
Τα ισοζύγια του ΕΛΟΓ μπορούν να συμβάλλουν πραγματικά στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς;
Τα μέχρι τώρα ισοζύγια είχαν διαπιστευτικό χαρακτήρα, δεν είχαν όμως συμμορφωτικό εν αντιθέσει με την Ιταλία (βλ. δημοσίευμα Agrenda στις 5/8/2012 για νοθεία μοτσαρέλας / Μαντάρα-Νάπολι-Ιταλία).
Τι έχουν να χωρίσουν τα μικρά τυροκομεία και οι μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες που εμπλέκονται στην παραγωγή τυριών και Φέτας;
Στην Ευρώπη όπου υπήρχε ο θεσμός των ΠΟΠ προϊόντων τα παραγωγικά προϊόντα έχουν βιοτεχνικό χαρακτήρα (βλ. παρμεζάνα, από 563 τυροκομεία παράγουν 108.425 τόνους τυρί από 6.100 κτηνοτροφικές μονάδες). Στοιχεία ΕΛΟΓ από Ελλάδα: 46.455 αιγοπροβατοτρόφοι παράγουν 825.403 τόνους γάλα και 125.988 τόνους φέτας. Η πιο σημαντική διαφορά μεταξύ βιομηχανίας και βιοτεχνίας βρίσκεται στην αναλογία κεφαλαίου και εργασίας. Στη βιομηχανία ανταμείβεται το κεφάλαιο και στη βιοτεχνία η εργασία. Οι βιομηχανίες υιοθετούν τεχνολογικές καινοτομίες που αναπτύσσονται σε όλο τον πλανήτη και οι βιοτεχνίες εφαρμόζουν καινοτομίες που είναι συμβατές με τα ειδικά χαρακτηριστικά του προϊόντος, π.χ. μικροβιακή χλωρίδα που αναπτύσσεται στους χώρους παραγωγής. Βιοτεχνικά συστήματα παραγωγής τυριού ανευρίσκονται σε όλη την Ευρώπη και κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου.
Είναι τελικά η Φέτα ένα προϊόν με προοπτική για την Ελλάδα ή θα πρέπει να μεταφερθεί μέρος της προσπάθειας και σε άλλα είδη τυριών;
Σήμερα η Φέτα είναι η ναυαρχίδα της ελληνικής τυροκομίας. Τα υπόλοιπα πέντε τυριά που παράγονται είναι πάνω από 1.000 τόνους: Κασέρι 3.125, Κεφαλογραβιέρα 2.704, Γραβιέρα Κρήτης 2.581, Γραβιέρα Νάξου 1.285 και Μανούρι 1.407. Είναι περισσότερο ανταγωνιστικά διότι υπάρχουν πολλά ομοειδή. Άλλωστε τη Φέτα οδήγησαν οι ανταγωνιστές μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και Φέτα Λήμνος, Φέτα Σαντορίνη, Φέτα Μύκονος.
Τέλος, η έλλειψη σεβασμού για τον επαγγελματισμό, η ευκαιριακή νοοτροπία, η επιβράβευση του εξυπνακισμού και η τιμωρία της σοβαρότητας δημιουργούν μια δυναμική φαύλου κύκλου μέσα από την οποία ενδυναμώνεται συνεχώς η παραοικονομία, η φοροδιαφυγή και η νοθεία.
Διαβάστε περισσότερα στο περιοδικό «Top 50 Ελληνικά Τυριά»
