Διαδοχικά καιρικά συστήματα προβλέπεται να προκαλέσουν κακοκαιρία με το όνομα «ΕΛΠΙΣ» («ELPIS») στη χώρα μας τις επόμενες ημέρες. Το πρώτο καιρικό σύστημα θα μας επηρεάσει από το Σάββατο (22/1/2022) και το δεύτερο, που θα είναι πιο ισχυρό, από τη Δευτέρα (24/1/2022).
Πιο αναλυτικά:
1) Χαμηλές θερμοκρασίες:
Από το Σάββατο αναμένεται βαθμιαία πτώση της θερμοκρασίας σε όλη τη χώρα. Επισημαίνεται ότι από τη Δευτέρα έως την Τετάρτη οι θερμοκρασίες θα είναι πολύ χαμηλές και οι μέγιστες τιμές τους δε θα ξεπεράσουν τους 2 με 3 βαθμούς Κελσίου. Παράλληλα ο παγετός θα είναι ισχυρός και ειδικά στην κεντρική και τη βόρεια χώρα τοπικά ολικός.
2) Χιονοπτώσεις:
Α) το Σάββατο 22/1/2022 θα επηρεαστούν με χιονοπτώσεις ακόμα και πεδινές περιοχές αρχικά της Μακεδονίας και της Θράκης και βαθμιαία της Θεσσαλίας, της ανατολικής Στερεάς και της Εύβοιας. Προς το βράδυ χιονοπτώσεις θα ξεκινήσουν σε όλο το Αιγαίο και κατά τόπους στο κεντρικό και το βόρειο τμήμα του θα είναι πυκνές.
Β) την Κυριακή 23/1/2022 αναμένεται ύφεση των φαινομένων στα ηπειρωτικά, ενώ στην Εύβοια και σε όλο το Αιγαίο θα συνεχιστούν κατά διαστήματα οι πυκνές χιονοπτώσεις.
Γ) τη Δευτέρα 24/1/2022 οι χιονοπτώσεις θα ενταθούν και θα είναι τοπικά πυκνές αρχικά στο κεντρικό και το βόρειο Αιγαίο, την Εύβοια, την ανατολική Θεσσαλία και την ανατολική Στερεά και βαθμιαία στην ανατολική Πελοπόννησο και σε όλο το νότιο Αιγαίο μέχρι την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Κατά διαστήματα χιονοπτώσεις θα σημειώνονται στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Δ) την Τρίτη 25/1/2022 τα φαινόμενα θα παρουσιάσουν ύφεση στη βόρεια χώρα, αλλά στις υπόλοιπες περιοχές θα συνεχιστούν οι πυκνές χιονοπτώσεις.
3) Θυελλώδεις Άνεμοι:
Τη Δευτέρα και την Τρίτη θα επικρατούν στην ανατολική Ελλάδα και κυρίως στην περιοχή του Αιγαίου θυελλώδεις έως πολύ θυελλώδεις βόρειοι βορειοανατολικοί άνεμοι (8 με 9 μποφόρ).
Η πορεία της κακοκαιρίας «Ελπίδα»:
Απαραίτητοι οι ανεµοµείκτες και η κάλυψη με υφάσματα κατά του παγετού στα εσπεριδοειδή
Τα εσπεριδοειδή θεωρούνται γενικά ευαίσθητα στους παγετούς, µε τη µεγαλύτερη ευαισθησία να την έχουν η κιτριά και η λεµονιά, µετά ή φράπα, το περγαµόντο και το γκρέιπφρουτ, ενώ τα πιο ανθεκτικά είναι η πορτοκαλιά, η νεραντζιά και τέλος η µανταρινιά, ενώ το επιλεγµένο υποκείµενο παίζει έναν σηµαντικό ρόλο στην αντοχή στον παγετό.
Για να αντιµετωπιστούν οι συνέπειες του παγετού, εκτός των προληπτικών µέτρων, καλό είναι σε χρονικές περιόδους µε πολύ χαµηλές θερµοκρασίες, ιδίως στα ορεινά της χώρας, να υπάρχουν εγκατεστηµένοι ανεµοµείκτες αέρος, οι οποίοι εκµεταλλεύονται τον θερµό αέρα πάνω από την κόµη και τον αναµειγνύουν µε τα παγωµένα ρεύµατα ώστε να ρίξουν τη µέση θερµοκρασία του αέρα που «χτυπάει» την κόµη και το φύλλωµα των δέντρων.
Άλλο ένα ευρέως χρησιµοποιούµενο και αποτελεσματικό µέτρο είναι η χρήση αντιπαγετικών υφασµάτων, που καλύπτουν ολόκληρο το δέντρο και κρατούν την εσωτερική θερµοκρασία κατά 3-4 βαθµούς υψηλότερη από ότι στο εξωτερικό περιβάλλον, μία διαφορά που σε περιπτώσεις παγετου έως -6 βαθμών μπορεί να αποτρέψει
Μία εξίσου αποτελεσματική μέθοδος, και πολύ απλή, ενεργητικής φυτοπροστασίας είναι η χρήση μονωτικών υλικών με σκοπό την προστασία των νεαρών δενδρυλλίων εσπεριδοειδών, τα οποία είναι ομολογουμένως τα πιο ευαίσθητα στις χαμηλές θερμοκρασίες. Φθηνά μονωτικά υλικά που συνήθως χρησιμοποιούνται και τοποθετούνται γύρω από το κορμό των δέντρων είναι το φενιζόλ, το άχυρο, τυχαία πλαστικά υλικά και ακόμη και σκέτο χώμα. Εξαιτίας του υψηλού ενεργειακού κόστους σε μία εποχή διαρκών ανατιμήσεων, δεν συστήνεται η χρήση θερµαστρών η οποία αποδεικνύεται ασύμφορη παρά μόνο ως τελευταία επιλογή.
Οι αντοχές των ελαιόδεντρων και τα μέτρα φροντίδας
Τα ελαιόδεντρα είναι γενικά ευάλωτα στο ψύχος, αν και τα επιμέρους τους σημεία παρουσιάζουν διαφορετικό βαθμό ευαισθησίας .Πιο ανθεκτικά μέρη είναι ο κορμός και η ρίζα, που αντέχουν μέχρι θερμοκρασίες -12. Οι μεγάλοι βλαστοί και οι βραχίονες έχουν όριο αντοχής το -7 ενώ οι μικροί βλαστοί το -4. Τα ελαιόδεντρα μπαίνουν σε φάση ληθάργου όταν οι θερμοκρασίες πέσουν σε ένα χαμηλό όριο μεταξύ 0 και 5 βαθμών, κάτι που τα βοηθάει να αντέξουν το κρύο.
Τα μέτρα φροντίδας μετά την πάροδο του παγετού διαφέρουν ανάλογα με την ισχύ του. Το ψέκασμα με χαλκούχα σκευάσματα προφυλάσσει από βακτηριακές μολύνσεις, ενώ το κλάδεμα πρέπει να αποφεύγεται μέχρι τα τέλη της άνοιξης και την έναρξη της βλάστησης. Ο βαθμός του κλαδέματος διαφέρει ανάλογα με την ζημιά που προκάλεσε το κύμα ψύχους. Στην περίπτωση ήπιων παγετών, ακολουθεί ελαφρύ κλάδεμα για την απομάκρυνση των ζημιωμένων μικρών βλαστών. Στην περίπτωση μέτριων παγετών(έως -7), ακολουθεί κλάδεμα έως τα σημεία αναβλάστησης. Σε περίπτωση ισχυρών παγετών με θερμοκρασίες που ξηραίνουν και σκίζουν τον κορμό, το δέντρο κόβεται περίπου ως την ρίζα, εκτός αν έχει εμβολιαστεί, οπότε το κλάδεμα θα πρέπει να είναι πάνω από την σχετική τομή.
Εκτός από χαλκούχα σκευάσματα, ψέκασμα γίνεται επίσης με αντιδιαπνευστικά και διαλύματα κυτοκινινών, πριν και μετά τον παγετό. Η χρήση λιπασμάτων μετά από ήπιο κύμα ψύχους πρέπει να είναι ελαφρώς ενισχυμένη, για την τόνωση της ανάπτυξης, ενώ στην περίπτωση χειρότερου παγετού πρέπει να είναι μειωμένη.
Κατά καιρούς, ελαιώνες στην χώρα μας έχουν πληγεί από τέτοια καιρικά φαινόμενα. Ένα παράδειγμα αποτελεί ο ανοιξιάτικος παγετός που έπληξε πέρυσι την Ορμύλια Χαλκιδικής με αποτέλεσμα ελάττωση της τοπικής παραγωγής κατά 80%. Τα άνθη και οι μικροί καρποί είναι από τα πιο ευαίσθητα μέρη του δέντρου, ωστόσο είναι σχετικά σπάνιο να κινδυνεύσουν.Τα κύματα ψύχους δεν συνηθίζονται κατά την περίοδο της ανθοφορίας, στα προχωρημένα στάδια της άνοιξης αλλά εκδηλώνονται συνήθως πιο πριν, απειλώντας είδη ελιάς που ανθούν πρόωρα.