Δείτε παρακάτω αναλυτικά τις οδηγίες του Τμήματος Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Δράμας σχετικά με τον αλευρώδη του καπνού σε θερμοκήπια της περιοχής Δράμας.
Παρουσία του αλευρώδη του καπνού (Bemisia tabaci) σε θερμοκήπια στην Π.Ε. Δράμας. Αποτελέσματα ελέγχου ευαισθησίας σε φ.π. στην Π.Ε. Δράμας. Βασικές οδηγίες αντιμετώπισης(1).
ΣΧΕΤ.: α) To με αρ. 16771/27-08-2019 έγγραφό μας προς το Ι.Ε.Υ.Φ.
β) Το με αρ. 5205/64085/19-12-2019 έγγραφο του Ι.Ε.Υ.Φ.
γ) Wakil, W., Brust, G.E., Perring, T.M. (Eds.), 2018. Sustainable management of arthropod pests of tomato. Academic Press, an imprint of Elsevier, London San Diego Cambridge, MA.
δ) Horowitz, A.R., Ghanim, M., Roditakis, E., Nauen, R., Ishaaya, I., 2020. Insecticide resistance and its management in Bemisia tabaci species. Journal of Pest Science.
ε) Ilias, A., Roditakis, E., Grispou, M., Nauen, R., Vontas, J., Tsagkarakou, A., 2012. Efficacy of ketoenols on insecticide resistant field populations of two-spotted spider mite Tetranychus urticae and sweet potato whitefly Bemisia tabaci from Greece. Crop protection 42, 305–311.
στ) Karunker, I., Benting, J., Lueke, B., Ponge, T., Nauen, R., Roditakis, E., Vontas, J., Gorman, K., Denholm, I., Morin, S., 2008. Over-expression of cytochrome P450 CYP6CM1 is associated with high resistance to imidacloprid in the B and Q biotypes of Bemisia tabaci (Hemiptera: Aleyrodidae). Insect biochemistry and molecular biology 38, 634–644.
ζ) Roditakis, E., Grispou, M., Morou, E., Kristoffersen, J.B., Roditakis, N., Nauen, R., Vontas, J., Tsagkarakou, A., 2009. Current status of insecticide resistance in Q biotype Bemisia tabaci populations from Crete. Pest Management Science: formerly Pesticide Science 65, 313–322.
η) Roditakis, E., Morou, E., Tsagkarakou, A., Riga, M., Nauen, R., Paine, M., Morin, S., Vontas, J., 2011. Assessment of the Bemisia tabaci CYP6CM1vQ transcript and protein levels in laboratory and field-derived imidacloprid-resistant insects and cross-metabolism potential of the recombinant enzyme. Insect science 18, 23–29.
θ) Roditakis, E., Roditakis, N.E., Tsagkarakou, A., 2005. Insecticide resistance in Bemisia tabaci (Homoptera: Aleyrodidae) populations from Crete. Pest Management Science 61, 577–582.
ι) Tsagkarakou, A., Nikou, D., Roditakis, E., Sharvit, M., Morin, S., Vontas, J., 2009. Molecular diagnostics for detecting pyrethroid and organophosphate resistance mutations in the Q biotype of the whitefly Bemisia tabaci (Hemiptera: Aleyrodidae). Pesticide Biochemistry and Physiology 94, 49–54.
Σάς ενημερώνουμε ότι κατά την περασμένη καλλιεργητική περίοδο (2019) διαπιστώθηκε σοβαρή και έμμονη προσβολή από αλευρώδη του καπνού (Bemisia tabaci) σε καλλιέργεια αγγουριάς θερμοκηπίου σε περιοχή της Δράμας. Το είδος του αλευρώδη που κατά κύριο λόγο απαντάται στα θερμοκήπια κηπευτικών της περιοχής είναι ο αλευρώδης των θερμοκηπίων (Trialeurodes vaporariorum). Είναι γνωστό από ελληνικές και διεθνείς πηγές ότι ο αλευρώδης του καπνού αποτελείται από πολλούς βιοτύπους (ή είδη) που έχουν αναπτύξει υψηλή ανθεκτικότητα σε πολλές ομάδες εντομοκτόνων (δ έως ι σχετικά). Μεταξύ αυτών έχει συχνά διαπιστωθεί η ύπαρξη μεταβολικής διασταυρωτής ανθεκτικότητας που επιτείνει περαιτέρω το πρόβλημα αντιμετώπισης του εντόμου.
Από την Υπηρεσία ελήφθησαν δείγματα νυμφών του εντόμου και απεστάλησαν στο Εργαστήριο Εντομολογίας του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπιών Φυτών και Αμπέλου (Δρ. Εμμανουήλ Ροδιτάκης) για την εξέταση ευαισθησίας του σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Ταυτόχρονα από την ίδια καλλιέργεια ελήφθη δείγμα φυτών με ιολογικά συμπτώματα μωσαϊκού για να διαπιστωθεί η πιθανή παρουσία αλευρωδομεταδιδόμενων ιών και απεστάλη στο Μ.Φ.Ι. Από την ιολογική εξέταση δεν προέκυψε κάποιος ιός που μεταδίδεται από τον B. tabaci, αλλά ο ιός του μωσαϊκού της αγγουριάς (CMV).
Το παρόν έγγραφο απευθύνεται κυρίως στους υπεύθυνους επιστήμονες των καταστημάτων εμπορίας φυτοπροστατευτικών προϊόντων της Π.Ε. Δράμας. Για διευκρινίσεις ή περισσότερες πληροφορίες να απευθύνεστε στο Τμ. ΠΦΕ της ΔΑΟΚ Δράμας.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ευαισθησίας, ο συγκεκριμένος πληθυσμός αλευρώδη του καπνού που εντοπίστηκε ήταν σημαντικά ανθεκτικός σε ορισμένα φ.π. που εξετάστηκαν και σχετικά μέτρια σε άλλα. Εξετάστηκε η ευαισθησία στα εντομοκτόνα flupyradifurone, spiromesifen, thiacloprid και sulfoxaflor.
Πιο συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα ήταν τα παρακάτω:
- Για το flupyradifurone διαπιστώθηκε θνησιμότητα 64,7% στα ενήλικα και 100% στις προνύμφες 1ου σταδίου.
- Στο spiromesifen διαπιστώθηκε θνησιμότητα (20%) στις νύμφες 2ου σταδίου. Η αποτελεσματικότητα κρίνεται χαμηλή.
- Στο sulfoxaflor διαπιστώθηκε θνησιμότητα 73,3% στα ενήλικα.
- Στο thiacloprid διαπιστώθηκε θνησιμότητα 17,8% στα ενήλικα. Η αποτελεσματικότητα κρίνεται χαμηλή.
Αναμένουμε τα αποτελέσματα μοριακής ανάλυσης για τον βιότυπο/είδος του εντόμου, καθώς προσφέρει σημαντική γνώση περί την προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητά του.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα συντάχθηκαν οι παρακάτω οδηγίες αντιμετώπισης για τον αλευρώδη του καπνού στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες αγγουριάς της περιοχής κατά την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο.
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ:
Α) Χρήση εντομοστεγών δικτύων στα παράθυρα και τις οροφές, σε θερμοκήπια που έχουν προδιαγραφές για μία τέτοια χρήση.
Β) Βασική παράμετρος προστασίας της καλλιέργειας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός της παρουσίας αλευρωδών. Οι κίτρινες κολλητικές παγίδες αποκαλύπτουν την παρουσία των αλευρωδών νωρίτερα σε σχέση με τις επιτόπιες παρατηρήσεις της φυτείας από τους εργάτες. Επίσης, μπορούν να ανιχνεύσουν την ύπαρξη του αλευρώδη ακόμη και όταν βρίσκεται σε πολύ χαμηλή πυκνότητα μέσα στη φυτεία (1 ενήλικο ανά 10 φυτά).
Είναι συνεπώς απαραίτητο οι καλλιεργητές να τοποθετήσουν κολλητικές παγίδες κίτρινου χρώματος με τη μορφή τεμαχίων (5- 6/στρ. 20X40 εκ.) ή ταινιών κατά μήκος των γραμμών φύτευσης, αμέσως μετά τη φύτευση, για την επισήμανση της παρουσίας των ενηλίκων του εντόμου. Οι παγίδες πρέπει να αντικαθίστανται συχνά ώστε να είναι εφικτή η εκτίμηση του επιπέδου συλλήψεων σε εβδομαδιαία βάση. Σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να αφήνεται να γεμίσει όλη η επιφάνεια των παγίδων με έντομα.
Οι παγίδες τοποθετούνται με την εγκατάσταση της καλλιέργειας, κοντά στην κορυφή των φυτών (15 εκ.), σε σημεία κοντά σε πόρτες ή ανοίγματα του θερμοκηπίου. Στόχος είναι ο εντοπισμός των σημείων προσβολής από όπου ξεκινάει το πρόβλημα, ώστε η επέμβαση να γίνει εγκαίρως σε αυτά τα (https://gd.eppo.int/taxon/BEMITA/photos) σημεία. Είναι προτιμότερο η επέμβαση να περιοριστεί στα σημεία που έχουν το πρόβλημα, παρά να επεκταθεί σ’ όλη την έκταση του θερμοκηπίου.
Εφόσον διαπιστωθεί η παρουσία των πρώτων εντόμων στις παγίδες πρέπει στη συνέχεια να γίνει εξέταση των φυτών. Εξετάζονται σε κάθε φυτό: τα κορυφαία φύλλα για την ύπαρξη ενήλικων και τα χαμηλότερα φύλλα για την ύπαρξη νυμφών.
Β) Διάκριση των δύο ειδών αλευρωδών. Για να γίνει απαιτείται η χρήση μεγεθυντικού φακού (>5x). Ενήλικα άτομα: Δεν είναι πολύ εύκολη, όμως τα ενήλικα του αλευρώδη θερμοκηπίων (T. vaporariorum) έχουν τριγωνική εμφάνιση και είναι μεγαλύτερα από του αλευρώδη του καπνού (B. tabaci) και οι πτέρυγές τους τοποθετούνται οριζοντίως σε ηρεμία, ενώ στον δεύτερο παίρνουν κάθετη θέση σαν στέγη .
Με βάση τα χαρακτηριστικά των νυμφών τους:
Οι νύμφες τελευταίου (4ου) σταδίου ανάπτυξης του αλευρώδη θερμοκηπίων φέρουν μεγάλες κηρώδεις αποφύσεις (Εικόνα 2) που τις διαφοροποιούν από τις νύμφες ίδιου σταδίου του αλευρώδη του καπνού που δεν φέρουν τέτοιες κηρώδεις αποφύσεις (Εικόνα 3).
Γ) Μαζική παγίδευση. Τοποθετούνται 40-60 τεμάχια κίτρινων κολλητικών παγίδων στην έναρξη της καλλιέργειας.
Δ) Εξαπόλυση αρπακτικών ημιπτέρων εντόμων Macrolophus pygmaeus (με ταυτόχρονη χορήγηση τροφικού συμπληρώματος για να εγκατασταθούν στην καλλιέργεια), εξαπόλυση αρπακτικών ακάρεων Amblyseius swirskii ή A. limonicus (με ταυτόχρονη χορήγηση συμπληρώματος γύρης για την εγκατάστασή τους). Εξαπόλυση παρασιτοειδών υμενοπτέρων Eretmocerus mundus ή E. eremicus.
Ε) Αποφυγή της υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης ιδίως σε καλλιέργεια με διαπιστωμένη
προσβολή. Ο ρυθμός ανάπτυξης των αλευρωδών είναι υψηλότερος σε φυτά πλούσια σε άζωτο και συνεπώς συντομεύεται ο χρόνος εμφάνισης νέων γενεών.
ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ:
Η διάρκεια της νυμφικής ανάπτυξης (ανήλικα στάδια) είναι περί τις 18-20 ημέρες. Είναι σημαντικό να γίνουν άμεσα οι κρίσιμες παρεμβάσεις μέσα σε αυτό το αρχικό διάστημα σε περίπτωση διαπίστωσης παρουσίας του αλευρώδη του καπνού στην καλλιέργεια. Ο λόγος είναι το γεγονός ότι σύμφωνα με τις μελέτες ανθεκτικότητας του εντόμου, φαίνεται ότι τα νυμφικά στάδια είναι περισσότερο ευαίσθητα σε εντομοκτόνα σε σύγκριση με τα ανήλικα. Στόχος είναι η αποτροπή κατά το δυνατόν εμφάνισης των επόμενων γενεών.
Εφόσον εντοπιστεί το σημείο από όπου ξεκινάει η προσβολή των αλευρωδών, μπορεί να γίνει τοπική χρήση του flupyradifurone στα αρχικά στάδια της καλλιέργειας, σε συνδυασμό με σκεύασμα παραφινελαίου. Η δράση του εναντίον των ανήλικων σταδίων είναι καλή και συνεπώς συμβάλλει στον περιορισμό της ταχείας εξέλιξης του πληθυσμού. Από τον πρώτο σταυρό και μετά μπορεί να χρησιμοποιηθεί το sulfoxaflor.
Τόσο το flupyradifurone, όσο και το sulfoxaflor μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την καλλιεργητική περίοδο και εναντίον των ενηλίκων, ωστόσο απαιτείται να γίνεται εναλλαγή με βάση άλλο τρόπο δράσης. Σημειώνουμε ότι τα flupyradifurone και sulfoxaflor ανήκουν σε διαφορετική υπο-ομάδα των αναστολέων των νικοτινικών υποδοχέων. Παρόλα αυτά είναι συνετό να μην γίνεται εναλλαγήμεταξύ τους, αλλά να παρεμβάλλεται άλλο φ.π. με διαφορετικό τρόπο δράσης.
Παρομοίως, τα νεονικοτινοειδή κατατάσσονται σε ξεχωριστή υπο-ομάδα του ίδιου τρόπου δράσης.
Με δεδομένη τη γνωστή ανθεκτικότητα του B. tabaci στα νεονικοτινοειδή, τόσο στην Ελλάδα όσο και αλλού, συνιστάται η χρήση τους να γίνεται σε χαμηλούς πληθυσμούς και σε χρονική απόσταση από τα δύο προαναφερόμενα. Και στην περίπτωσή τους όμως, η κύρια στόχευση θα πρέπει να είναι τα ανήλικα στάδια, όσο το δυνατόν νωρίς στην καλλιεργητική περίοδο. Εναντίον του B. tabaci έγκριση έχουν το acetamiprid, thiacloprid (λήξη διάθεσης αποθεμάτων 03-01-2021) και το thiamethoxam. Ειδικά για περιπτώσεις γνωστής παρουσίας του B. tabaci στο ίδιο θερμοκήπιο κατά την προηγούμενη περίοδο, είναι δυνατόν να εφαρμοστεί το thiamethoxam με ριζοπότισμα νωρίς πριν την πρώτη άνθηση.
Το pyridaben είναι εγκεκριμένο εναντίον του αλευρώδη του καπνού στην αγγουριά θερμοκηπίου. Ανήκει στους αναστολείς της μιτοχονδριακής αλυσίδας μεταφοράς ηλεκτρονιών (αναπνοή) και συνεπώς επιδεικνύει διαφορετικό τρόπο δράσης από τα προηγούμενα. Η εγκεκριμένη χρήση του είναι για μία εφαρμογή.
Η χρήση σκευασμάτων παραφινελαίου (εγκεκριμένων στην καλλιέργεια της αγγουριάς) εκτός από την άμεση θανάτωση που επιφέρει με μηχανικό τρόπο σε όλα τα στάδια του αλευρώδη, επιπλέον απωθεί τα ενήλικα άτομα. Απαιτείται καλή εφαρμογή.
Η εφαρμογή εγκεκριμένων σκευασμάτων που περιέχουν άλατα λιπαρών οξέων καλίου (σάπωνες), καθώς και maltodextrin (πολυσακχαρίτης) δρουν επίσης μηχανικά και θα πρέπει να παρεμβάλλονται στο πρόγραμμα ψεκασμών επειδή μειώνουν την πίεση ανάπτυξης ανθεκτικότητας.
Χρήσιμος είναι και ο συνδυασμός τους με άλλα φ.π. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εξαπόλυσης αρπακτικών εντόμων, είναι επιθυμητή και σημαντική η τοπική χρήση τους κατά τον εντοπισμό της αρχικής προσβολής.
Η χρήση εγκεκριμένων σκευασμάτων εντομοπαθογόνων μυκήτων (Beauveria bassiana, Isaria fumosorosea και Metarhizium anisopliae) είναι σημαντική κατά τη διάρκεια των εαρινών μηνών κατά τους οποίους επικρατούν στο θερμοκήπιο ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Η αποτελεσματικότητά τους είναι καλή με μέσες μέγιστες-ημερήσιες θερμοκρασίες <32°C. Η εφαρμογή τους είναι προτιμότερο να στοχεύει σε χαμηλούς πληθυσμούς νεαρών νυμφών (μικρότερων του 4ου σταδίου), ώστε να προλαμβάνεται η ανάπτυξη υψηλού πληθυσμού. Συνιστάται ο συνδυασμός τους με άλλα βοηθητικά σκευάσματα (όπως εγκεκριμένα παραφινέλαια ή φίλτρα UV). Να γίνεται η εφαρμογή τους σε απόσταση 2-3 ημερών από εφαρμογή μυκητοκτόνων. Απαιτείται χρόνος ορισμένων ημερών για τη θανάτωση των νυμφών. Οι νεαρές νύμφες αλευρωδών είναι περισσότερο ευαίσθητες στους μύκητες.
Είναι απαραίτητο η εφαρμογή τους να κατευθύνεται και στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Για την καλύτερη εφαρμογή τους να τροποποιείται αναλόγως ο ψεκασμός με αυξημένη πίεση, ή μείωση της ταχύτητας και αύξηση του όγκου ψεκασμού.
Η εφαρμογή του azadirachtin με δράση κατά της έκδυσης των νυμφικών σταδίων είναι χρήσιμη κατά το κρίσιμο πρώτο διάστημα από τη διαπίστωση παρουσίας του αλευρώδη του καπνού και σημαντικό στη συνέχεια στο πρόγραμμα εναλλαγών φ.π.
Σε ό,τι αφορά στα spiromesifen και spirotetramat με δράση στη βιοσύνθεση λιπιδίων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ελέγχου ευαισθησίας εναντίον του δείγματος πληθυσμού B. tabaci, το spiromesifen έδειξε χαμηλή αποτελεσματικότητα εναντίον των νυμφών 2ου σταδίου. Το αποτέλεσμα αυτό απομειώνει τη δυνατότητα ευρείας αξιοποίησής τους. Ωστόσο, δεν συνιστάται η απομάκρυσή τους
από το πρόγραμμα εναλλαγών δ.ο. Θα απαιτηθεί έλεγχος αποτελεσματικότητας σε 5-7 ημέρες μετά την εφαρμογή.
Το pyriproxyfen με δράση μίμησης της ορμόνης νεότητας διαταράσσει την ομαλή εξέλιξη των νεανικών σταδίων προς το ενήλικο στάδιο. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για την ευαισθησία του B. tabaci σε τοπικό επίπεδο, ούτε είναι προς το παρόν γνωστός ο βιότυπος του πληθυσμού που διαπιστώθηκε στην περιοχή (ο βιότυπος Q θεωρείται περισσότερο ανθεκτικός από ό,τι ο Β), είναι σημαντικό να χρησιμοποιείται η συγκεκριμένη δ.ο. στο πρόγραμμα εναλλαγών.
Τέλος, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος Η2020 – SuperPests (https://www.superpests.eu/), πολύ καλή αποτελεσματικότητα στον έλεγχο αλευρωδών έχει διαπιστωθεί από νέα «υπό έγκριση» σκευάσματα με βάση φυτικά εκχυλίσματα τα οποία μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν σε προγράμματα ολοκληρωμένης διαχείρισης (Δρ. Εμ. Ροδιτάκης, προφορική επικοινωνία). Για αυτά τα νέα σκευάσματα θα επανέλθουμε σύντομα με περισσότερες πληροφορίες.
Συνοπτικά, οι βασικές αρχές διαχείρισης του B. tabaci στη θερμοκηπιακή αγγουριά που πρέπει να εφαρμόζουν οι καλλιεργητές είναι:
1) Εναλλαγή δραστικών ουσιών με διαφορετικό τρόπο δράσης.
2) Χρήση εντομοκτόνων με γνωστή τοπική απόκριση στην ευαισθησία του εχθρού.
3) Αξιοποίηση μη χημικών μεθόδων αντιμετώπισης: αρπακτικά-παρασιτοειδή έντομα, μικροβιακά σκευάσματα, σκευάσματα με μηχανική δράση, μαζική παγίδευση.
ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ
Η ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ
ΣΑΡΙΓΚΟΛΗ ΙΩΑΝΝΑ
