Προσδοκίες για χρηματοδότηση χαμηλού κόστους στην Ελλάδα, ώστε να καλυφθεί η δαπάνη για το επίδομα των 800 ευρώ σε εργαζόμενους που πλήττονται από την κρίση, έχει δημιουργήσει το νέο σχέδιο της Κομισιόν, με την κωδική ονομασία «Sure» για τη δημιουργία ενός νέου χρηματοδοτικού μηχανισμού που θα αποτελέσει γραμμή άμυνας κατά της διόγκωσης της ανεργίας από την πανδημία. Επιπλέον, θετικά γίνεται δεκτή στην Αθήνα και η πρόταση της Γαλλίας για ένα νέο ευρωπαϊκό ταμείο, ειδικά για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, το οποίο αποτελεί μια εναλλακτική εκδοχή των corona bonds.
Για την ελληνική κυβέρνηση, το σχέδιο «Sure» μπορεί να προσφέρει μια σημαντική ανακούφιση στις πιέσεις που δέχεται ο κρατικός προϋπολογισμός. Η επιδότηση των 800 ευρώ σε περισσότερους από 1,7 εκατ. εργαζόμενους που πλήττονται από την κρίση ως τα τέλη Απριλίου, δηλαδή για 45 ημέρες, έχει κόστος περίπου 1,4 δισ. ευρώ για τον κρατικό προϋπολογισμό. Εάν υποτεθεί ότι το επίδομα θα χορηγηθεί και τον Μάιο στον ίδιο αριθμό δικαιούχων, το κόστος θα αυξηθεί κατά 1 δισ. ευρώ επιπλέον.
Το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο που προτείνει η Κομισιόν στο Eurogroup να δημιουργηθεί, με τροποποίηση του πολυετούς προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα δώσει τη δυνατότητα να καλυφθούν αυτές οι δαπάνες σχεδόν με μηδενικό κόστος δανεισμού. Η πρόταση προβλέπει ότι οι χώρες μέλη, μεταξύ των οποίων οι ισχυρές οικονομικές δυνάμεις κορυφαίας πιστοληπτικής αξιολόγησης, θα προσφέρουν τις εγγυήσεις τους για να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές η Κομισιόν και υπολογίζεται στις Βρυξέλλες ότι, με τον τρόπο αυτό, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια «δύναμη πυρός» έως και 100 δισ. ευρώ.
Όσες χώρες, όπως η Ελλάδα, εφαρμόζουν προγράμματα στήριξης των εργαζομένων με ειδικές επιδοτήσεις για τη διάρκεια της κρίσης, θα μπορούν να ζητούν από το νέο μηχανισμό την κάλυψη του κόστους αυτών των προγραμμάτων με χαμηλότοκα δάνεια. Έτσι, υπολογίζεται ότι η Ελλάδα, ανάλογα με το κόστος που θα έχει το πρόγραμμα επιδότησης, θα μπορούσε να αντλήσει φθηνό χρήμα ακόμη και πάνω από 2 δισ. ευρώ, λαμβάνοντας μια πολύ σημαντική στήριξη, σε μια περίοδο όπου η κρίση έχει οδηγήσει σε αναστολή του προγράμματος δανεισμού της χώρας από την αγορά ομολόγων, πιθανόν έως το φθινόπωρο.
Όπως δηλώνει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το νέο πρόγραμμα προορίζεται να υποστηρίξει την Ιταλία, την Ισπανία και όλες τις άλλες χώρες που έχουν υποστεί σοβαρό πλήγμα από την πανδημία. Σύμφωνα με το κείμενο του σχεδίου της Κομισιόν, που αποκάλυψε το Bloomberg, δυνατότητα χρηματοδότησης θα δοθεί σε όλες τις χώρες που, από την 1η Φεβρουαρίου και μετά, έχουν υποχρεωθεί σε αύξηση των δημοσίων δαπανών για προγράμματα στήριξης εργαζομένων.
Τον τελευταίο λόγο για το πρόγραμμα αυτό θα έχει το Eurogroup και, ακολούθως, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το μόνο σημείο, που θεωρείται ακανθώδες και ενδέχεται να προκαλέσει ενστάσεις από το μπλοκ των δημοσιονομικά συντηρητικών χωρών του Βορρά (Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία) είναι η παροχή από τα κράτη μέλη εγγύησης για δανεισμό, που θα μπορούσε να εκληφθεί ως μια μορφή αμοιβαιοποίησης χρέους. Πάντως, τις τελευταίες ημέρες, μετά τις έντονες αντιδράσεις που ξεσήκωσε στις χώρες του Νότου το μπλοκάρισμα της πρότασης για ευρωομόλογα ειδικού σκοπού (corona bonds), οι τέσσερις χώρες φαίνεται ότι υιοθετούν μια πιο ήπια γραμμή.
Η γαλλική πρωτοβουλία - κλειδί
Για την Ελλάδα, όπως και για τις άλλες χώρες του Νότου που καλούνται με ασθενή δημόσια οικονομικά να αντιμετωπίσουν μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση, προφανές είναι ότι το σχέδιο «Sure» της Κομισιόν, αν και ευπρόσδεκτο, δεν είναι αρκετό για να δώσει μια πειστική απάντηση στα μείζονα προβλήματα χρηματοδότησης που αντιμετωπίζουν.
Από αυτή την άποψη, ίσως αποδειχθεί ότι αποτελεί πρωτοβουλία - κλειδί για την υπέρβαση των διαφωνιών στην ευρωζώνη και την υιοθέτηση πιο τολμηρών μέτρων απάντησης στην κρίση το σχέδιο που ακροθιγώς παρουσίασε χθες, μιλώντας στους Financial Times, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ. Η Γαλλία έχει ενταχθεί στις 9 χώρες που ζήτησαν την έκδοση των ομολόγων κορονοϊού, αλλά, λόγω της ισχυρής πολιτικής θέσης που έχει στην Ευρώπη, ως μία από τις δύο συνιστώσες του γαλλογερμανικού άξονα, έχει και το απαραίτητο διπλωματικό κεφάλαιο για να λειτουργήσει σε αυτή την κρίσιμη φάση σε ρόλο «διαιτητή» μεταξύ Βορρά και Νότου.
Η πρόταση του Λε Μερ φαίνεται να αποτελεί μια παραλλαγή του σχεδίου για ευρωομόλογο, αλλά με ελαφρώς διαφορετική μορφή, που έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει αποδεκτή από την Γερμανία και τους συμμάχους της. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κοινού ταμείου ειδικά για την αντιμετώπιση της πανδημίας, το οποίο θα έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια, πέντε έως 10 ετών.
Ο Λε Μερ, επιχειρώντας να απαντήσει στις ανησυχίες για αμοιβαιοποίηση χρέους, ξεκαθαρίζει ότι η πρόταση για τα corona bonds θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την ιδέα για το νέο ειδικό ταμείο. «Δεν πρέπει να έχουμε εμμονή με τη λέξη "κορονομόλογα" (corona bonds). Πρέπει να έχουμε εμμονή με την ανάγκη για ένα πολύ ισχυρό εργαλείο που θα στηρίξει την ανάκαμψη της οικονομίας μετά την κρίση. Το να έχεις ένα Ταμείο για, ας πούμε, πέντε ή δέκα χρόνια, δηλαδή περιορισμένου χρονικού ορίζοντα, και με τη δυνατότητα να έχεις ένα κοινό χρέος, αλλά μόνο στο πλαίσιο αυτού του Ταμείου, θα ήταν πιο αποδεκτό για άλλες χώρες και θα μπορούσε να είναι μία λύση», τόνισε ο Γάλλος υπουργός στους FT.
Η γαλλική πρόταση φαίνεται να ισορροπεί ανάμεσα στην άρνηση της Ιταλίας και των άλλων χωρών του Νότου να χρηματοδοτηθούν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με όρους (μνημόνια) και στην άρνηση της Γερμανίας και των συμμάχων της να «βάλουν πλάτη» για την έκδοση ενός ευρωομολόγου, έστω και ειδικού σκοπού, το οποίο θα δημιουργούσε προηγούμενο, όπως φοβούνται, για αμοιβαιοποίηση του χρέους.
Η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι έτοιμη να υποστηρίξει τη γαλλική πρόταση στην κρίσιμη τηλεδιάσκεψη του Eurogroup, στις 7 Απριλίου, προσβλέποντας σε ένα χρηματοδοτικό μηχανισμό που θα έχει αρκετά «πυρομαχικά» όχι μόνο για να στηρίξει χρηματοδοτικά την Ελλάδα όσο θα διαρκεί η κρίση, αλλά και για δαπάνες που θα αφορούν τη γρήγορη επανεκκίνηση της οικονομίας στη «μεταπολεμική» περίοδο. Μένει να φανεί τις επόμενες εβδομάδες αν η Γερμανία είναι έτοιμη να κάνει το μεγάλο βήμα για να αποφευχθεί η μετατροπή της οικονομικής κρίσης που έχει προκαλέσει η πανδημία σε μια χρηματοπιστωτική κρίση, για την οποία προειδοποίησε ο Μάριο Σεντένο, ή σε μια νέα κρίση χρέους, για την οποία μίλησε χθες ο Γιάννης Στουρνάρας.
