«Ορίζεται ξεκάθαρα ότι η ασφάλεια αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα», δήλωσε η Δανή πρωθυπουργός Μέτε Φρέντερικσεν σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Politiken που δημοσιεύθηκε την Κυριακή. «Τώρα έχουμε έναν νέο στόχο για το ΝΑΤΟ, ο οποίος υιοθετήθηκε. Μόλις τεθεί ο στόχος του ΝΑΤΟ, τα βασικά εξαρτώνται από την πολιτική της ΕΕ», πρόσθεσε.
Οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ επισημοποίησαν στα τέλη Ιουνίου τη δέσμευσή τους να επενδύσουν το 5% του ΑΕΠ τους για την ασφάλεια και την άμυνα ως το 2035, με ποσοστό τουλάχιστον 3,5% να πηγαίνει για τις στρατιωτικές δαπάνες. Η Ισπανία χαρακτήρισε το στόχο «παράλογο» και ζήτησε να υπάρξει ευελιξία.
Στο μεταξύ, λίγο πριν την ανάληψη των καθηκόντων της προεδρίας, ο υπουργός Κλίματος και Ενέργειας της Δανίας, προειδοποίησε ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να εγκαταλείψει την πράσινη μετάβαση, καθώς η χώρα του ετοιμάζεται να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων για τον νέο κλιματικό στόχο του 2040 – εν μέσω αυξανόμενων αντιδράσεων από κράτη-μέλη που ανησυχούν για το κόστος. Σύμφωνα με το Reuters, η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει την πρόταση για μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2040, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Ωστόσο, η πρωτοβουλία αντιμετωπίζει έντονη καχυποψία από χώρες όπως η Πολωνία και η Γαλλία, που θεωρούν τον στόχο υπερβολικά φιλόδοξο.
Σε δηλώσεις του στο Reuters, ο Δανός υπουργός Lars Aagaard τόνισε ότι οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις – όπως οι πιέσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς λόγω της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών – δεν πρέπει να εκτρέψουν την Ευρώπη από τον μακροπρόθεσμο στόχο ενεργειακής μετάβασης. «Η απάντηση στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης είναι να ηλεκτροδοτήσουμε περισσότερους τομείς της οικονομίας. Και να παράγουμε αυτό το ρεύμα μόνοι μας – είτε μέσω ανανεώσιμων πηγών, είτε μέσω πυρηνικής ενέργειας», δήλωσε χαρακτηριστικά. «Η αναστολή της μετάβασης δεν είναι λύση – ούτε για το κλίμα ούτε για την ενεργειακή ασφάλεια».
Πίσω βήματα για τις πράσινες πολιτικές
Η ΕΕ έχει ήδη κάνει βήματα οπισθοχώρησης το 2024, αποσύροντας ή τροποποιώντας σειρά περιβαλλοντικών κανονισμών υπό την πίεση κρατών-μελών και βιομηχανιών.
Παρ’ όλα αυτά, ο στόχος του 2040 θεωρείται κρίσιμος ενδιάμεσος σταθμός ανάμεσα στον στόχο του 2030 και τον τελικό στόχο μηδενικών εκπομπών έως το 2050.
Καθώς οι ενδοενωσιακές διαφωνίες εντείνονται και οι πολιτικές πιέσεις αυξάνονται, η προεδρία υπό τη Δανία αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο αν η Ένωση θα συνεχίσει δυναμικά ή θα επιβραδύνει την πορεία της προς την κλιματική ουδετερότητα.
O παράγοντας Τραμπ
Το αν η δανική προεδρία θα κυλήσει ομαλά ή θα βυθιστεί στο χάος μπορεί να μην εξαρτάται από τις Βρυξέλλες, αλλά από μια πόλη που βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 6.000 χιλιομέτρων. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσινγκτον έχει αναστατώσει βαθιά τους Ευρωπαίους, αναγκάζοντάς τους να πάρουν μια αμυντική στάση για να προστατευτούν από τα ωστικά κύματα που εξαπέλυσε ο απρόβλεπτος πρόεδρος. Πάρτε για παράδειγμα το εμπόριο, όπου ο Τραμπ επιχειρεί να επανασχεδιάσει μονομερώς την οικονομική τάξη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο με σαρωτικούς, οριζόντιους δασμούς.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθεί να ελπίζει ότι μπορεί να επιτευχθεί μια προκαταρκτική συμφωνία με τον Λευκό Οίκο πριν από την προθεσμία της 9ης Ιουλίου, ώστε να αποφευχθεί το χειρότερο σενάριο ενός δασμού 50%. Αλλά αν η συμφωνία δεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες - ή αν δεν υπάρξει καθόλου συμφωνία - η εκτελεστική εξουσία ετοιμάζεται να αντιδράσει με αντίποινα σε αμερικανικά προϊόντα.
Ως προεδρία, η Δανία θα έχει το καθήκον να διασφαλίσει ότι οι 27 θα ενεργούν ως ένα και θα συσπειρώνονται πίσω από την Επιτροπή. Είναι αναμφίβολα ένας ρόλος εκτός χαρακτήρα: η χώρα είναι παραδοσιακός υποστηρικτής των ελεύθερων και ανοιχτών αγορών. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% του ΑΕΠ της, με εμβληματικές μάρκες όπως η Lego, η Ozempic και η Carlsberg να πωλούνται παγκοσμίως.
Αλλά για τη Δανία, ο Τραμπ δεν αποτελεί μόνο ένα εμπορικό πρόβλημα που ενοχλεί, αλλά και μια υπαρξιακή απειλή: ο πρόεδρος των ΗΠΑ αρνήθηκε να αποκλείσει τη χρήση στρατιωτικής βίας ή οικονομικού καταναγκασμού για την κατάληψη της Γροιλανδίας, του ημιαυτόνομου εδάφους του Βασιλείου της Δανίας.
