Όταν κάτσει η σκόνη που σήκωσε στις αγορές το σοκ του κορωνοϊού, το παγκόσµιο οικονοµικό τοπίο θα δείχνει διαφορετικό. Όπως η κρίση του 2008, διαµόρφωσε ένα νέο «φυσιολογικό», που περιλαµβάνει µεταξύ άλλων τη νόρµα µιας σταθερά χαµηλής ανάπτυξης, µιας τεχνητής χρηµατοπιστωτικής σταθερότητας και µιας επιδεινούµενης ανισότητας, έτσι και η ύφεση του κορωνοϊού θα αφήσει την παγκόσµια αγορά... λιγότερο παγκόσµια, περισσότερο κατακερµατισµένη, επαναπροσδιορίζοντας τις παγκόσµιες αλυσίδες παραγωγής και κατανάλωσης.
Σε αυτήν την ύφεση που σηµατοδότησε η «∆ευτέρα του Πανικού» στις χρηµαταγορές στις 9 Μαρτίου, το τραπεζικό σύστηµα δεν αποτελεί την πηγή του προβλήµατος, σε αντίθεση µε την περίπτωση του 2008. Ίσα ίσα που σε πολλές µεγάλες οικονοµίες, ειδικά στην Ευρώπη και τις Ηνωµένες Πολιτείες, οι τράπεζες είναι πιο καλά κεφαλαιοποιηµένες και διοικούµενες. Το σύστηµα πληρωµών και διακανονισµών, το νευρικό κέντρο χρηµατοδότησης, που επιτρέπει σε όλα τα άλλα να λειτουργούν, είναι πολύ ισχυρότερο σήµερα απ’ ό,τι τότε.
Είναι όµως το µοντέλο που εξασφάλισε την ραγδαία ανάπτυξη των πολυεθνικών τα τελευταία 50 χρόνια αυτό που άρπαξε χειρότερα απ’ όλους το κρύωµα της πανδηµίας. Ο «Πλούτος των Εθνών» του Άνταµ Σµιθ έγινε ο πλούτος του κόσµου, καθώς οι επιχειρήσεις επωφελήθηκαν από έναν παγκοσµιοποιηµένο καταµερισµό εργασίας. Η εξειδίκευση της παραγωγής που ήρθε µαζί µε την παγκοσµιοποίηση, αποµάκρυνε τις επιχειρήσεις από την λογική της αποθεµατοποίησης πρώτων υλών, από την συνήθεια να συγκεντρώνουν σε ένα βιοµηχανικό τετράγωνο όλα όσα είναι απαραίτητα για την παραγωγή προϊόντων, τις απάλλαξε από την αυτονοµία του στενού χώρου.
Αυτή η κίνηση προς την εξειδίκευση σε στιγµές κρίσης σαν και αυτήν τώρα, κάνει την υποκατάσταση δύσκολη, ειδικά για ασυνήθιστες δεξιότητες ή προϊόντα. Και καθώς η παραγωγή έγινε παγκόσµια, οι χώρες έγιναν επίσης πιο αλληλεξαρτώµενες, διότι καµία χώρα δεν µπορούσε να ελέγξει όλα τα αγαθά και τα συστατικά που χρειάζεται η οικονοµία της. Οι εθνικές οικονοµίες ενσωµατώθηκαν σε ένα τεράστιο παγκόσµιο δίκτυο προµηθευτών. Μάλιστα όσο πιο σύνθετα τεχνολογικά είναι µια εταιρεία και το προϊόν της, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η θέση της σε µια κατάσταση σαν αυτήν που βιώνουµε σήµερα.
Παραδείγµατος χάριν, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων σε ολόκληρη την ∆υτική Ευρώπη ανησυχούν για την έλλειψη µικρών ηλεκτρονικών ειδών επειδή ένας µοναδικός κατασκευαστής, η MTA Advanced Automotive Solutions, αναγκάστηκε να αναστείλει την παραγωγή σε ένα από τα εργοστάσιά του στην Ιταλία. Ενδεικτικό είναι ότι η παραγωγή ηλεκτρονικών υπολογιστών µειώθηκε κατά 50% από τον Φεβρουάριο έως σήµερα, ενώ τις επόµενες εβδοµάδες αναµένεται να µειωθεί κατά 12% η παραγωγή κινητών τηλεφώνων.
Ακόµα και οι πιο αισιόδοξοι αναλυτές, όπως ο Μοχάµεντ Ελ Εριάν, που µιλούν από τώρα για µια δυναµική και ταχεία οικονοµική ανάπτυξη µετά την ανάρρωση από τον κορωνοϊό, παραδέχονται πως θα υπάρξουν µακροπρόθεσµες επιπτώσεις, συµπεριλαµβανοµένης µιας «περαιτέρω ώθησης προς τον εθνικό αποµονωτισµό».
Το άρθρο φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα Agrenda που κυκλοφόρησε το Σάββατο 21 Μαρτίου.
