Η αγροτική παραγωγή της Ευρώπης βρίσκεται αρκετά µπροστά συγκριτικά µε τα υπόλοιπα παραγωγικά κέντρα του πλανήτη, όταν η συζήτηση έρχεται σε ζητήµατα σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος, συνεπώς οποιαδήποτε περαιτέρω έντονη προσπάθεια στη συγκεκριµένη περίοδο, θα µπορούσε να προκαλέσει αντίθετα από τα επιθυµητά αποτελέσµατα.
Η Παγκόσµια Τράπεζα είναι ένας ακόµα από τους οργανισµούς που έχουν εκφράσει αµφιβολίες και αντιστάσεις στο µοντέλο οργάνωσης της πρωτογενούς παραγωγής που θέλει να εφαρµόσει τις προσεχείς δεκαετίες η Ευρωπαϊκή Ένωση, που συνοπτικά θέλει να περιορίσει κατά 30% το αποτύπωµα της αγροτικής της παραγωγής στο περιβάλλον. Επικαλούµενη µια σειρά µελετών, έκθεση για λογαριασµό της Παγκόσµια Τράπεζας που εξετάζει τις πιθανές αναθεωρήσεις των αγροτικών ενισχύσεων για αντιµετώπιση κλιµατικών κινδύνων, συµπεραίνει πως στην περίπτωση της Ευρώπης έχουν µείνει λίγα περιθώρια.
Σύµφωνα µε τα όσα αποτυπώνει η έκθεση, η ΕΕ παράγει το 7% περίπου της παγκόσµιας αξίας αγροτικών προϊόντων, µε το µερίδιο των κοινοτικών και εθνικών ενισχύσεων στη συνολική αξία της παραγωγής να υπερβαίνει το 37%. Πρόκειται για την υψηλότερη µε διαφορά συµµετοχή κρατικών κονδυλίων στην πρωτογενή παραγωγή σε όλες τις ανεπτυγµένες ή αναπτυσσόµενες οικονοµίες µε τις οποίες καταπιάνεται η µελέτη.
Οι εκποµπές ρύπων που σχετίζονται έµµεσα ή άµεσα µε την αγροτική παραγωγή δεν ξεπερνούν τους 514 εκατ. τόνους, όταν στις ΗΠΑ είναι πλέον των 700 εκατ. τόνων, ενώ τα τελευταία 30 χρόνια τα επίπεδα έχουν υποχωρήσει κατά 21%. Η συµµετοχή δηλαδή της ευρωπαϊκής κτηνοτροφίας και γεωργίας µετά βίας ξεπερνά το 11% του συνόλου που προκύπτει από τη λειτουργία όλων των βιοµηχανιών της ηπείρου. Σύµφωνα µε την Παγκόσµια Τράπεζα, η Ευρώπη θα µπορούσε να εστιάσει στην «απόσυρση» ορισµένων µη παραγωγικών εκτάσεων και στην αναδάσωσή τους αναφέρει η µελέτη. «Γενικότερα, θα πρέπει να είναι εδραιωµένη η δυνατότητα καινοτοµίας» υποδεικνύει στη συνέχεια, υποστηρίζοντας τέλος πως θα µπορούσε να συνεχίσει και να µεγεθύνει υπό όρους και σε λογικά πλαίσια πολιτικές όπως το Πρασίνισµα που εισήγαγε η τρέχουσα ΚΑΠ. «Η αναβάθµιση αυτών των ειδών προγραµµάτων θα παρέχει εξαιρετικούς τρόπους χρηµατοδότησης της αγροτικής παραγωγής για τον µετριασµό της κλιµατικής επιβάρυνσης» σηµειώνει χαρακτηριστικά.
Ενίσχυση παραγωγικότητας
Η Παγκόσµια Τράπεζα εστιάζει σε οχτώ σηµεία τα οποία πρέπει να αποτελούν την ραχοκοκαλιά κάθε φιλοπριβαλλοντικής προσέγγισης στις αγροτικές πολιτικές ανά τον κόσµο. Σε αυτές εντοπίζονται η ενίσχυση της παραγωγικότητας των υφιστάµενων αγροτικών εκτάσεων, ώστε όχι µόνο να αποφευχθεί η αποψίλωση δασικών εκτάσεων, αλλά και να επιτραπεί η αναδάσωση ορισµένων µη παραγωγικών εκτάσεων.
Οι οχτώ προτάσεις της Παγκόσµιας Τράπεζας περιλαµβάνουν:
Αγροτικές ενισχύσεις µόνο µε περιβαλλοντικές προϋποθέσεις: Ο µετριασµός του κλίµατος περιλαµβάνει την ενίσχυση της παραγωγικότητας της χρήσης γης και την αύξηση της αποδοτικότητας στη χρήση των φυσικών πόρων και στη συνέχεια τη χρήση αυτών των κερδών για να αποφευχθεί η επέκταση της γεωργίας στα δάση και τις σαβάνες. Οι στρατηγικές µετριασµού προσφέρουν ευκαιρίες για win-win λύσεις, αλλά η επιβολή περιορισµών στην επέκταση της γης θα αντιµετωπίσει πολιτικές προκλήσεις. Η χρηµατοδότηση αγροτών για την υποστήριξη της αύξησης της παραγωγικότητας µπορεί να καταφέρει να µετριάσει τις εκποµπές µόνο εάν συνδέεται ρητά ή έµµεσα µε νόµους που προστατεύουν τον φυσικό πλούτο.
Διαβάστε επίσης:
Αποκατάσταση περιθωριακών αγροτικών εκτάσεων: Η έκταση που χρησιµοποιείται για τη γεωργία έχει τη δυνατότητα να µειωθεί σε ορισµένες χώρες, οι οποίες µπορούν να συµβάλουν στην αντιστάθµιση της επέκτασης αλλού στον κόσµο.
Ενίσχυση τιµών παραγωγού: Το πιο δύσκολο µέτρο στήριξης είναι η εδραίωση µιας στήριξης των τιµών παραγωγού από τους καταναλωτές µέσω υψηλότερων τιµών ως.
Προϋπόθεση η προστασία της γης για παροχή ενίσχυσης: Εφόσον οι πληρωµές στις εκµεταλλεύσεις παραµένουν βασική πολιτική της κυβέρνησης, ο µετριασµός του κλίµατος απαιτεί αυτή η ενίσχυση να συνοδεύεται από την προϋπόθεση να µην δηµιουργηθούν νέες εκτάσεις αγροτικής γης. Τουλάχιστον, οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να καταστήσουν διαθέσιµες τις αγροτικές ενισχύσεις σε γεωργικές εκµεταλλεύσεις σε νέα γη.
Χρήση διαβαθµισµένων πληρωµών: Όπως δείχνουν οι περιπτωσιολογικές µελέτες των Η.Π.Α. και της Ευρώπης, η χρήση ελάχιστων περιβαλλοντικών προτύπων υπό όρους είναι πιθανό να οδηγήσει σε χαµηλές περιβαλλοντικές συνθήκες. Αντίθετα, τα προγράµµατα που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για την επίτευξη περιβαλλοντικών αποτελεσµάτων τείνουν να δηµιουργούν ένα σύστηµα διαβαθµισµένων πληρωµών που ανταµείβει τους αγρότες για ολοένα και καλύτερη απόδοση. Οι διαβαθµισµένες πληρωµές έχουν επίσης τη δυνατότητα να ενθαρρύνουν την καινοτοµία στο βαθµό που οι κυβερνήσεις που µπορούν να βρουν τρόπους για τον καθορισµό των πληρωµών στην απόδοση παρά την εφαρµογή συγκεκριµένων τεχνολογιών.
Ενίσχυση της καινοτοµίας: Υπάρχουν πολλά µέτρα διαχείρισης της εκµετάλλευσης για τη µείωση των εκποµπών και πολλά από αυτά έχουν πιθανά κέρδη παραγωγικότητας. Ένα βασικό σκεπτικό για οποιαδήποτε επιδότηση µπορεί να είναι η προώθηση νέων τεχνολογιών που έχουν τη δυνατότητα να γίνουν αυτοσυντηρούµενες όταν εγκριθούν από µια κρίσιµη µάζα χρηστών. Τα έργα βάσει επιδόσεων, τα οποία απαιτούν τη µέτρηση της προόδου, ευνοούν επίσης την καινοτοµία.
Ευθυγράµµιση προτύπων καλλιεργητικών απαιτήσεων σε παγκόσµια κλίµακα: Ένας τρόπος για να αξιοποιηθούν οι αγροτικές επιδοτήσεις για τον µετριασµό της κλιµατικής αλλαγής είναι να διαµορφωθούν απαιτήσεις σε παγκόσµια κλίµακα ενώ παράλληλα παρέχεται και η οικονοµική στήριξη για την υλοποίησή τους. Αυτή η προσέγγιση έχει ορισµένα πλεονεκτήµατα αφού δίνει κίνητρα στους αγρότες να προσπαθήσουν να αναπτύξουν τους πιο αποδοτικούς τρόπους επίτευξης περιβαλλοντικών στόχων όσο ταυτόχρονα αποφεύγεται µια κατάσταση κατά την οποία σχηµατίζονται διαρροές σε άλλα παραγωγικά κέντρα.
Ενσωµάτωση υποστήριξης σε ολοκληρωµένα έργα: Η επίλυση πολύπλοκων προκλήσεων απαιτεί µια σειρά συντονισµένων δράσεων, αυστηρή παρακολούθηση προόδου, τακτικές προσαρµογές υλοποίησης και επαναληπτικές βελτιώσεις. Αυτές οι δράσεις απαιτούν τη στοχοθέτηση της βοήθειας βάσει ανάλυσης βάσει δεδοµένων και υποστηριζόµενης από συνεχιζόµενη έρευνα και ανάπτυξη.
Το άρθρο φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα Agrenda που κυκλοφόρησε εκτάκτως την Παρασκευή 14 Αυγούστου.
