Πρόκειται για μια «δίκαιη και ρεαλιστική» συμφωνία, διαβεβαίωσε ο Επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς, ο οποίος επέμενε να επιβληθούν ποσοστώσεις σε «ευαίσθητα» προϊόντα, όπως είναι τα αυγά, η ζάχαρη και το σιτάρι.
Από το 2022 μέχρι και τις 5 Ιουνίου, με σκοπό να στηρίξει το Κίεβο μετά τη ρωσική εισβολή, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαίρεσε τα αγροτικά ουκρανικά προϊόντα από τους δασμούς. Αυτό έγινε ώστε να αντισταθμιστεί το υψηλότερο κόστος των εξαγωγών στην ΕΕ, αφού η Ρωσία απειλούσε τις παραδοσιακές θαλάσσιες οδούς μεταφοράς των προϊόντων.
Το μέτρο τερματίστηκε στις αρχές του μήνα, αφού η εισροή φτηνών ουκρανικών σιτηρών, πουλερικών και ζάχαρης προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες στις χώρες που γειτονεύουν με την Ουκρανία, ιδίως στην Πολωνία. Η ΕΕ επέστρεψε στην προπολεμική εμπορική συμφωνία της με την Ουκρανία, με δασμούς και ποσοστώσεις στα αγροτικά προϊόντα.
Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ουκρανίας. Σύμφωνα με στοιχεία των Βρυξελλών, η Ουκρανία είναι η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγέας αγροδιατροφικών προϊόντων στην ΕΕ.
Η ανακοίνωση της Κομισιόν
Η Επιτροπή ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία για την επανεξέταση της σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελεύθερων συναλλαγών (DCFTA) ΕΕ-Ουκρανίας. Η κατ' αρχήν συμφωνία για την αναθεώρηση των διατάξεων περί ελευθέρωσης του εμπορίου στο πλαίσιο της συμφωνίας σύνδεσης σηματοδοτεί μια νέα φάση για τη θέσπιση ενός μακροπρόθεσμου, προβλέψιμου και αμοιβαίου πλαισίου εντός του ευρύτερου πλαισίου της διαδικασίας προσχώρησης της Ουκρανίας. Λαμβάνει επίσης πλήρως υπόψη την ευαισθησία ορισμένων γεωργικών τομέων, την οποία εγείρουν τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι γεωργοί.
Η επανεξέταση αυτή συμβάλλει στη σταδιακή ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην ενιαία αγορά της ΕΕ και καταδεικνύει ότι η δέσμευση της ΕΕ να στηρίξει την Ουκρανία είναι πιο σταθερή από ποτέ. Μόλις εγκριθεί, η αναθεωρημένη DCFTA θα είναι επωφελής και για τις δύο πλευρές, παρέχοντας ένα πλαίσιο για μακροπρόθεσμη οικονομική ασφάλεια και σταθερές εμπορικές σχέσεις.
Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Με αυτή την εκσυγχρονισμένη συμφωνία, διασφαλίζουμε τις εμπορικές ροές από την Ουκρανία προς την Ευρώπη και τις παγκόσμιες αγορές. Και χτίζουμε επίσης γέφυρες ανθεκτικότητας και οικονομικής αλληλεγγύης απέναντι στον αδικαιολόγητο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Ταυτόχρονα, εξακολουθούμε να διαφυλάσσουμε τα συμφέροντα των αγροτών μας. Η θέση της Ουκρανίας είναι στην οικογένεια. Παραμένουμε προσηλωμένοι σε μια πορεία αμοιβαίας ανάπτυξης και σταθερότητας, η οποία θα οδηγήσει στην πλήρη ενσωμάτωσή της στην Ένωσή μας.»
Η εκσυγχρονισμένη συμφωνία διαρθρώνεται γύρω από τρεις βασικούς πυλώνες:
Ισότιμοι όροι ανταγωνισμού: η νέα πρόσβαση στην αγορά εξαρτάται από τη σταδιακή ευθυγράμμιση της Ουκρανίας με τα σχετικά πρότυπα παραγωγής της ΕΕ, όπως η καλή μεταχείριση των ζώων, η χρήση φυτοφαρμάκων και κτηνιατρικών φαρμάκων. Η Ουκρανία αναμένεται να υποβάλλει κάθε χρόνο έκθεση σχετικά με την πρόοδό της στο θέμα αυτό. Η προσέγγιση αυτή συνάδει με τη λογική της διαδικασίας προσχώρησης της Ουκρανίας στην ΕΕ και την υιοθέτηση του κεκτημένου της ΕΕ.
Μια ισχυρή ρήτρα διασφάλισης: και οι δύο πλευρές θα έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιήσουν μηχανισμό διασφάλισης που θα επιτρέπει τη θέσπιση κατάλληλων μέτρων σε περιπτώσεις στις οποίες οι εισαγωγές ενδέχεται να προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις σε οποιοδήποτε από τα μέρη. Στην περίπτωση της ΕΕ, η αξιολόγηση μιας πιθανής διαταραχής μπορεί να γίνει στο επίπεδο ενός ή περισσότερων κρατών μελών.
Ενισχυμένες εμπορικές ροές: η αναθεωρημένη συμφωνία επιτυγχάνει ισορροπία μεταξύ της στήριξης του εμπορίου της Ουκρανίας με την ΕΕ και λαμβάνει πλήρως υπόψη τις ευαισθησίες ορισμένων γεωργικών τομέων και ενδιαφερόμενων μερών της ΕΕ. Η πρόσβαση στην αγορά που προέκυψε από τις διαπραγματεύσεις ποικίλλει: για τα πιο ευαίσθητα είδη, όπως η ζάχαρη, τα πουλερικά, τα αυγά, το σιτάρι, ο αραβόσιτος και το μέλι, υπάρχουν μόνο μέτριες αυξήσεις σε σύγκριση με την αρχική DCFTA· για άλλα προϊόντα, έχουν γίνει βελτιώσεις προς όφελος και των δύο πλευρών με βάση τις συμπληρωματικές αγορές μας· και τέλος, για ορισμένα μη ευαίσθητα προϊόντα, έχει συμφωνηθεί πλήρης ελευθέρωση.
Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να διερευνήσουν μέτρα για να βοηθήσουν τους ουκρανούς εξαγωγείς να φτάσουν στις παραδοσιακές αγορές τους σε τρίτεςχώρες. Επιπλέον, η ΕΕ και η Ουκρανία συμφώνησαν επίσης να επανεξετάσουν την κατάσταση στο πλαίσιο της προόδου της όσον αφορά την οικονομική ολοκλήρωση και τις προοπτικές προσχώρησής της.
Επόμενα βήματα
Και οι δύο πλευρές θα εργαστούν τώρα για να τελειοποιήσουν τα τεχνικά στοιχεία της συμφωνίας. Τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ενημερωθούν σχετικά με τις λεπτομέρειες της συμφωνίας τις προσεχείς ημέρες.
Με την επιφύλαξη της τελικής κατ' αρχήν νομικής αναθεώρησης της συμφωνίας, η ΕΕ και η Ουκρανία θα προχωρήσουν τώρα στις αντίστοιχες διαδικασίες τους για την επίσημη έγκριση της αναθεωρημένης DCFTA.
Από την πλευρά της ΕΕ, η Επιτροπή θα εγκρίνει πρόταση απόφασης του Συμβουλίου, προκειμένου να εγκρίνει τη συμφωνία. Στη συνέχεια, η συμφωνία θα εγκριθεί επίσημα από την Επιτροπή Σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας.
Ιστορικό
Η συμφωνία σύνδεσης μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης μιας σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελεύθερων συναλλαγών (DCFTA), αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ 2007 και 2011 και υπεγράφη στις 21 Μαρτίου και στις 27 Ιουνίου 2014. Η DCFTA κατάργησε τη συντριπτική πλειονότητα όλων των δασμών, ιδίως για τα βιομηχανικά προϊόντα.
Μετά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η ΕΕ χορήγησε στην Ουκρανία διευκολύνσεις του εμπορίου και έκτακτα μέσα που προσφέρουν υψηλό επίπεδο μονομερούς ελευθέρωσης σε ετήσια βάση με τη μορφή αυτόνομων εμπορικών μέτρων (ATM). Τα μέτρα αυτά ίσχυαν από τις 4 Ιουνίου 2022 και ανανεώθηκαν δύο φορές έως τη λήξη τους στις 5 Ιουνίου 2025, μετά την οποία τέθηκαν σε ισχύ μεταβατικά μέτρα. Μαζί με τις λωρίδες αλληλεγγύης, τα ΑΤΜ εγκρίθηκαν στο πλαίσιο των σημαντικών διαταραχών που προκλήθηκαν από τον πόλεμο και ενάντια στη γενική τάση μείωσης του εμπορίου της Ουκρανίας συνολικά.
Η Επιτροπή έχει επανειλημμένα ως στόχο να συμφωνήσει σε πιο μακροπρόθεσμη αμοιβαία δασμολογική ελευθέρωση με την Ουκρανία βάσει του άρθρου 29 της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας, διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη μετάβαση σε ένα νέο πλαίσιο στο οποίο όλες οι εμπορικές ρυθμίσεις ενσωματώνονται στο ανανεωμένο καθεστώς DCFTA.
