Η δημοσίευση των στοιχείων, 1ον του δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο τον Απρίλιο 2020 και 2ον των δεικτών οικονομικού κλίματος και PMI μεταποίησης τον Ιούνιο 2020, προοιωνίζονται την επιτάχυνση της μείωσης του πραγματικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) το 2ο τρίμηνο 2020 και την πιθανή αναστροφή – σε τριμηνιαία βάση – της προαναφερθείσας πτωτικής πορείας από το 3ο τρίμηνο και έπειτα. Λόγω της φύσης της διαταραχής από την πανδημία του κορωνοϊού COVID-19, ο βαθμός αβεβαιότητας των προβλέψεων είναι πολύ υψηλός.
Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου σημείωσε ραγδαία επιδείνωση τον Απρίλιο 2020. Συρρικνώθηκε σε μηνιαία βάση κατά -25,5% (-24,6% σε ετήσια βάση) από -0,3% τον Μάρτιο 2020 (βλέπε Σχήμα 1). Η εν λόγω πτώση – η υψηλότερη ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-28 (βλέπε Σχήμα 2) – ήταν αναμενομένη δοθέντος ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του Απριλίου 2020 εφαρμόστηκαν αυστηρά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης με αποτέλεσμα τη δημιουργία τεχνητών περιορισμών για την πραγματοποίηση αγορών. Ένας επιπρόσθετος ερμηνευτικός παράγοντας δύναται να θεωρηθεί η πιθανή αύξηση της αποταμίευσης για σκοπούς προφύλαξης από μια ενδεχόμενη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στο μέλλον. Σε όρους εθνικών λογαριασμών, η προαναφερθείσα συρρίκνωση του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου αναμένεται να αποτυπωθεί κυρίως στη μεταβλητή της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ο ρυθμός μεταβολής της τελευταίας κινείται ήδη σε αρνητικό έδαφος από το 1ο τρίμηνο 2020 (-0,9% QoQ, -0,7% YoY).
Πως κινήθηκε ο τζίρος στις επί μέρους κατηγορίες καταστημάτων τον Απρίλιο 2020; Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 3, η ποσοστιαία μείωση του όγκου των πωλήσεων δεν ήταν ομοιόμορφη. Έντονα αρνητικά ξεχώρισαν η ένδυση και υπόδηση (-50,0% MoM), τα έπιπλα, ηλεκτρικά είδη και οικιακός εξοπλισμός (-44,4% ΜοΜ) και τα βιβλία, χαρτικά και λοιπά είδη (-43,7% MoM, με την εν λόγω κατηγορία να περιλαμβάνει και αγαθά όπως αθλητικός εξοπλισμός, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός κ.α.). Ειδικά στην ένδυση και υπόδηση ο όγκος των πωλήσεων συρρικνώθηκε ραγδαία για 2ο μήνα στη σειρά με αποτέλεσμα την πρωτοφανή πτώση του τζίρου κατά -73,2% σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο 2020. Τέλος, ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου μειώθηκε στα πολυκαταστήματα (-34,8% MoM), στα καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (-27,1% MoM), στα τρόφιμα, ποτά και καπνό (-20,8% MoM), στα φαρμακευτικά και καλλυντικά (-17,9% MoM) και στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (-16,5% MoM από αύξηση 18,0% MoM τον Μάρτιο 2020).
Η μεγάλη μείωση που καταγράφηκε τον Απρίλιο 2020, 1ον στον όγκο των πωλήσεων του λιανικού εμπορίου, 2ον στην παραγωγή του μεταποιητικού τομέα και 3ον στις εξαγωγές και τις εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (πλην καυσίμων και πλοίων) σηματοδοτούν την επιτάχυνση της πτώσης του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο 2020. Αυτό το ποιοτικό χαρακτηριστικό δεν αφορά μόνο την Ελληνική οικονομία αλλά το σύνολο των χωρών της ΕΕ-28.
Ωστόσο, λόγω της πολύ χαμηλής βάσης που αναμένεται να δημιουργήσει η υψηλή τριμηνιαία πτώση του πραγματικού ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο 2020, για το 3ο τρίμηνο 2020 προβλέπεται ενίσχυση σε τριμηνιαία βάση. Όπως ένα ποσοστό της ύφεσης του 2ου τρίμηνου ήταν αμιγώς μηχανικό – ειδικά για την περίοδο Απριλίου 2020 ως τις αρχές Μαΐου 2020 – το ίδιο θα ισχύσει και για ένα ποσοστό της προβλεπόμενης ανάκαμψης του 3ου τριμήνου 2020 (κάνοντας την υπόθεση ότι δεν θα υπάρξει κάποια απότομη αρνητική εξέλιξη στο υγειονομικό πεδίο). Η δυναμική της τελευταίας θα εξαρτηθεί σε έναν βαθμό από την πορεία των τουριστικών εισπράξεων και από την επίδραση των δημοσιονομικών μέτρων στην εγχώρια ζήτηση και προσφορά.
Τα αποτελέσματα των ερευνών για τους δείκτες οικονομικού κλίματος (πηγή: ΙΟΒΕ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Σχήμα 4) και PMI μεταποίησης (πηγή: IHS Markit, Σχήμα 5) για τον μήνα Ιούνιο 2020 δύναται να θεωρηθούν συμβατά με το σενάριο επιβράδυνσης του ρυθμού πτώσης του πραγματικού ΑΕΠ στο τέλος του 2ου τριμήνου 2020 και της αναστροφής της πορείας το 3ο τρίμηνο 2020.[1
[1] Για τις μηνιαίες παρατηρήσεις βλέπε τα αντίστοιχα σχήματα του Πίνακα Α2 του στατιστικού παραρτήματος.
