Συγκεκριµένα, εφέτος από τα 766.122.154 αρχικά δικαιώµατα, στην προκαταβολή συµπεριλήφθηκαν 567.080.137 ευρώ δικαιώµατα. Συνολικά το κονδύλι της βασικής ενίσχυσης είναι 829 εκατ. ευρώ.
Διαβάστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda
Αναφορικά µε τα 200 εκατ. ευρώ, αυτά είναι σε πρώτη φάση «ρεζερβέ» για:
-Αγρότες που θα δικαιωθούν στις ενστάσεις για αγροτεµάχια και κοπτολίβαδα που έχουν προκύψει ευρήµατα από τους ελέγχους (τα λεγόµενα «κιτρινισµένα»). Σηµειώνεται ότι 697.280 αγροτεµάχια αποκλείστηκαν από την πληρωµή της προκαταβολής βασικής ενίσχυσης, και 195.900 κοφτολίβαδα.
-Αγρότες που θα δικαιωθούν για άλλα ζητήµατα που έχουν να κάνουν µε ΚΑΕΚ, ΑΤΑΚ κ.λπ.
-Κτηνοτρόφους που θα λάβουν συµπλήρωµα επιδότησης λόγω της οριζόντιας µείωσης του αριθµού βοσκοτόπων που µοιράστηκαν σε ορισµένες Περιφερειακές Ενότητες. Πρόκειται για το 15% του κτηνοτροφικού πληθυσµού (13.451 άτοµα) που λαµβάνει βασική ενίσχυση.
Με την πρώτη εκκαθάριση η ανακατανοµή
Όσα περισσέψουν µετά και τις παραπάνω διαδικασίες, θα µπουν σε έναν «κουβά» µαζί µε τα 63 εκατ. ευρώ και θα ανακατανεµηθούν στους παραγωγούς µέσω δύο καθεστώτων: Της συνδεδεµένης ενίσχυσης και των οικολογικών σχηµάτων µε βάση τα όσα επικοινωνεί µε κάθε τρόπο η πολιτική ηγεσία. Βέβαια µιλάµε για ανακατανοµές που θα γίνουν µε ορίζοντα το καλοκαίρι του 2026 (πρώτη εκκαθάριση) και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, µε την τελική εκκαθάριση των λογαριασµών του έτους ενίσχυσης 2025.
Όλες οι συνδεδεµένες στο µέγιστο δυνατό ποσό µε 263 εκατ. ευρώ, µε βάση εκτάσεις και ζώα που πληρώθηκαν το 2024
Στις συνδεδεµένες ενισχύσεις, οι τιµές πλαφονάρουν σε ένα µέγιστο ποσό (βλ. πίνακα) οπότε είναι περιορισµένες οι δυνατότητες αναδιανοµής. Αν λάβουµε υπόψη τα νούµερα σε στρέµµατα και κεφάλια ζώων του 2024 (θα διαφέρουν για το 2025 και µάλιστα θα είναι λιγότερα), τότε για να πιάσουν το µέγιστο ποσό οι πληρωµές, θα πρέπει να δεσµευτούν επιπλέον µόλις 18 εκατ. ευρώ. Εφόσον, ο προϋπολογισµός των συνδεδεµένων φτάνει τα 245 εκατ. ευρώ.
Άλλωστε, στις συνδεδεµένες ενισχύσεις τα περιθώρια αύξησης του προϋπολογισµού τους, από τα 245 εκατ. ευρώ, είναι σχεδόν µηδαµινά. Συγκεκριµένα, η χώρα µας µπορεί να προσφέρει µέγιστο το 15% του εθνικού της φακέλου στις συνδεδεµένες ενισχύσεις, και ήδη, διοχετεύει το 14,1% των κονδυλίων της σε αυτό το καθεστώς. ∆ηλαδή, το πολύ να φτάσει ο προϋπολογισµός τα 26--265 εκατ. ευρώ περίπου για το 2025.
Όλα δείχνουν ότι τα περισσότερα χρήµατα θα απορροφηθούν από τα eco-schemes
Άρα µετά την µικρή ανακατανοµή προς τις συνδεδεµένες ενισχύσεις, αυτό που µένει είναι η αναδιανοµή των υπολοίπων να γίνει προς τα οικολογικά σχήµατα.
Στα οικολογικά σχήµατα, αντίθετα µε τις συνδεδεµένες, δεν υπάρχει ανώτατο πλαφόν στα κονδύλια που µπορούν να αφιερώνονται στο καθεστώς. ∆ηλαδή τα 425 εκατ. ευρώ διαθέσιµα µπορούν να αυξηθούν, έως ότου εξαντληθούν τα αδιάθετα κονδύλια άµεσων ενισχύσεων. Πρώτα βέβαια, θα πρέπει όλα τα υπόλοιπα καθεστώτα να έχουν πιστωθεί έως το µοναδιαίο ποσό που προβλέπεται.
Αυτό σηµαίνει πως φέτος που η αιτούµενη δαπάνη δεν πρόκειται να φτάσει τα δυσθεώρητα επίπεδα του 1 δις των περασµένων ετών λόγω αλλαγών σε ορισµένες δράσεις και των διεξοδικών ελέγχων, µε µία γενναία ένεση κονδυλίων οι τελικοί δικαιούχοι µπορούν να δουν τα πριµ τους να φτάνουν πολύ πιο κοντά στο προβλεπόµενο ποσό, αντί για τις µειώσεις έως 55% στα πριµ που υπήρξαν τα δύο τελευταία χρόνια.
Εκτιµήσεις για το τελικό ποσό της ζήτησης δεν µπορούν ακόµη να γίνουν µε ασφάλεια, ωστόσο εκτιµάται πως δύσκολα (όχι απίθανο) θα ξεπεράσει τα 700 εκατ. ευρώ για το έτος ενίσχυσης 2025. Οι µειώσεις στα πριµ παραδοσιακά επικεντρώνονται στα καθεστώτα επιδότησης δασολίβαδων (∆ράση 5) και στα ψηφιακά εργαλεία (∆ράση 6). Αντίθετα, στα βιολογικά, ίσως είναι η πρώτη φορά που το πριµ µπορεί να µπει ατόφιο, λόγω λιγότερων δικαιούχων.
Νεκρανάσταση ιστορικών δικαιωµάτων στην κτηνοτροφία
Λόγω της ΚΥΑ των βοσκοτόπων, συνολικά 13.451 κτηνοτρόφοι δεν έλαβαν τα επιλέξιµα στρέµµατα που έπρεπε βάσει του ζωικού τους κεφαλαίου, καθώς δεν έφτανε ο βοσκότοπος της Περιφερειακής Ενότητας που είχαν το στάβλο τους. Τα ερωτήµατα που δηµιουργούνται είναι τα εξής:
Ποιο είναι το ποσό που θα λάβουν επιπλέον αυτοί οι κτηνοτρόφοι; Θα υπολογίσει η πολιτεία έναν µέσο όρο ενίσχυσης και πόσα στρέµµατα θα έπρεπε να έχουν κανονικά και θα τους πληρώσουν έτσι;
Με ποιο καθεστώς θα πληρωθεί αυτή η µερίδα των παραγωγών. Αν πρόκειται για βασική ενίσχυση τότε µιλάµε για αναβίωση των ιστορικών δικαιωµάτων, καθώς θα λαµβάνουν περισσότερα χρήµατα ανά στρέµµα σε σχέση µε τους συναδέλφους τους. Αν πάλι µιλάµε για κατανοµή βοσκότοπου σε άλλους νοµούς, τότε «σπάει» το κριτήριο της οµορότητας.
Αν δεν είναι η βασική ενίσχυση το καθεστώς µε βάση το οποίο θα πληρωθούν, τότε ποιο θα είναι;
Η αναφορά της ΚΥΑ 6327/Β’/2025
Σε κάθε περίπτωση, η ΚΥΑ για τα βοσκοτόπια στο Άρθρο 6 «Κριτήρια και κανόνες κατανοµής βοσκοτόπων» και στην παράγραφο 20 αναφέρει:
Σε περίπτωση που, µετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατανοµής των βοσκοτόπων που διενεργείται σύµφωνα µε την παρούσα, δεν προκύπτει επάρκεια βοσκοτόπων προς διάθεση για το σύνολο των επιλέξιµων κτηνοτρόφων σε µια περιφερειακή ενότητα, πραγµατοποιείται συµπληρωµατική καταβολή στη συγκεκριµένη Περιφεριακή Ενότητα, λαµβάνοντας υπόψη το ευµενέστερο από τα τρία (3) παρακάτω στοιχεία: παραδόσεις γάλακτος, παραδόσεις κρέατος ή αγορά ζωοτροφών, όπως αυτά προκύπτουν από τα στοιχεία της πληροφοριακής βάσης του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα «ΑΡΤΕΜΙΣ» ή από στοιχεία οικονοµικών συναλλαγών από το myDATA, µε σκοπό την ισότιµη µεταχείριση των κτηνοτρόφων στο σύνολο της χώρας και τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισµού µε βάση τα παραπάνω τεκµήρια παραγωγής γάλακτος ή κρέατος ή αγοράς ζωοτροφών.
Μπορούσαν προσαυξήσεις εδώ και δύο χρόνια αλλά δεν τις έκαναn
Ανακατανοµή των ποσών µεταξύ των καθεστώτων άµεσων ενισχύσεων επιτρέπεται από τον ευρωπαϊκό κανονισµό από το 2023. Και όµως, οι αρµόδιες αρχές επέλεξαν είτε από άγνοια, είτε επί σκοπό, να µην προχωράνε στην ανακατανοµή παρά το γεγονός πως µείνανε ποσά συνολικά άνω των 100 εκατ. ευρώ. Έτσι οι αγρότες πληρώθηκαν µε πετσοκοµµένα ποσά τα οικολογικά σχήµατα και µε µειωµένες τιµές τις συνδεδεµένες ενισχύσεις, ενώ τα «ρέστα» γύρισαν πίσω στην Ευρώπη.
Μπορεί να φτάσει πιο ψηλά και το τσεκ, αλλά δεν θέλει η πολιτεία
H κυβέρνηση έχει επιλέξει να αγνοήσει τη δυνατότητα αναδιανοµής των πόρων µέσω της προσαύξησης της βασικής ενίσχυσης, που αναφέρεται καθαρά στο νοµικό πλαίσιο της τρέχουσας ΚΑΠ.
Συγκεκριµένα, µπορεί να κινηθεί µέσα στα παρακάτω όρια:
Προβλεπόµενες και µέγιστες τιµές δικαιωµάτων
Αροτραίες: Προβλεπόµενο µοναδιαίο ποσό 21,5 ευρώ/στρέµµα, µέγιστο ποσό 26,9 ευρώ/στρέµµα. ∆ιαθέσιµος προϋπολογισµός: 378.282.599 ευρώ.
∆ενδρώδεις: Προβλεπόµενο µοναδιαίο ποσό 27 ευρώ/στρέµµα, µέγιστο ποσό 33,8 ευρώ/στρέµµα. ∆ιαθέσιµος προϋπολογισµός: 228.130.954 ευρώ
Βοσκοτόπια: Προβλεπόµενο µοναδιαίο ποσό 17,6 ευρώ/στρέµµα, µέγιστο ποσό 22 ευρώ/στρέµµα. ∆ιαθέσιµος προϋπολογισµός: 223.153.551 ευρώ.
Σηµειώνεται πως το 2023 η αιτηθείσα αξία ενεργοποίησης δικαιωµάτων ήταν συνολικής αξίας 796.232.442,24 ευρώ και για τις τρείς αγρονοµικές ζώνες. Το έτος ενίσχυσης 2024, κατά την εξόφληση, στην αρχική επεξεργασία εντάχθηκαν 581.743 ΑΦΜ µε δικαιώµατα που αντιστοιχούν σε 811.648.691,23 ευρώ. Ενώ εφέτος από τα 766.122.154 αρχικά δικαιώµατα ενεργοποιήθηκαν 567.080.137. Εκτιµάται ότι 255.946 παραγωγοί δήλωσαν 539.055 λιγότερα δικαιώµατα.
