Με τα σημερινά δεδομένα, μοιάζει ίσως παρακινδυνευμένο να πει κανείς με βεβαιότητα πως τα χρήματα αυτά θα πιστωθούν μέσα στον Οκτώβριο, αν και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, φέρεται να έχει ήδη δεσμευτεί από την περασμένη Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου πως οι εν λόγω πληρωμές θα πραγματοποιηθούν στα τέλη του επόμενου μήνα.
Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται λοιπόν το αμέσως επόμενο διάστημα οι αποφάσεις της διοίκησης του Οργανισμού Ασφαλίσεων για το % ύψος της προκαταβολής, αφού βέβαια πρώτα γίνει γνωστό εσωτερικά και το «κοστούμι» που θα κληθεί να ράψει ο ΕΛΓΑ. Αν και το εκτιμητικό έργο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί -έγιναν έκτακτες προσλήψεις γεωπόνων μέσα στον Αύγουστο, μοιάζει κάπως δύσκολο να αποκλίνει σημαντικά το κονδύλι σε σύγκριση με ανάλογου μεγέθους καταστροφές, όπως των άκαιρων παγετών 2021.
Πριν μια πενταετία, μόλις 2 μήνες μετά το καταστροφικό πέρασμα του «Ιανού», ο ΕΛΓΑ είχε προχωρήσει σε πίστωση 26 εκατ. ευρώ σε 6.900 δικαιούχους ως πρώτη προκαταβολή και στη συνέχεια σε μία δεύτερη πληρωμή κατά το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου. Στην σχετική τώρα περίπτωση των ανοιξιάτικων παγετών του 2021, ο ΕΛΓΑ προχώρησε στην καταβολή έναντι 36,5 εκατ. ευρώ στις 12 Αυγούστου 2021, σε πληρωμή 71 εκατ. ευρώ παραμονή Χριστουγέννων, ενώ στη συνέχεια προέκυψαν και κάποιες άλλες μικρές πιστώσεις – συμπλήρωμα για περιπτώσεις όπως πορίσματα με ζημιές στο προανθικό στάδιο.
Ίσως άνω των 100 εκατ. ευρώ οι αποζημιώσεις
Επανερχόμενοι στο σήμερα, μέσω διαρροών, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης άφηνε να εννοηθεί πως θα ακολουθηθεί παρόμοια διαδικασία με το 2021, με στόχο να πληρωθούν προκαταβολές τον Αύγουστο και εξόφληση των πορισμάτων πριν το τέλος του έτους. Εν τέλη όμως, ο όγκος εργασίας για την εκτιμητική διαδικασία αποδείχτηκε ιδιαίτερα μεγάλος, κάτι που οδήγησε σε έκτακτες προσλήψεις που συνεχίστηκαν έως και τις 25 Αυγούστου. Οι αρμόδιοι στον ΕΛΓΑ εκτιμούν πως μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου θα έχουν «φύγει τα πολλά» και θα είναι σε θέση ο Οργανισμός να ξεκινήσει την προσομοίωση ώστε να προκύψει μία πρώτη εκτίμηση του κόστους αποζημιώσεων. Πάντως, οι περισσότεροι συνομιλητές της Agrenda θεωρούν απίθανο να απαιτηθούν λιγότερα χρήματα συγκριτικά με το 2021 (πάνω από 120 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω της τεράστιας έκτασης που είχαν τα δύο φαινόμενα παγετού, στα μέσα Μαρτίου και τις αρχές Απριλίου.
Ερωτήματα για την ρευστότητα του ΕΛΓΑ
Μία από τις πρώτες απορίες που εξέφρασαν ανοιχτά τόσο πληγέντες όσο και θεσμικοί παράγοντες σαν διαφάνηκε το πραγματικό μέγεθος της ζημιάς από το διπλό κύμα πάγου (>60% σε σχεδόν όλα τα πυρηνόκαρπα, 20-40% στα ακτινίδια, 50-70% στις πρώιμες αμυγδαλιές κλπ), ήταν το «που θα βρει τα χρήματα ο ΕΛΓΑ να καλύψει όλες αυτές τις ζημιές;».
Εδώ και μερικά χρόνια, τα «κεφάλια» του Οργανισμού θίγουν συνέχεια στις δημόσιες εμφανίσεις τους τα προβλήματα ρευστότητας του ασφαλιστικού φορέα και υπογραμμίζουν την σημασία της συμβολής του κρατικού προϋπολογισμού στην κάλυψη των εκτάκτων αποζημιώσεων λόγω κλιματικής κρίσης.
Στελέχη του ΕΛΓΑ έχουν επικοινωνήσει στην Agrenda το γεγονός πως ο ΕΛΓΑ μάλλον δεν έχει πλέον την οικονομική δυνατότητα το 2025 από μόνος του να καλύψει ζημιές παρόμοιου βεληνεκούς με το 2021. Παράλληλα, σημειώνουν πως με διάφορους τρόπους, έχουν εισπραχθεί πλέον οι παλιές οφειλές προς τον Οργανισμό (ακόμα και από το 2010), κάτι που σημαίνει πως τα έξοδα του ΕΛΓΑ εδώ και κάποιο καιρό καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά από τα έσοδά του μέσω των ασφαλίστρων.
Σε περίπτωση που επαληθευτούν οι αρχικές υποψίες πως ο ΕΛΓΑ θα κληθεί να καταβάλλει ποσό κοντά ή άνω των 100 εκατ. ευρώ σε δύο ή παραπάνω δόσεις, τότε ίσως αποδειχθεί αδύνατο να εισπράξουν οι αγρότες τα ποσά που τους αναλογούν βάσει των εισφορών που καταβάλουν. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η συμβολή του κρατικού προϋπολογισμού κρίνεται επιβεβλημένη, ειδικά στην σημερινή αγροτική πραγματικότητα των 650 εκατ. ευρώ απλήρωτων επιδοτήσεων και έκτακτων ενισχύσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και μάλιστα για χρήματα που οφείλονται σε αγρότες που έχασαν από τον παγετό δύο στα 3 φρούτα και λαχανικά που υπολόγιζαν να διαχειριστούν μέσα στη σεζόν.
