Κόπωση στις αποδόσεις αγροτικών επενδύσεων στην Ελλάδα

Κόπωση στις αποδόσεις  αγροτικών επενδύσεων, σιτηρά, γαλακτοκομικά κρασί και κηπευτικά  κλέβουν την παράσταση     

Την ίδια στιγµή µε µια µέση Τυπική Απόδοση στα 4.000 ευρώ έναντι των 25.000 ευρώ σε Γερµανία, Ολλανδία και Γαλλία ή των 15.000 ευρώ σε Αυστρία και των 8.000 στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ιρλανδία η χώρα µας βρίσκεται στο τέλος της λίστας και κοντά στις λιγότερο ανεπτυγµένες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όπως είναι η Πολωνία και η Ρουµανία.

Τη στιγµή λοιπόν που µεταξύ 2007 και 2018, το µέσο αγροτικό εισόδηµα στην ΕΕ αυξήθηκε, φθάνοντας τα 35.300 ευρώ ανά εκµετάλλευση και 22.500 ευρώ ανά ετήσια µονάδα εργασίας το 2018, οι εκµεταλλεύσεις στην Ελλάδα περιορίζονται στις 10.000 ευρώ, επιδόσεις που µαρτυρούν τη διαχρονική ανεπάρκεια του πολιτικού σχεδιασµού για την ανάπτυξη των εγχώριων εκµεταλλεύσεων.

Βασικοί παράγοντες που διαφοροποιούν τις οικονοµικές επιδόσεις των εκµεταλλεύσεων στην Ευρώπη είναι το φύλο, η ηλικία και το επίπεδο εκπαίδευσης κατόχων εκµεταλλεύσεων και διευθυντών, βάσει των ευρηµάτων που περιλαµβάνονται στην έκθεση «Οικονοµική επισκόπηση των αγροτικών εκµεταλλεύσεων της ΕΕ», που δόθηκε στην δηµοσιότητα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προ ολίγων ηµερών.

Η εν λόγω έκθεση αποτελεί µια επισκόπηση των βασικών οικονοµικών εξελίξεων στις ευρωπαϊκές αγροτικές εκµεταλλεύσεις έως το 2018, βάσει στοιχείων που συλλέχθηκαν για το δίκτυο δεδοµένων λογιστικής εκµετάλλευσης (FADN). Η περίοδος ανάλυσης καλύπτει δεδοµένα από το 2007 έως το 2018.

Η αύξηση της αξίας της γεωργικής παραγωγής, τόσο για τις καλλιέργειες όσο και για την κτηνοτροφική παραγωγή κατά 34% και 36% αντίστοιχα, οδήγησε σε αύξηση του αγροτικού εισοδήµατος κατά την περίοδο ανάλυσης. Όσον αφορά το εισόδηµα ανά ετήσια µονάδα εργασίας, το υψηλότερο µέσο εισόδηµα καταγράφηκε το 2018 στα 22.500 ευρώ, σηµειώνοντας ελαφρά αύξηση 0,3% σε σύγκριση µε το 2017 και 41% υψηλότερο από ό, τι το 2007.

Ωστόσο, οι συνολικές εισπράξεις των ελληνικών και λιθουανικών αγροκτηµάτων εξαρτώνται υπερβολικά από τις επιδοτήσεις (που αντιπροσωπεύουν το 18-19% των συνολικών εσόδων αυτών των εκµεταλλεύσεων). Οι άµεσες πληρωµές αντιστοιχούν στο χαµηλότερο ποσοστό των συνολικών εσόδων στις εκµεταλλεύσεις της Ολλανδίας, που αντιπροσωπεύουν µόλις το 3%. Εκεί δίνεται έµφαση σε τοµείς µε χαµηλότερο ποσοστό άµεσων πληρωµών στις συνολικές εισπράξεις, όπως η καλλιέργεια θερµοκηπιακών κηπευτικών (καλλιέργειες υψηλότερης προστιθέµενης αξίας) και η χοιροτροφία και πτηνοτροφία (που έχουν εντατικό παραγωγικό χαρακτήρα.

Το µέσο ποσό των άµεσων ενισχύσεων που ελήφθησαν ανά εκµετάλλευση στην Ευρώπη για το 2018 ήταν 10.000 ευρώ. Το ποσοστό των άµεσων πληρωµών προς τις συνολικές εισπράξεις (παραγωγή συν επιδοτήσεις που προέκυψαν από την τρέχουσα παραγωγή κατά τη λογιστική χρήση) στην ΕΕ ανήλθε στο 10%.

Ετήσιος Ρυθµός Απόδοσης

Στο σύνολο των κρατών µελών, ο ετήσιος ρυθµός απόδοσης (ROA) για το υπό εξέταση έτος ανέρχεται στο 1,3% έναντι του 1,9% που ήταν το 2017. Τα αποτελέσµατα ανά κράτος µέλος  δίνουν τις υψηλότερες αποδόσεις κεφαλαίου στη Βουλγαρία (8,7% ROA), την Ουγγαρία (7,4% ROA) και την Πορτογαλία (7,1% ROA), µε την Ελλάδα να πετυχαίνει 2,7% το 2018, υποχωρώντας από το 4,5% που διατηρούσε το 2017.

Πάντως, το 2018, 13 κράτη µέλη κατέγραψαν αρνητικό ROA, µε τη χαµηλότερη τιµή να καταγράφεται στη Σουηδία (−3,5%). Ανά τύπο αγροτικής εκµετάλλευσης, τα αγροκτήµατα που ειδικεύονται στα κηπευτικά κατέγραψαν το υψηλότερο ROA το 2018 (6,8%), το οποίο δείχνει ότι ήταν τα πιο αποτελεσµατικά στη δηµιουργία εσόδων από τα περιουσιακά τους στοιχεία, ακολουθούµενο από αγροκτήµατα εξειδικευµένα στο κρασί (5,4%). Οι εκµεταλλεύσεις που ειδικεύονται σε άλλους τοµείς, όπως η εκτατική κτηνοτροφία και οι µικτές καλλιέργειες εµφάνισαν αρνητικό ROA, γεγονός που δείχνει ότι επένδυσαν σηµαντικό κεφάλαιο στην παραγωγή τους, ενώ ταυτόχρονα έχασαν χρήµατα.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι η εν λόγω έκθεση περιορίζεται στην στατιστική αποτύπωση των βασικών οικονοµικών στοιχείων των αγροτικών εκµεταλλεύσεων, χωρίς να δίνει κατευθύνσεις. Η εικόνα ωστόσο που αποτυπώνει δείχνει πως η Ελλάδα υστερεί σηµαντικά έναντι των υπόλοιπων κρατών µελών του αρχικού γκρουπ των 15, φωτογραφίζοντας το γεγονός ότι χωρίς επιδοτήσεις η αγροτική παραγωγή σε κάποιες χώρες καθίσταται µη βιώσιµη οικονοµικά. Εκείνο όµως που θα έπρεπε να προκαλεί ανησυχία είναι η σταδιακή αποµάκρυνση της γραµµής των Βρυξελλών από τις άµεσες ενισχύσεις, που αποτυπώνεται ήδη από τη µεταρρύθµιση  της ΚΑΠ της νέας προγραµµατικής περιόδου, τη στιγµή που στην Ελλάδα εξακολουθεί η κεντρική διοίκηση – υπεύθυνη της χάραξης αγροτικής πολιτικής, να καλλιεργεί µια κουλτούρα στήριξης. Χαρακτηριστικές είναι οι «πανηγυρικές» δηλώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, έπειτα από την επίτευξη πολιτικής συµφωνίας για τη ΚΑΠ, που υποστήριζε ότι η Ελλάδα διατήρησε σταθερά ποσά χρηµατοδότησης, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση του τσεκ, το οποίο ως γνωστόν, επιστρέφει µισό από το 2023.