Νέοι Αγρότες και Σχέδια Βελτίωσης με τα 1,6 δις της μεταβατικής ΚΑΠ

Μια πρώτη ερμηνεία των αποφάσεων που έχουν ληφθεί και των πρόσθετων πόρων που έχουν εξασφαλισθεί καθιστά βέβαιη την επαναπροκήρυξη, πριν από την επίσημη εφαρμογή της νέας ΚΑΠ το 2023 και μέχρι το 2027, τουλάχιστον τριών μεγάλων προγραμμάτων που θα κινούνται στη γνωστή λογική των:

• Εγκατάσταση Νέων Γεωργών
• Σχέδια Βελτίωσης Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων
• Μεταποίηση και Εμπορία Αγροτικών Προϊόντων

Η νέα αυτή χρηματοδοτική δυνατότητα προσφέρεται μέσα από τα πρόσθετα κονδύλια της ενδιάμεσης περιόδου που εξασφάλισε το Συμβούλιο για την Ελλάδα και συγκεκριμένα:

• από 680 εκατ. ευρώ για το 2021 και
• από 557 εκατ. ευρώ για το 2022

Τα ποσά αυτά έρχονται καθαρά να ενισχύσουν το λεγόμενο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) αυτά τα δύο χρόνια και μέχρι την επίσημη έναρξη της νέας προγραμματικής περιόδου.

Σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθεί επίσης  το ποσό των 371 εκατ. ευρώ που προέρχονται από τα 7,5 δις (συνολικά για την ΕΕ) του Ταμείου Ανάπτυξης με προσανατολισμό βέβαια τον πρωτογενή τομέα και τον τομέα της αγροδιατροφής. Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο των παραπάνω ποσών υπερβαίνει τα 1,6 εκατ. ευρώ.

Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι η εξέλιξη αυτή κουμπώνει γάντι και με τους εκλογικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης, καθώς της επιτρέπει, τουλάχιστον σε ότι αφορά στον αγροτικό χώρο, να κινηθεί με μεγάλη ευελιξία τα επόμενα δύο χρόνια, δηλαδή μέχρι τις επόμενες εκλογές που με βάση τον ορίζοντα τετραετίας αναμένονται το καλοκαίρι του 2023.

Σ’ αυτή τη λογική, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αναμένεται να κινηθεί δραστήρια το επόμενους μήνες, έτσι ώστε, από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και μετά να είναι σε θέση να προκηρύξει κάποια από τα σημαντικά προγράμματα του αγροτικού χώρου, όπως είναι οι Νέοι Γεωργοί και τα Σχέδια Βελτίωσης. Εκτιμάται ότι πιέσεις θα ασκηθούν και για τα μέτρα 4.2.1 και 4.2.2 που έχουν να κάνουν με τις επενδύσεις στους τομείς εμπορίας και μεταποίησης αγροτικών προϊόντων.

Όπως έχουν  γράψει επανειλημμένα το τελευταίο διάστημα η Agrenda και το Agronews, στους στόχους της κυβέρνησης και πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ήταν εξαρχής η προκήρυξη ενός ακόμα προγράμματος Νέων Αγροτών και μάλιστα με μεγαλύτερο πριμ πρώτης εγκατάστασης αλλά και με αυστηρότερα κριτήρια εφαρμογής (7ετία κα).

Τώρα που οι συγκυρίες του επιτρέπουν είναι πολύ πιθανό το εν λόγω πρόγραμμα να εξελιχθεί σε γενναίο, δηλαδή με πολύ μεγαλύτερο από τον αρχικά προβλεπόμενο προϋπολογισμό και να πλαισιωθεί από μια ακόμα προκήρυξη Σχεδίων Βελτίωσης στα οποία είναι πολύ πιθανό να δοθούν τα χαρακτηριστικά ενός ανοιχτού προγράμματος με διάρκεια (μέχρις εξαντλήσεως του budget).  

Αναλυτικά η επίσημη ανακοίνωση της ΕΕ μετά το τελευταίο Συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας έχει ως ακολούθως:

Η Κομισιόν χαιρέτισε την πολιτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών της ΕΕ στο Συμβούλιο σχετικά με τους κανόνες της κοινής αγροτικής πολιτικής (ΚΑΠ) για τη μεταβατική περίοδο 2021-2022.

Αυτοί οι κανόνες βασίζονται στην αρχή της συνέχειας των ισχυόντων κανόνων της ΚΑΠ, ενώ περιλαμβάνουν και νέα στοιχεία για να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση.

Η συμφωνία καλύπτει επίσης την ενσωμάτωση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Μέσου Ανάκαμψης (ΕΕΥ) στο Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), επιτρέποντας στις αγροτικές οικονομίες να ανακάμψουν και να είναι ανθεκτικές μετά την πανδημία του κοροναϊού.

Οι εθνικές πιστώσεις κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου θα είναι αυτές που έχουν συμφωνηθεί για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027. Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή συνεχίζει να υποστηρίζει τις προσπάθειες για την οριστικοποίηση της συμφωνίας για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό και το Next Generation EU το συντομότερο δυνατό, έτσι ώστε όλα τα νέα προγράμματα να μπορούν να ξεκινήσουν την 1η Ιανουαρίου 2021.

Ο Επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, Janusz Wojciechowsk, δήλωσε: «Χαιρετίζω την πολιτική συμφωνία για τους μεταβατικούς κανόνες για την ΚΑΠ. Αυτό παρέχει πολύ αναγκαία βεβαιότητα για τους αγρότες μας, ειδικά σε αυτούς τους άνευ προηγουμένου καιρούς. Η ΚΑΠ θα συνεχίσει να υποστηρίζει τους αγρότες και τους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων διατροφής, ενώ παράλληλα αυξάνει τις φιλοδοξίες μας για το περιβάλλον και το κλίμα χάρη στα κεφάλαια ανάκαμψης για την αγροτική ανάπτυξη. Τώρα θα εργαστούμε για την ταχεία επίτευξη συμφωνίας για τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ».

Κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρήσουν τουλάχιστον το τρέχον επίπεδο φιλοδοξίας της ΚΑΠ όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους, σύμφωνα με την «αρχή χωρίς οπισθοδρόμηση» και να συμβάλουν στους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Επιπλέον, τα ευρωπαϊκά κονδύλια ανάκαμψης που διατίθενται για την αγροτική ανάπτυξη (ΕΓΤΑΑ) (7,5 δισεκατομμύρια ευρώ) θα διατεθούν στα κράτη μέλη για τη μεταβατική περίοδο 2021-2022.

Αυτά τα κεφάλαια θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, διασφαλίζοντας παράλληλα μια πράσινη και ψηφιακή ανάκαμψη. Στοχεύουν μέτρα που είναι ευεργετικά για το περιβάλλον και το κλίμα και που θα διευκολύνουν την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα των αγροτικών οικονομιών.

Οι μεταβατικοί κανόνες περιλαμβάνουν:

• Συνέχεια των ισχυόντων κανόνων της ΚΑΠ για τις άμεσες πληρωμές και την αγροτική ανάπτυξη
• Διατήρηση του τρέχοντος επιπέδου στήριξης για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές (POSEI) και τα μικρότερα νησιά του Αιγαίου (SAI)
• Επέκταση του έκτακτου μέτρου αγροτικής ανάπτυξης που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της κρίσης του κορονωϊού. Τα κράτη μέλη θα έχουν επιπλέον έξι μήνες για να υποβάλουν αιτήσεις και να κάνουν πληρωμές, υπό ορισμένους όρους.

Μετά τη συμφωνία, θα διεξαχθεί ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την επίσημη έγκριση του κειμένου για να εξασφαλιστεί η έναρξη ισχύος του πριν από το τέλος του 2020. Ωστόσο, αυτό θα εξαρτηθεί επίσης από την τελική έγκριση της ΕΕ 2021-2027 - ενδιάμεσος προϋπολογισμός.

Ιστορικό

Η Επιτροπή παρουσίασε τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ τον Ιούνιο του 2018. Οι μεταβατικοί κανόνες θα διασφαλίσουν τη συνέχεια της στήριξης του εισοδήματος για τους αγρότες έως ότου τεθεί σε εφαρμογή η νέα ΚΑΠ.

Επιπλέον, η Επιτροπή παρουσίασε τις προτάσεις της NextGenerationEU τον Μάιο του 2020, ως απάντηση στην κρίση του κοροναϊού. Ο μεταβατικός κανονισμός θα περιλαμβάνει τους κανόνες για τη χρήση αυτών των πόρων στο πλαίσιο του ταμείου αγροτικής ανάπτυξης της ΚΑΠ.

Στις 10 Νοεμβρίου 2020, επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των χωρών της ΕΕ στο Συμβούλιο σχετικά με τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και την NextGenerationEU.
Ο κανονισμός για το ΠΔΠ και η διοργανική συμφωνία που εγκρίθηκαν στις 10 Νοεμβρίου 2020 πρέπει τώρα να εγκριθούν επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, στο πλαίσιο των αντίστοιχων ρόλων και διαδικασιών τους.

Μόλις εγκριθεί, ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ, σε συνδυασμό με την πρωτοβουλία NextGenerationEU, που είναι ένα προσωρινό μέσο σχεδιασμένο για την ενίσχυση της ανάκαμψης, θα είναι το μεγαλύτερο πακέτο τόνωσης που χρηματοδοτήθηκε ποτέ μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Συνολικά 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ θα βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση μιας Ευρώπης μετά το COVID-19. Θα είναι μια πιο πράσινη, πιο ψηφιακή και πιο ανθεκτική Ευρώπη.