Η αύξηση των στρεµµάτων ανά έτος υπολογίστηκε µε βάση τα ιστορικά δεδοµένα για τα έτη 2017-2020 και το Εθνικό Απόθεµα (στοιχεία ΟΠΕΚΕΠΕ), λαµβάνοντας υπόψη το µέσο όρο των στρεµµάτων που µπήκαν στο σύστηµα την 4ετία. Προστίθενται λοιπόν αυτά τα στρέµµατα για τα έτη 2021 και 2022 (τα µεταβατικά έτη) για τα οποία δεν υπάρχουν ακόµα στοιχεία από το Εθνικό Απόθεµα και αντίστοιχα για τα έτη 2023-2026.
Ο µέσος όρος είναι 614.616 στρµ. βοσκοτόπων ετησίως, 186.832 στρµ. αροτραίων και 145.164 δενδροκαλλιεργειών. Ως εκ τούτο τα παραπάνω στρέµµατα πολλαπλασιάστηκαν επί έξι.
Ο χρηµατοδοτικός φάκελος αλλάζει ως προς την κατανοµή των συνδεδεµένων ενισχύσεων και τη µεταφορά πόρων στα Προγράµµατα Αγροτικής Ανάπτυξης για τις ανάγκες της εξισωτικής αποζηµίωσης, ώστε να διαµορφωθεί ένα διαφορετικό συνολικό ποσό για τη βασική ενίσχυση. Το 1ο σενάριο είναι το «αισιόδοξο» ως προς την αξία των δικαιωµάτων, το 2ο παρουσιάζει µία µέση µείωση και το 3ο, τη µεγαλύτερη µείωση που µπορεί να επέλθει στη µέση αξία των δικαιωµάτων. Υπενθυµίζεται πως το 2020 η µέση περιφερειακή αξία ήταν 20,2 ευρώ το στρέµµα για τα βοσκοτόπια, 27,6 ευρώ το στρέµµα για τις αροτραίες και 34,1 ευρώ το στρέµµα για τις δενδρώδεις. Στις παραπάνω τιµές δεν περιλαµβάνεται το πρασίνισµα το οποίο τυπικά δεν υπολογίζεται για τη µέση τιµή. Αναλυτικά τα σενάρια δείχνουν τα εξής:
Σενάριο 1 «Αισιόδοξο»:
Το πρώτο σενάριο είναι αυτό που φαίνεται η µικρότερη µείωση στην αξία των δικαιωµάτων σε σχέση µε τη σηµερινή. Σε αυτό, η µεταφορά κονδυλίων από τις άµεσες ενισχύσεις στο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης για την εξισωτική αποζηµίωση περιορίζεται στο 5%, το κονδύλι για τις συνδεδεµένες λόγω µείωσης των προϊόντων περιορίζεται στα 150 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, υπολογίζεται αύξηση των επιλέξιµων στρεµµάτων ανά αγρονοµική περιφέρεια, στο µέσο όρο µείον 10%. Ειδικότερα υπολογίζονται το 2026 πως θα υπάρχουν 17,6 εκατ. στρµ. βοσκοτόπια, 18,7 εκατ. στρµ. αροτραίων και 8,4 περίπου εκατ. στρµ. δενδρώδεις.
Τα ποσά λοιπόν διαµορφώνονται ως εξής ανά αγρονοµική περιφέρεια:
ΠΕ1: Βοσκοτόπια: 13,8 ευρώ το στρέµµα
ΠΕ2: Αροτραίες καλλιέργειες: 24,4 ευρώ το στρέµµα
ΠΕ3: ∆ενδρώδεις καλλιέργειες και αµπελώνες: 29 ευρώ το στρέµµα
Σενάριο 2 «Μέσο»:
Στο δεύτερο σενάριο λαµβάνεται υπόψη ένας µέσος ενδεικτικός προϋπολογισµός σύµφωνα µε τις πληροφορίες που έχουν δει µέχρι στιγµής το φως της δηµοσιότητας. Συγκεκριµένα, αυτό το σενάριο αποτελεί τη βάση µε την οποία έχουν γίνει οι υπολογισµοί από τον σύµβουλο της ΚΑΠ, και διαµορφώνει τη βασική ενίσχυση στα 830 εκατ. ευρώ. Η µεταφορά κονδυλίων από τις άµεσες ενισχύσεις στο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης για την εξισωτική αποζηµίωση αυξάνεται στο 8,5% αντί για το 5% που θεωρεί το πρώτο «αισιόδοξο» για την αξία δικαιωµάτων σενάριο. Η συνδεδεµένη ενίσχυση αυξάνεται στο µέγιστο όριο του 15%. Παράλληλα, υπολογίζεται αύξηση των επιλέξιµων στρεµµάτων ανά αγρονοµική περιφέρεια, στο µέσο όρο. Ειδικότερα υπολογίζονται το 2026 πως θα υπάρχουν 18 εκατ. στρµ. βοσκοτόπια, 18,8 εκατ. στρµ. αροτραίων και 9,5 περίπου εκατ. στρµ. δενδρώδεις.
Τα ποσά λοιπόν διαµορφώνονται ως εξής ανά αγρονοµική περιφέρεια:
ΠΕ1: Βοσκοτόπια: 11,4 ευρώ το στρέµµα
ΠΕ2: Αροτραίες καλλιέργειες: 20,4 ευρώ το στρέµµα
ΠΕ3: ∆ενδρώδεις καλλιέργειες και αµπελώνες: 24,2 ευρώ το στρέµµα
Σενάριο 3 «Απαισιόδοξο»:
Στο τρίτο σενάριο εµφανίζεται η µεγαλύτερη µείωση στην αξία των δικαιωµάτων σε σχέση µε τη σηµερινή. Σε αυτό, η µεταφορά κονδυλίων από τις άµεσες ενισχύσεις στο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης για την εξισωτική αποζηµίωση αυξάνεται στο 12% ώστε να µεταφερθούν περί τα 250 εκατ. ευρώ, ποσό ικανό να καλύπτει το Μέτρο ετησίως µε 100% ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση, όπως υπολογιζόταν στο ξεκίνηµα της διαβούλευσης. Το κονδύλι για τις συνδεδεµένες ενισχύσεις αυξάνεται στο 15% δηλαδή το µέγιστο που επιτρέπει ο ευρωπαϊκός κανονισµός. Με αυτόν τον τρόπο δεσµεύονται περί τα 250 εκατ. ευρώ για τις συνδεδεµένες ενισχύσεις. Παράλληλα, υπολογίζεται αύξηση των επιλέξιµων στρεµµάτων ανά αγρονοµική περιφέρεια, στο µέσο όρο συν 10%. Ειδικότερα υπολογίζονται το 2026 πως θα υπάρχουν 18,3 εκατ. στρµ. βοσκοτόπια, 19 εκατ. στρµ. αροτραίων και 10 περίπου εκατ. στρµ. δενδρώδεις.
Τα ποσά λοιπόν διαµορφώνονται ως εξής ανά αγρονοµική περιφέρεια:
ΠΕ1: Βοσκοτόπια: 10,7 ευρώ το στρέµµα
ΠΕ2: Αροτραίες καλλιέργειες: 19,5 ευρώ το στρέµµα
ΠΕ3: ∆ενδρώδεις καλλιέργειες και αµπελώνες: 22,9 ευρώ το στρέµµα.
Η διαµόρφωση της αναδιανεµητικής
Από εκεί και πέρα, για αγρότες µε µικροµεσαίες εκµεταλλεύσεις θα δοθεί και η αναδιανεµητική ενίσχυση. Σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες και όπως ήδη έχει αποκαλύψει η Agrenda, η πρόταση που έχει στα χέρια του το ΥΠΑΑΤ από την οµάδα συµβούλων για τη νέα ΚΑΠ αναφέρει πως η αναδιανεµητική ενίσχυση θα δοθεί για αγρότες µε:
Για την ΠΕ1: Βοσκοτόπια: 30-120 στρέµµατα
Για την ΠΕ2: Αροτραίες καλλιέργειες: 20-90 στρέµµατα
Για την ΠΕ3: ∆ενδρώδεις καλλιέργειες και αµπελώνες: 10-30 στρέµµατα
Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν πως οι συζητήσεις για τα παραπάνω καταλήγουν να µην υπάρχει σκάλα για την επιδότηση (λιγότερα στρµ., περισσότερη ενίσχυση κ.ο.κ, όπως γίνεται στην εξισωτική), αλλά να µένει σταθερή ανά στρέµµα, καθώς οι διαφορές στα ποσά θα ήταν πολύ µικρές αναλογικά µε τον διοικητικό άχθο που απαιτείται σε τέτοιο εγχείρηµα. Από εκεί και πέρα, µένει να ξεκαθαριστεί αν το ποσό της αναδιανεµητικής (µέσο ποσό περί τα 15 ευρώ το στρέµµα) θα δίνεται από το πρώτο στρέµµα, ή θα ξεκινά να µετρά από το κατώτατο όριο. ∆ηλαδή, στο πρώτο παράδειγµα, για τα βοσκοτόπια η αναδιανεµητική θα ήταν για έναν κτηνοτρόφο µε 60 στρµ. στα 900 ευρώ, και στο δεύτερο παράδειγµα 450 ευρώ. Πιο πιθανό είναι να ισχύσει το πρώτο.
Σηµειώνεται εδώ πως τα στρεµµατικά όρια αναµένεται να αυξηθούν για τα βοσκοτόπια εφόσον µπουν στο σύστηµα πολλές επιπλέον επιλέξιµες εκτάσεις. Πάντως, ακόµα δεν έχει υπάρξει κάτι επίσηµο ως προς τον τρόπο που θα κατανεµηθεί η αναδιανεµητική ενίσχυση για τη νέα προγραµµατική περίοδο.
Ενδεχόµενο έξτρα χρηµάτων στον κουµπαρά της βασικής
Στα τρία σενάρια, η µέση αξία των δικαιωµάτων αφορά το 2026. Μόνο για τα έτη 2023 και 2024 πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο παράγοντας των κονδυλίων από το νέο πρασίνισµα (οικολογικά σχήµατα), µερίδα των οποίων µπορεί να µεταφερθούν στη βασική ενίσχυση εφόσον δεν απορροφηθούν πλήρως από τις δράσεις που θα προκηρυχθούν. Για τα έτη 2025 και 2026 αυτό δεν ισχύει και θα πρέπει όσα χρήµατα αφιερωθούν στο νέο πρασίνισµα να απορροφηθούν πλήρως, αλλιώς επιστρέφουν πίσω στα ευρωπαϊκά ταµεία.
Η κατανομή δικαιωμάτων ανά περιφέρεια ενίσχυσης
Το σύνολο των 3.876.360 δικαιωμάτων ενίσχυσης (στοιχεία 2019), κατανέμεται στις τρείς αγρονομικές περιφέρειες των Αροτραίων καλλιεργειών, των Δενδρωδών καλλιεργειών και των Βοσκοτόπων, με ποσοστά 45,5%, 21,7% και 32,8%, αντίστοιχα. Η κατοχή των δικαιωμάτων είναι ανισοβαρώς κατανεμημένη –όπως είναι φυσικόμεταξύ των εκμεταλλεύσεων διαφορετικού οικονομικού μεγέθους. Οι Γεωργικές εκμεταλλεύσεις μεσαίου και υψηλού οικονομικού μεγέθους (>25.000 €) αντιπροσωπεύουν το 12% των εκμεταλλεύσεων της χώρας και κατέχουν περίπου το 45% των δικαιωμάτων. Η ανισοκατανομή αυτή οφείλεται στην σύνδεση του δικαιώματος με την γη, όπου μεγάλου οικονομικού μεγέθους εκμεταλλεύσεις κατέχουν και πολλές εκτάσεις, άρα και περισσότερα δικαιώματα. Για παράδειγμα, εκμεταλλεύσεις οικονομικού μεγέθους μικρότερου των 2.000 ευρώ, κατά μέσο όρο κατέχουν 1,57 δικαιώματα, ενώ εκμεταλλεύσεις οικονομικού μεγέθους μεγαλύτερου των 500.000 ευρώ, κατέχουν κατά μέσο όρο 68,07 δικαιώματα. Επιπλέον, ανισοκατανομή παρατηρείται και στην μοναδιαία αξία των δικαιωμάτων μεταξύ εκμεταλλεύσεων που ανήκουν στην ίδια αγρονομική περιφέρεια, ακόμα και στην ίδια παραγωγική εξειδίκευση. Η ανισοκατανομή αυτή οφείλεται στην υιοθέτηση του ιστορικού μοντέλου, όπου η αξία του δικαιώματος διαμορφώθηκε βάσει των εισπραχθεισών ενισχύσεων την περίοδο αναφοράς 2000- 2003.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ στην Agrenda που κυκλοφορεί
