Στο αγροτικό σκέλος, για παράδειγµα, παρά τις διακηρύξεις του Στρατηγικού ∆ιαλόγου για την Γεωργία ότι δουλεύεται µια αναπτυξιακή και βιώσιµη πρόταση για το αγροτικό µοντέλο του µέλλοντος, απόρροια των µεγάλων πανευρωπαϊκών κινητοποιήσεων του περασµένου έτους, αυτό που προκύπτει από τις ανακοινώσεις του νέου Πολυετούς ήταν τελικά τα τρακτέρ να επιστρέψουν ήσυχα-ήσυχα στα σπίτια τους.
Αν µη τι άλλο, οι δηλώσεις της πρόεδρου της Κοµισιόν Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν και του επί της γεωργίας Επιτρόπου Κριστόφ Χάνσεν ότι «διαφυλάσσουµε 300 δισ. ευρώ για τη στήριξη του εισοδήµατος των αγροτών -αυτό περιλαµβάνει το διπλασιασµένο γεωργικό αποθεµατικό, ώστε να προστατεύονται όλα τα µέσα διαβίωσης των αγροτών», δεν συνιστούν µια γενναία αγροτική µεταρρύθµιση.
H µακροπρόθεσµη µεταρρύθµιση του προϋπολογισµού της ΕΕ σηµατοδοτεί ένα σηµείο καµπής για την αγροτική πολιτική της ΕΕ, παρέχοντας στα κράτη µέλη µεγαλύτερο έλεγχο σε µια µερική επανεθνικοποίηση των γεωργικών επιδοτήσεων του µπλοκ. Αυτό που αποκάλυψε στις 16 Ιουλίου η Κοµισιόν σηµατοδοτεί µόνο το πρώτο στάδιο ενός σαρωτικού µετασχηµατισµού που θα επαναπροσδιορίσει την Κοινή Αγροτική Πολιτική στον πυρήνα της.
Ωστόσο, ο Επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ, Κριστόφ Χάνσεν, αντιµετωπίζει έναν δύσκολο δρόµο µπροστά του. Στην καρδιά της µετατόπισης βρίσκεται µια άνευ προηγουµένου απλοποίηση: H ΚΑΠ θα απορροφηθεί σε ένα ενιαίο ταµείο - παράλληλα µε προηγουµένως διακριτούς µηχανισµούς χρηµατοδότησης, όπως η Πολιτική Συνοχής ή οι επιδοτήσεις αλιείας της ΕΕ- βάσει ενός ενιαίου συνόλου κανόνων υλοποίησης για την εκταµίευση των κεφαλαίων. Μία από τις πιο συµβολικές αλλαγές είναι η κατάργηση της µακροχρόνιας δοµής της ΚΑΠ που βασίζεται σε δύο πυλώνες, µια δοµή που ισχύει από τη µεταρρύθµιση του 1999. Για τους «παραδοσιακούς» της ΚΑΠ, αυτό αποτελεί ένα σηµαντικό πλήγµα. Παρά τη σαφή λογική πίσω από αυτή την αναθεώρηση - απλοποίηση του εγχειριδίου κανόνων της ΕΕ για τη γεωργία - η νέα αρχιτεκτονική των γεωργικών επιδοτήσεων της ΕΕ θα είναι από τα πιο σύνθετα στοιχεία του επερχόµενου προϋπολογισµού της ΕΕ.
Η απώλειατου «Κ» στην ΚΑΠ, είχε ξεκινήσει από τον Χόγκαν
Ο κίνδυνος επανεθνικοποίησης -όπου το «Κοινό» μέρος της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής αρχίζει να εξασθενεί- αυξάνεται από την προηγούμενη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ που προτάθηκε από τον τότε Επίτροπο Γεωργίας Φιλ Χόγκαν και συμφωνήθηκε από τους νομοθέτες το 2021.
Αυτός ο κίνδυνος είναι πλέον πραγματικότητα. Μετά το 2028, η εφαρμογή της ΚΑΠ θα βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στις διμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των μεμονωμένων κρατών μελών. Άλλοι σημαντικοί παράγοντες, ιδίως οι τοπικές αρχές αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα έχουν ελάχιστο λόγο. Καθώς τα κράτη μέλη αποκτούν σημαντική αυτονομία ως προς τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα κεφάλαια, η ΚΑΠ αποκτά ολοένα και περισσότερο εθνικό χαρακτήρα, γεγονός που
θα μπορούσε να υπονομεύσει τους «κοινούς» στόχους της.
Ορισμένα θεμελιώδη στοιχεία της ΚΑΠ θα παραμείνουν άθικτα. Η στήριξη εισοδήματος βάσει περιοχής και η συνδεδεμένη στήριξη εισοδήματος -και τα δύο κεντρικά χαρακτηριστικά των άμεσων πληρωμών- θα εξακολουθούν να ισχύουν (με λίγες τροποποιήσεις).
Το αποθεματικό κρίσης, που εισήχθη στην τελευταία μεταρρύθμιση για την αντιμετώπιση κρίσεων ή καταστροφών της αγοράς, επιβιώνει επίσης.
Υπάρχουν όμως και νέα χαρακτηριστικά. Αξιοσημείωτο είναι ότι όλα τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να δημιουργήσουν υπηρεσίες ανακούφισης για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Αυτές θα παρέχουν υποστήριξη όταν οι αγρότες δεν μπορούν να εργαστούν λόγω ασθένειας, τοκετού ή οικογενειακών ευθυνών φροντίδας, με συγχρηματοδότηση από τις εθνικές κυβερνήσεις.
