Η απόφαση βασίζεται στο γεγονός ότι η Φινλανδία, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις και τις επισημάνσεις της αρμόδιας επιστημονικής επιτροπής (ΕΤΟΕΑ), συνέχισε την αλιεία στο πλαίσιο αμφιλεγόμενης "επιστημονικής έρευνας", παραβιάζοντας τους όρους της κοινής αλιευτικής πολιτικής της ΕΕ.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι φινλανδικές αλιευτικές δραστηριότητες στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου το 2024 οδήγησαν στην αλίευση 3.162 σολομών, αριθμός που υπερέβαινε τα επιτρεπόμενα όρια και κρίθηκε από την Επιτροπή ως παράνομη υπεραλίευση. Κατόπιν αυτής της εξέλιξης, η ΕΕ αποφάσισε την ισόποση μείωση της φινλανδικής ποσόστωσης για το 2025, περιορίζοντας τη σε 5.827 σολομούς από τους αρχικά προβλεπόμενους 8.989.
Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda
Η Επιτροπή στηρίχθηκε σε δύο γνωμοδοτήσεις της ΕΤΟΕΑ, τον Μάρτιο και τον Ιούλιο του 2024, οι οποίες αμφισβήτησαν την επιστημονική σκοπιμότητα του έργου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ερευνητική αλιεία της Φινλανδίας ήταν υπερβολικά εκτεταμένη και πλησίαζε επίπεδα εμπορικής αλιείας.
Η Φινλανδία αντέδρασε υποστηρίζοντας ότι το ερευνητικό της έργο ήταν πλήρως σύμφωνο με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και αμφισβήτησε τη νομική βάση της απόφασης της Επιτροπής. Ωστόσο, η Κομισιόν επέμεινε στην εφαρμογή του άρθρου 105 του κανονισμού (ΕΚ) 1224/2009, το οποίο προβλέπει μειώσεις ποσοστώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων.
Η υπόθεση αναδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ στην επιβολή της κοινής αλιευτικής πολιτικής και την ανάγκη για ισχυρότερη συνεργασία και συμμόρφωση των κρατών μελών σε περιβαλλοντικά και διαχειριστικά ζητήματα που σχετίζονται με τα αποθέματα ψαριών.
Η περίπτωση της κοιλάδας του Τένο στη βόρεια Λαπωνία της Φινλανδίας
Xαρακτηριστικό παράδειγμα της ανάγκης αναπροσαρμογής των τοπικών οικονομιών απέναντι στις συνέπειες της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της κλιματικής αλλαγής, αποτελεί η περίπτωση της κοιλάδας του Τένο (Teno Valley) στη βόρεια Λαπωνία της Φινλανδίας. Για δεκαετίες, ο ποταμός Τένο αποτελούσε έναν από τους πιο φημισμένους προορισμούς για την αλιεία άγριου σολομού του Ατλαντικού, προσφέροντας σημαντικά οικονομικά οφέλη στην τοπική κοινωνία και ιδιαίτερα στους αυτόχθονες Σάμι, για τους οποίους η αλιεία δεν ήταν μόνο μέσο επιβίωσης, αλλά και αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτισμικής τους ταυτότητας.
Η απότομη μείωση των πληθυσμών σολομού και η επιβολή πλήρους απαγόρευσης αλιείας το 2021, οδήγησαν σε σοβαρή οικονομική κρίση για την περιοχή, με εκτιμώμενη απώλεια εσόδων περίπου πέντε εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Απέναντι σ’ αυτή την κρίση, τοπικοί φορείς σε συνεργασία με ειδικούς του τουρισμού ανέπτυξαν τη στρατηγική "Tana 2.0", μετατρέποντας την περιοχή σε εναλλακτικό προορισμό για αλιευτικό τουρισμό εστιασμένο σε άλλα είδη, όπως η αρρίκισσα (grayling), η καραβίδα του Βορρά (Arctic char), η πέστροφα και ο βόρειος λούτσος (pike).
Η προσέγγιση αυτή δεν περιορίστηκε στην αλλαγή του αλιευτικού στόχου, αλλά συνοδεύτηκε από πλήρη αναπροσαρμογή της τουριστικής ταυτότητας της περιοχής. Από την έμφαση στο "τρόπαιο σολομού", το αφήγημα μετατοπίστηκε στην εμπειρία της Αρκτικής φύσης υπό το φως του μεσονύκτιου ήλιου, προσελκύοντας πλέον ένα κοινό που αναζητά περιπέτεια, αυθεντικότητα και επαφή με το φυσικό περιβάλλον. Η πρωτοβουλία αυτή δείχνει πώς ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί να λειτουργήσει ως μηχανισμός αναγέννησης απομονωμένων περιοχών που δοκιμάζονται από περιβαλλοντικές κρίσεις.
Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει σύνθετη. Η παρουσία του ροζ σολομού (pink salmon), ενός είδους που αρχικά εισήχθη στη Ρωσία ως τροφή και πλέον έχει επεκταθεί μαζικά στις ακτές της Νορβηγίας, δημιουργεί νέες προσδοκίες αλλά και εντάσεις. Ενώ για κάποιους θα μπορούσε να αποτελέσει νέο πόλο έλξης για τον τουρισμό αλιείας, οι νορβηγικές αρχές τον θεωρούν απειλή για την αποκατάσταση του πληθυσμού του Ατλαντικού σολομού. Η διαχείρισή του βρίσκεται στο επίκεντρο πολιτικών διαπραγματεύσεων, που αποκαλύπτουν την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στη βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων και την ανάγκη προστασίας της βιοποικιλότητας.
Η εμπειρία του Τένο αποδεικνύει ότι, ακόμα και σε περιόδους κρίσης, η ευελιξία, η τοπική γνώση και η συνεργασία μπορούν να δημιουργήσουν νέες δυνατότητες ανάπτυξης, προωθώντας ένα μοντέλο τουρισμού που σέβεται τη φύση και τις τοπικές κοινωνίες.
Πληροφορίες από: eur-lex.europa.eu, fishinglapland.com
