Καταργούνται οριστικά τα δικαιώματα στις άμεσες μετά τη σύγκλιση

Καταργούνται οριστικά  τα δικαιώματα άμεσων  ενισχύσεων την άλλη  μέρα της πλήρους  σύγκλισης για όλους 

Βάσει των διαθέσιµων στοιχείων, η Ελλάδα µαζί µε άλλες 11 χώρες αναµένεται να συγκλίνει στο 100% τα δικαιώµατα ενίσχυσης το 2026. «Η πλήρης εσωτερική σύγκλιση συνήθως συνοδεύεται από κατάργηση των δικαιωµάτων παρέχοντας σηµαντική απλούστευση για τους δικαιούχους και τις διοικήσεις», σηµειώνει η Κοµισιόν στο απολογιστικό της για τα Στρατηγικά Σχέδια. Συγκεκριµένα δέκα κράτη µέλη εφάρµοσαν ήδη το σύστηµα των άµεσων ενισχύσεων χωρίς δικαιώµατα το 2022. Το 2023, οκτώ κράτη µέλη (Γερµανία, Αυστρία, ∆ανία, Φιλανδία, Μάλτα, Ολλανδία, Σουηδία και Σλοβενία) που είχαν εφαρµόσει το καθεστώς βασικής ενίσχυσης µε δικαιώµατα την περίοδο 2015-2022  τα καταργούν τελείως από την αρχή της προγραµµατικής περιόδου. Μαζί τους θα είναι η Πορτογαλία (2026) και, το Λουξεµβούργο (2027). Μόλις τέσσερα κράτη-µέλη η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και το Βέλγιο επέλεξαν να προχωρήσουν σε σύγκλιση 85% έως το 2026 και όχι στην πλήρη εξίσωση των δικαιωµάτων.

Τα παραπάνω πρέπει να τα έχουν υπόψη τους οι αγρότες που αποφασίζουν να επενδύσουν στην αγορά δικαιωµάτων τα οποία φαίνεται πως θα έχουν µετά από πολλά χρόνια ηµεροµηνία λήξης. Μετά, η βασική ενίσχυση θα πηγαίνει στο επιλέξιµο στρέµµα, κάτι που θα ξεκινήσει να γίνεται από φέτος στο καθεστώς του πρασινίσµατος, της αναδιανεµητικής ενίσχυσης και της συµπληρωµατικής ενίσχυσης νεαρών αγροτών. Όπως και να έχει εκεί που τα δικαιώµατα ήταν υπεύθυνα για την πληρωµή άνω του 85% του προϋπολογισµού των άµεσων ενισχύσεων, στην τρέχουσα περίοδο θα «µετράνε» για το 49,1% των επιδοτήσεων. ∆ηλαδή ένας αγρότης µε 150 στρέµµατα και 10 δικαιώµατα (100 στρέµµατα) θα λάβει όλα τα καθεστώτα ενίσχυσης (πλην της βασικής) µε βάση ολόκληρη την επιλέξιµη έκταση και όχι µόνο στα 100 στρέµµατα όπου ενεργοποιεί δικαιώµατα. Αυτό θα είναι µία πολύ µεγάλη διαφορά σε σχέση µε την περασµένη περίοδο και θα ανακατανείµει ως ένα βαθµό τη µοιρασιά των άµεσων επιδοτήσεων.

Τι πρέπει να περιµένουν φέτος οι αγρότες από τη σύγκλιση των δικαιωµάτων

Το 2023 θα επέλθει το πρώτο από τα τέσσερα βήµατα σύγκλισης προς τον µέσο όρο ανά αγρονοµική περιφέρεια. Στην εφαρµοστική απόφαση που δηµοσιεύτηκε στο ΦΕΚ (3072/Β’/2023) και είχε φιλοξενήσει η Agrenda στο περασµένο Φύλλο για τη σύγκλιση αναφέρεται ότι: «Την περίοδο 2023-2026 θα ολοκληρωθεί η σύγκλιση των δικαιωµάτων προς µία ενιαία τιµή µονάδας ανά ΑΠ (flat rate). Με το τρόπο αυτό, στο τέλος της περιόδου, δηλαδή το 2026, εντός κάθε ΑΠ, η µοναδιαία αξία όλων των δικαιωµάτων ενίσχυσης εξισώνεται µε τον περιφερειακό µέσο όρο δηλαδή µε τη µέση αξία των δικαιωµάτων ενίσχυσης της εν λόγω περιφέρειας. Η σύγκλιση υλοποιείται σε επίπεδο ΑΠ σε τέσσερα βήµατα στα έτη 2023, 2024, 2025 και 2026».

Τα βήµατα µε βάση το στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ θα είναι «ισόποσα» κάτι που δεν αποτυπώνεται στην εφαρµοστική απόφαση. Η διαδικασία φέτος θα ξεκινήσει µε τη λήξη των αιτήσεων ΟΣ∆Ε. Σε κάθε αγρονοµική περιφέρεια (αροτραίες, βοσκοτόπια, µόνιµες) θα γίνει η διαίρεση των διαθέσιµων ποσών µε τα δικαιώµατα που θα δηλωθούν. Έτσι θα προκύψει ο µοναδιαίας µέσος όρος ο οποίος αναµένεται να φτάσει τα 21 ευρώ το στρέµµα στις αροτραίες, τα 27 ευρώ στις µόνιµες και στα 16-17 ευρώ στα βοσκοτόπια. Μετά όσα δικαιώµατα είναι πάνω από αυτόν θα κλείσουν τη διαφορά κατά 25% (ή στο ποσοστό που θα οριστεί αν δεν είναι ισόποσα τα τέσσερα βήµατα), µε µείωση στα υψηλά δικαιώµατα, και µε αύξηση στα χαµηλά. ∆εν θα χορηγούνται άµεσες ενισχύσεις σε γεωργούς, όταν το συνολικό ποσό προς καταβολή της άµεσων ενισχύσεων δεν υπερβαίνει τα 150 ευρώ (από τα 250 ευρώ που ίσχυε την περασµένη περίοδο).

Από τον µηχανισµό της σύγκλισης θα εξαιρείται το επιπλέον ποσό που θα προστεθεί στη βασική ενίσχυση (από το 2024) από τα κονδύλια που θα περισσέψουν από το νέο πρασίνισµα και θα µπει ατόφιο στο λογαριασµό των αγροτών. Η πρόσκαιρη αύξηση της µοναδιαίας αξίας του δικαιώµατος µπορεί να φτάσει έως και 25%.

Πάντως, αξίζει να σηµειωθεί εδώ πως στο τέλος του 2023 θα γίνει τροποποίηση του στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ, όπου θα επέλθουν αλλαγές σε συνδεδεµένες ενισχύσεις και νέο πρασίνισµα, µε βάση τα χρήµατα που θα απορροφηθούν την τρέχουσα περίοδο. 

Ο ορισµός του ενεργού αγρότη

Όπως και την περασµένη περίοδο, έτσι και φέτος για να λάβει κάποιος αγρότης οποιαδήποτε ενίσχυση θα πρέπει να τηρεί τον ορισµό του «ενεργού αγρότη». Πρόκειται για µία έννοια που αλλάζει ελάχιστα τη νέα περίοδο. Σύµφωνα µε την εφαρµοστική απόφαση µε θέµα: «Καθορισµός οριζοντίων θεµάτων για την εφαρµογή των παρεµβάσεων άµεσων ενισχύσεων, σύµφωνα µε τις διατάξεις του Καν. (ΕΕ) 2021/2115 και το Στρατηγικό Σχέδιο της Ελλάδας για την ΚΑΠ 2023-2027» (ΦΕΚ 3071/Β’/2023) ενεργός αγρότης θα νοείται κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που ασκεί γεωργική δραστηριότητα και πληροί µία τουλάχιστον από τις παρακάτω προϋποθέσεις:

α) Έλαβε κατά το προηγούµενο οικονοµικό έτος έως 5.000 ευρώ άµεσες ενισχύσεις.

β) Έλαβε κατά το προηγούµενο οικονοµικό έτος άµεσες ενισχύσεις άνω των 5.000 ευρώ και αποδεικνύει ότι το ετήσιο ποσό των άµεσων ενισχύσεων είναι τουλάχιστον το 5% των συνολικών εσόδων, που αποκτήθηκαν από µη γεωργικές δραστηριότητες κατά το προηγούµενο φορολογικό έτος, για το οποίο υπάρχουν στοιχεία,

γ) Αποδεικνύει ότι το εισόδηµα που απέκτησε από γεωργικές δραστηριότητες κατά το προηγούµενο φορολογικό έτος είναι τουλάχιστον 10% έναντι των συνολικών εσόδων που απέκτησαν κατά το ίδιο φορολογικό έτος.

δ) ∆εν θεωρούνται ως «ενεργοί γεωργοί» όσοι λαµβάνουν ενισχύσεις άνω των 5.000 ευρώ και διευθύνουν εταιρείες που δεν έχουν κύριο στόχο τους τη γεωργία (αεροδρόµια, κάµπινγκ, ξενοδοχεία, γήπεδα, κτηµατοµεσιτικές εταιρείες, εκπαιδευτικά ιδρύµατα). Παρ’ όλα αυτά θεωρούνται ως «ενεργοί γεωργοί» οι γεωργοί που διευθύνουν τους παραπάνω τύπους επιχειρήσεων, εφόσον οι γεωργικές δραστηριότητες τους αποτελούν τουλάχιστον το 1/3 του κύκλου εργασιών της εταιρίας.

Ως «έσοδα που αποκτήθηκαν από γεωργικές δραστηριότητες» νοούνται τα έσοδα που απέκτησε ο γεωργός από τη γεωργική του δραστηριότητα, περιλαµβανοµένης της πρώτης πώλησης, περιλαµβανοµένης της ενωσιακής στήριξης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταµείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταµείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), καθώς και οποιασδήποτε εθνικής ενίσχυσης, η οποία χορηγείται για γεωργικές δραστηριότητες. Περιλαµβάνονται επίσης τα έσοδα από τη καθετοποίηση της ίδιας παραγωγής, δηλαδή τα έσοδα από τη µεταποίηση γεωργικών προϊόντων της εκµετάλλευσης, υπό τον όρο ότι τα µεταποιηµένα προϊόντα παραµένουν στην κυριότητα του γεωργού και από την εν λόγω µεταποίηση προκύπτει άλλο γεωργικό προϊόν.