Η άνοδος του βεγκανισµού, θεωρείται πλέον ένας βασικός παράγοντας των αγορών αγροδιατροφής, οι οποίες αναµένεται µέχρι το 2021 να γνωρίσουν µια ετήσια αύξηση κατά 5,11% αποκλειστικά στον τοµέα των φρούτων και των λαχανικών.
Οι καταναλωτές γίνονται ολοένα και πιο περίεργοι στο να πειραµατιστούν µε την διατροφή τους, µε τον αριθµό εκείνων που στρέφονται σε έναν χορτοφαγικό τρόπο ζωής να βρίσκεται αυτήν την στιγµή στο υψηλότερο επίπεδο από ποτέ. Όταν οι ασφαλιστικές εταιρείες προσφέρουν εκπτωτικά πακέτα ασφάλειας ζωής σε Vegan, καταλαβαίνει κανείς πως αφενός η διατροφική αυτή τάση ήρθε για να µείνει στον δυτικό κόσµο, αφετέρου πρόκειται να επιδράσει θετικά, µε οικονοµικούς όρους, στις αγορές φρούτων και λαχανικών.
Σε σχετική έκθεση της εταιρείας Research and Markets, καθίσταται σαφές λοιπόν πως οι µεγάλοι παίχτες της αγροδιατροφής κοιτούν να επωφεληθούν της κατάστασης η οποία απαιτεί σνακς, γρήγορο φαγητό και αναψυκτικά, κάτι που παρασέρνει νοµοτελειακά και τις αγορές φρουτολαχανικών. Άλλωστε, οι κυκλοφορίες νέων προϊόντων, φιλικών προς την τάση αυτή, ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολυεθνικών για είσοδο σε καινούριες αγορές ή αύξησης του µεριδίου τους. Έτσι η ίδια έκθεση, εκτιµά πως µέχρι το 2021, ο αριθµός σχετικών προϊόντων θα αυξηθεί µε αντίστοιχους ρυθµούς.
Η γενικότερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στην ΕΕ εκδηλώνει τάσεις ανοδικές ήδη από το 2014, όταν η µέση καθαρή κατανάλωση τέτοιων προϊόντων ανήλθε στα 353 γραµµάρια ανά άτοµο ανά ηµέρα. Το 65,7% του πληθυσµού κατανάλωνε λοιπόν τότε, σύµφωνα µε έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου από την οποία αντλούνται άλλωστε και τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τουλάχιστον µια µερίδα φρούτων και λαχανικών ηµερησίως, µε το ποσοστό αυτό να σκαρφαλώνει στο 75% στις περιπτώσεις χωρών όπως η Ιταλία, το Ηνωµένο Βασίλειο ή το Βέλγιο.
Στις χώρες αυτές µάλιστα, τον κανόνα των «πέντε µερίδες την ηµέρα» φαίνεται πως ακολουθεί πάνω από το 25% του πληθυσµού, όταν στην Ελλάδα ακολουθείται από το 8%. Οι ερευνητές τότε συνέδεσαν την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών µε το µορφωτικό επίπεδο του πληθυσµού. Μερικά χρόνια αργότερα, στην Fruit Logistica 2017, επιχειρήθηκε σε µια παράλληλη εκδήλωση, µέχρι ένα βαθµό η αποσύνδεση της προώθησης της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών από τον κανόνα των πέντε µερίδων ανά ηµέρα, και η πρόσδεση του µάρκετινγκ του τοµέα αυτού µε το βαγόνι του βεγκανισµού.
Σύµφωνα µε την Euromonitor, οι καταναλωτές έχουν γίνει «πολυδιάστατοι», παρουσιάζοντας περισσότερα περιθώρια για αλλαγή στον τρόπο ζωής τους, στις προσωπικές τους προτιµήσεις, καθώς και στις κοινωνικές και οικογενειακές δοµές. Παράλληλα ολοένα και αυξάνεται η ευαισθησία του κοινού απέναντι σε περιβαλλοντικά ζητήµατα που συµβαδίζει µε την εµφάνιση των «µη παραδοσιακών» καταναλωτών.
Στο πλαίσιο αυτό γίνονται δηµοφιλείς οι χορτοφαγικής έµπνευσης συνήθειες. Flexitarian ή vegetarian δίαιτες απευθύνονται τόσο σε καταναλωτές όσο και σε υπηρεσίες τροφίµων, µε την εδραίωση veggie-εστιατορίων, υποκατάστατων κρέατος, αλειµµάτων λαχανικών. Ακριβώς εκεί εντοπίζεται και η ευκαιρία του τοµέα των φρούτων και των λαχανικών για την προώθηση των προϊόντων αυτών. Αξίζει να σηµειωθεί εδώ, ότι η Ευρώπη είναι η περιοχή του πλανήτη που εµφανίζει τα χαµηλότερα ποσοστά ανθρώπων που ακολουθούν τέτοιες διατροφικές συνήθειες, µε µόλις το 5% του πληθυσµού της ηπείρου να αποφεύγει την κατανάλωση κρέατος, όταν στην Ασία το ποσοστό αυτό αγγίζει το 19%, το 16% στην Αφρική, το 8% στην Λατινική Αµερική και το 6% στην Βόρεια.
Οι λεγόµενες «flexitarian» διατροφές ωστόσο είναι αυτές που αναµένεται να καθιερωθούν και αφορούν ανθρώπους που καταναλώνουν αρκετά σπάνια κρέας. Ενδεικτικά στην Ολλανδία το ποσοστό αυτό αγγίζει το 55% του συνολικού πληθυσµού, ενώ αυτήν την στιγµή πάνω από το 30% του ευρωπαϊκού πληθυσµού µειώνει την κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Έτσι, µέσα σε µόλις µια δεκαετία, περισσότερα από 3,500 νέα προϊόντα κυκλοφόρησαν µόνο στην ευρωπαϊκή αγορά, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες µιας τέτοιας δίαιτας. Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν πως στις ΗΠΑ τα τελευταία τρία χρόνια, οι ρυθµοί αύξησης των ποσοστών του βεγκανισµού, άγγιξαν το 600%, µε το 39% των Αµερικανών να προσπαθούν ενεργά να αυξήσουν την κατανάλωση φυτικών τροφίµων, σύµφωνα µε έρευνα του 2018 της Nielsen. Παράλληλα οι Αυστραλοί, από το 1% άγγιξαν το 8% ως προς την αύξηση του πληθυσµού που ακολουθεί τέτοιες διατροφές. ∆ιπλάσιοι είναι και οι ρυθµοί εγκατάλειψης της κρεατοφαγίας και στην Γερµανία, την αντίστοιχη περίοδο, ενώ το σηµαντικότερο ίσως από όλα αυτά, είναι η εκτίµηση ότι η Κίνα θα γίνει η πιο ταχέως αναπτυσσόµενη βέγκαν αγορά παγκοσµίως.
Τα βιολογικά δεν είναι πλέον Niche
Βεγκανισµός και κατανάλωση βιολογικών πάνε χέρι χέρι, σύµφωνα µε πρόσφατη έκθεση της Κοµισιόν που µελετά τις δυνατότητες που ανοίγει η τάση αυτή στην ευρωπαϊκή γεωργία. Κατά µέσο όρο, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές ξοδεύουν 61 ευρώ το χρόνο για βιολογικά προϊόντα, ποσό διπλάσιο από αυτό την προηγούµενης δεκαετίας, ενώ η αγορά αυτή παραµένει εξειδικευµένη, γεγονός που αφήνει σηµαντικά περιθώρια ανάπτυξης της αγοράς.
Σε κάθε περίπτωση, σύµφωνα µε την έκθεση, η αγορά βιολογικών επεκτείνεται µε εξόφθαλµους ρυθµούς, διαµορφώνοντας µια αγορά που αυτήν την στιγµή ξεπερνά τα 30 δις ευρώ, ήτοι την δεύτερη µεγαλύτερη µετά από αυτή των ΗΠΑ. ∆υο τάσεις µπορεί να διακρίνει κανείς στις σελίδες της έκθεσης σχετικά µε αυτό: υπάρχουν κράτη µέλη όπου η κατανάλωση βιολογικών προϊόντων σχηµατίζει αγορές αρκετών δις ευρώ, όπως για παράδειγµα η Γερµανία µε 9,5 δις, η Γαλλία µε 6,7 δις, η Ιταλία µε 2,6 δις ή το Ηνωµένο Βασίλειο µε τα 2,5 δις, υπάρχουν όµως και κράτη µέλη µε µεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση, όπως είναι η ∆ανία µε 227 ευρώ ανά άτοµο, η Σουηδία των 187 ευρώ ανά άτοµο ή η Αυστρία των 177 ευρώ ανά άτοµο.
Η πρώτη αγορά βέγκαν προϊόντων στο Λονδίνο
Η Plant Based Events έκανε γνωστό ότι η πρώτη αγορά µε αποκλειστικά βέγκαν προϊόντα θα λειτουργήσει στο Portobello του ∆υτικού Λονδίνου. H ιδέα δοκιµάστηκε πρώτη φορά το περασµένο καλοκαίρι και χάρη στην ανταπόκριση που βρήκε θα διοργανώνεται δύο φορές τον µήνα, µε την αρχή να γίνεται στις 10 Μαρτίου. ∆εν απευθύνεται µόνο στους βέγκαν και αποτελεί διοργάνωση φιλική προς τις οικογένειες. Οι καταναλωτές µπορούσαν εδώ και κάποιο καιρό να εξυπηρετούνται από την απογευµατινή αγορά βέγκαν προϊόντων αλλά από την επόµενη εβδοµάδα θα έχουν και την επιλογή µιας αποκλειστικά βέγκαν αγοράς αγροτικών προϊόντων. ∆ιαθέσιµα θα βρίσκονται φρέσκα οργανικά φρούτα και λαχανικά, χειροποίητα βέγκαν τυριά και κρασιά, µπαχαρικά από φυτά, ψωµί, σάλτσες, super foods, παγωτά, χυµούς, ρούχα που έχουν παραχθεί µε µεθόδους φιλικές προς τα ζώα όπως και καλλυντικά ενώ θα σερβίρεται και ζεστό µεσηµεριανό φαγητό.
Βιομηχανίες στην Κίνα και το Βιετνάμ εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες επενδύουν σε μια καλλιέργεια που έχει δυνατότητα να ξεφύγει από τη μόδα της αναζήτησης εναλλακτικών του κρέατος και να γίνει η μελλοντική τροφή του πλανήτη.
Καλυµµένο µε αγκάθια και άρωµα σαπισµένου κρεµµυδιού, µέγεθος που θα αρκούσε να θρέψει µια οικογένεια για µέρες και περιθώρια µεταποίησης σε ένα εύρος προϊόντων που καλύπτει τόσο το παγωτό όσο και τα πατατάκια, το Jackfruit είναι η περιζήτητη πρώτη ύλη vegan εστιατορίων, τολµηρών food trucks στο Λος Άντζελες, αλλά και πρωταγωνιστής σε πίτσα της Pizza Hut. Το φρούτο αυτό που µπορεί να ξεπεράσει τα 45 κιλά ξεκίνησε από την Ινδία, και η ζήτησή του οδήγησε στην αναγέννηση µιας καλλιέργειας που µέχρι πριν από µόλις πέντε χρόνια θεωρούνταν µπελάς. «Έπεφταν από το δέντρο και σάπιζαν, µαζεύοντας µύγες», αναφέρει στον Gurdian ο James Joseph, επιχειρηµατίας του Jackfruit.
«Οι άνθρωποι τα άφηναν έξω από τα σπίτια τους, ζητώντας από τις αρχές να τα αποµακρύνουν», συµπληρώνει. Σήµερα, ξεκινώντας από το µηδέν κυριολεκτικά, οι εξαγωγές του παράξενου αυτού φρούτου σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Βρετανία, έφτασαν το 2018 τους 500 τόνους, ενώ µέχρι το τέλος του 2019 θα ξεπεράσουν τους 800, σύµφωνα µε τον VS Sunil Kumar, υπουργό γεωργίας της Κεράλα, της ινδικής δασώδους περιφέρειας, γνωστής και ως «η χώρα του θεού». Αυτό που ξεχωρίζει το Jackfruit, είναι η κρεάτινη υφή του, µε τους ερευνητές στον χώρο των τροφίµων να επευφηµούν την δυνατότητά του να γίνει µια δηµοφιλής καλλιέργεια σε έναν ολοένα και πιο ζεστό πλανήτη. «Χρειάζεται ελάχιστη φροντίδα, δεν θέλει πότισµα και είναι ανθεκτικό σε ασθένειες και ζιζάνια. Άρα αν σκεφτόµαστε τρόφιµα για το µέλλον, το Jackfruit είναι κάτι στο οποίο θα έπρεπε να εστιάσουµε», εξηγεί η Danielle Nierenberg, πρόεδρος του Food Tank, ενός ερευνητικού κέντρου για τα τρόφιµα µε έδρα την Ουάσιγκτον των ΗΠΑ.
Από τη Microsoft στα κτήµατα
Ο κ. Joseph, ήταν µέχρι πριν από πέντε χρόνια στέλεχος της γνωστής εταιρείας πληροφορικής Microsoft, αλλά εγκατέλειψε την θέση του προκειµένου να ασχοληθεί µε την αναπτυσσόµενη οικονοµία γύρω από το Jackfruit. Συνεργάζεται διαρκώς µε γιατρούς προκειµένου να αναδείξει τα οφέλη στην υγεία που έχει το φρούτο αυτό, αναφέροντας πως τον Ιούλιο στην Ισπανία θα παρουσιαστεί η µέχρι τώρα µελέτη γύρω το φρούτο αυτό σε συνέδριο ογκολόγων στην Ισπανία.
Στη ∆ύση, το Jackfruit έγινε viral λόγω της ταχέως επεκτεινόµενης κουλτούρας του βεγκανισµού, κυρίως γιατί θυµίζει το χοιρινό κρέας σε ίνες που µπαίνει σε δηµοφιλή σάντουιτς και τάκος, αλλά και τα κοµµάτια ζαµπόν στις πίτσες. Ωστόσο η Ινδία έχει µείνει αρκετά πίσω στον αγώνα για την εδραίωση της καλλιέργειας του Jackfruit. Από την άλλη βιοµηχανίες στην Κίνα και το Βιετνάµ εδώ και τρεις περίπου δεκαετίες καλλιεργούν και επεξεργάζονται το φυτό αυτό, το οποίο άλλωστε βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση στις τοπικές κουζίνες των περιοχών όπου καλλιεργείται.
