Το σχέδιο προϋπολογισμού για την περίοδο 2028–2034, που προετοιμαζόταν επί μήνες και είχε κρατηθεί σε μεγάλο βαθμό μυστικό από την ομάδα των επιτρόπων της Φον ντερ Λάιεν, προκάλεσε σπάνια εσωτερική αντίδραση που οδήγησε σε σημαντικές υποχωρήσεις λίγες μόλις ώρες πριν από τη δημοσίευσή του, γράφουν οι Financial Τimes.
Η ανταρσία ανέδειξε τη μακροχρόνια δυσαρέσκεια για την προσέγγισή της, που αντιμετωπίζει την Επιτροπή σαν «σφραγίδα έγκρισης», έπειτα από χρόνια λήψης προσωπικών αποφάσεων, την οποία επικρίνουν ως ανελαστική και επιρρεπή σε λάθη.
«Δεν το έχω ξαναδεί τόσο άσχημο», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης κράτους-μέλους της ΕΕ, με εμπειρία σε τρεις προηγούμενους γύρους διαπραγμάτευσης προϋπολογισμών. «Κανείς δεν ήξερε τι έπαιρνε ή τι πλήρωνε μέχρι την τελευταία στιγμή».
Το σχέδιο δαπανών των 2 τρισ. ευρώ, που θα χρηματοδοτηθεί από τις εθνικές κυβερνήσεις και νέους φόρους που θα επιβληθούν άμεσα από την Επιτροπή σε επιχειρήσεις, καπνό και άλλα προϊόντα, θα αντικαταστήσει τον υπάρχοντα προϋπολογισμό των 1,2 τρισ. ευρώ το 2028.
Οι χαοτικές παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις και οι πολυάριθμες αντιρρήσεις των επιτρόπων -από το μέγεθος των νέων φόρων έως τα επίπεδα δαπανών για τις φτωχότερες περιοχές- προμηνύουν σκληρές συνομιλίες με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σύμφωνα με αξιωματούχους. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ, μία από τις πιο περίπλοκες και επίπονες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, απαιτεί ομόφωνη έγκριση από τα 27 κράτη-μέλη.
«Αν είναι τόσο άσχημα εντός της Επιτροπής, ποιος ξέρει πόσο χειρότερα θα γίνουν τα πράγματα όταν ξεκινήσουν οι πραγματικές διαπραγματεύσεις με τα κράτη-μέλη», δήλωσε δεύτερος ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ.
Μόλις λίγες ώρες μετά τη δημοσίευσή του, η Γερμανία -η μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ και πατρίδα της Φον ντερ Λάιεν- απέρριψε το σχέδιο προϋπολογισμού της. «Μια συνολική αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι απαράδεκτη σε μια περίοδο που όλα τα κράτη-μέλη καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες για δημοσιονομική εξυγίανση», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφαν Κορνήλιος. «Επομένως, δεν θα μπορέσουμε να αποδεχτούμε την πρόταση της Επιτροπής».
Η τελική έγκριση του προϋπολογισμού στις Βρυξέλλες ήταν χαοτική. Η συνάντηση των επικεφαλής των επιτελείων των επιτρόπων -γνωστή ως Hebdo- για να συζητήσουν την τελική πρόταση ξεκίνησε το βράδυ της Δευτέρας και ολοκληρώθηκε λίγο πριν το μεσημέρι της Τετάρτης.
Οι συνομιλίες διακόπτονταν και επανεκκινούσαν απότομα κατά τη διάρκεια της Τρίτης, σύμφωνα με δύο άτομα που συμμετείχαν, συνεχίστηκαν σχεδόν έως τις 2 τα ξημερώματα και ξεκίνησαν ξανά στις 8 το πρωί της Τετάρτης.
«Δεν προκαλεί έκπληξη που ένα Hebdo για τον προϋπολογισμό κρατάει πάνω από 15 ώρες. Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι ότι γίνεται [το βράδυ πριν την έγκριση]», δήλωσε δεύτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Η απογοήτευση είναι κοινή σε όλα τα επίπεδα της Επιτροπής».
Παραμονές της πρότασης, ο ίδιος ο επίτροπος Προϋπολογισμού της Φον ντερ Λάιεν, Πιοτρ Σεραφίν, ο οποίος έχει επιφορτιστεί με την προώθηση του σημαντικά αυξημένου προϋπολογισμού στις πρωτεύουσες της ΕΕ, «δεν είχε ιδέα» για τον περίπλοκο τύπο που θα καθορίσει πόσα θα λάβει κάθε χώρα, σύμφωνα με πρόσωπο που συμμετείχε στις συνομιλίες.
Παρά τις εκκλήσεις άλλων επιτρόπων για έγκαιρη ενημέρωση σχετικά με την κατανομή του προϋπολογισμού, τους δόθηκαν οι τελικοί αριθμοί χρηματοδότησης λίγα λεπτά πριν από τη συνεδρίαση που είχε προγραμματιστεί για την έγκρισή του. Η συνεδρίαση ξεκίνησε με τέσσερις ώρες καθυστέρηση.
Ένας επίτροπος ρώτησε τη Φον ντερ Λάιεν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης: «Γιατί μας γίνεται απλώς μια ενημέρωση μετά τα γεγονότα;», σύμφωνα με τρίτο αξιωματούχο της ΕΕ. «Τους ζητήθηκε ουσιαστικά να βάλουν απλώς τη σφραγίδα έγκρισης... Αυτός δεν είναι τρόπος να διοικείς την Επιτροπή», σχολίασε τέταρτος αξιωματούχος της ΕΕ.
Καθώς η αντίδραση εντεινόταν την εβδομάδα πριν από την πρόταση, η Φον ντερ Λάιεν έκανε αρκετές υποχωρήσεις. Αυτές περιλάμβαναν την εξασφάλιση 500 δισ. ευρώ σε άμεσες επιδοτήσεις για αγρότες και αλιείς, την επαναφορά ενός ταμείου κοινωνικών δαπανών, τη διατήρηση ειδικής στήριξης για φτωχότερες περιοχές και τον διπλασιασμό του ορίου για νέο εταιρικό φόρο σε κύκλο εργασιών άνω των 100 εκατ. ευρώ.
Η Φον ντερ Λάιεν απέρριψε τις επικρίσεις για το διοικητικό της στυλ: «Μίλησα με κάθε επίτροπο έναν προς έναν», είπε στους δημοσιογράφους μετά την παρουσίαση του προϋπολογισμού. «Υπήρξε πολλή αντιπαράθεση... δεν ήταν όλοι ικανοποιημένοι».
«Τα τελευταία τέσσερα σαββατοκύριακα, όλοι εργάζονταν... μετά τα μεσάνυχτα», είπε για τους ανώτερους αξιωματούχους της ΕΕ. «Πρόκειται για έναν μαραθώνιο, γιατί είναι ένας τεράστιος προϋπολογισμός... Είναι φυσιολογικό στο τέλος να υπάρχει πίεση».
Πρόσθεσε: «Υπάρχει ισχυρή υποστήριξη. Η συλλογική απόφαση έχει ληφθεί».
Ο προϋπολογισμός θα χρειαστεί έως και δύο χρόνια για να εγκριθεί, είπε η Φον ντερ Λάιεν στους δημοσιογράφους μετά τη δημοσίευση της πρότασης.
Η Επιτροπή δήλωσε ότι, παρά τον σχεδόν διπλασιασμό του μεγέθους του προϋπολογισμού, οι εισφορές των κρατών-μελών δεν θα αυξηθούν. Αντιθέτως, το έλλειμμα θα καλυφθεί από «ίδιους πόρους» ή νέες εισπράξεις της ΕΕ ύψους περίπου 400 δισ. ευρώ.
Αυτές περιλαμβάνουν φόρους σε μεγάλες επιχειρήσεις, ηλεκτρονικά απόβλητα, τέλη για δέματα από τρίτες χώρες και αυξήσεις στους φόρους καπνού, καθώς και αυξήσεις υφιστάμενων πηγών εσόδων όπως οι τελωνειακοί δασμοί και ο ΦΠΑ.
Αν και αυτό θεωρητικά θα απέφερε περίπου 58 δισ. ευρώ ετησίως στα έσοδα της ΕΕ, σύμφωνα με την εκτελεστική εξουσία της Ένωσης, δεν θα κάλυπτε πλήρως την αύξηση του μεγέθους του προϋπολογισμού. «Ζουν σε έναν δικό τους κόσμο», δήλωσε ένας αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών κράτους-μέλους.
Οι απογοητεύσεις για το συγκεντρωτικό στυλ της Φον ντερ Λάιεν σιγοβράζουν εδώ και καιρό, τόσο μεταξύ των επιτρόπων όσο και των υπηρεσιών της Επιτροπής.
Ανώτατοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι η Φον ντερ Λάιεν και ο ισχυρός διευθυντής του γραφείου της, Μπιόρν Ζάιμπερτ, έχουν περιορίσει ακόμα περισσότερο τον κύκλο λήψης αποφάσεων στη δεύτερη θητεία της. Διαφωνούντες από την πρώτη της πενταετία, όπως ο Τιερί Μπρετόν από τη Γαλλία και η Μαργκρέτε Βεστάγκερ από τη Δανία, δεν επέστρεψαν στη δεύτερη θητεία της.
Παρά την αναταραχή εντός της Επιτροπής της, μόνο ο Ούγγρος επίτροπος Ολίβερ Βάρχεϊ καταχώρισε επίσημα τη διαφωνία του κατά τη συνεδρίαση της Τετάρτης για την έγκριση του προϋπολογισμού, σύμφωνα με πληροφορίες από τη συζήτηση.
«Για να γίνει κάτι, πρέπει να έχεις μια ιδιωτική συνομιλία με τον Μπιόρν», δήλωσε πέμπτος αξιωματούχος της ΕΕ. «Αλλά αυτός δεν είναι τρόπος να διοικείς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Πηγή: euro2day.gr
