Την ώρα που το πραγματικό εμπόδιο στο έργο ήταν και παραμένει η στάση της Τουρκίας, η γραμμή της Λευκωσίας «πρώτα ξεκινήστε τις έρευνες και μετά πληρώνουμε» και η προφανής αδυναμία τόσο της ίδιας όσο και της Αθήνας να γεφυρώσουν τις μεταξύ τους διαφορές για τα οικονομικά και ρυθμιστικά θέματα του GSI, που για μια ακόμη φορά χθες απείλησε να δημιουργήσει ρήγμα στις σχέσεις τους, οδηγούν όλο και πιο κοντά στο αποτέλεσμα που επιδιώκει η Αγκυρα, δηλαδή τη πλήρη του ματαίωση.
Τις νέες φωτιές άναψε η χθεσινή σκληρή δήλωση του Προέδρου Χριστοδουλίδη κατά του ΑΔΜΗΕ ότι «η κυπριακή κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανένα», και ενώ είχε προηγηθεί δημοσίευμα του Φιλελεύθερου ότι ο έλληνας Διαχειριστής υπέβαλε ένσταση στη ΡΑΕΚ, ζητώντας την άμεση καταβολή και των 251 εκατ ευρώ που έχει μέχρι τώρα δαπανήσει για το έργο, το οποίο και ο ίδιος διέψευσε.
Στην ανακοίνωσή του ο ΑΔΜΗΕ διευκρινίζει ότι διεκδικεί μόνο τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ για το 2025, καθώς και ότι κάνοντας χρήση του συμβατικού του δικαιώματος, υπέβαλε πράγματι ένσταση κατά της απόφασης της ΡΑΕΚ (της 31ης Ιουλίου 2025, κάτι που είχε προαναγγείλει ότι θα κάνει), αφού εκείνη έχει αναγνωρίσει μόνο 82 εκατ. ευρώ από το σύνολο των 251 εκατ. ευρώ, τα οποία αποτελούν τις βεβαιωμένες έως σήμερα επενδυτικές του δαπάνες.
Η προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η βιαιότητα της δήλωσης Χριστοδουλίδη «έπιασε στον ύπνο» την Αθήνα. Το υποδηλώνει η ίδια η έκτακτη χθεσινή σύσκεψη που συγκάλεσε ο Πρωθυπουργός με την ηγεσία του ΥΠΕΝ και του ΑΔΜΗΕ, μετά το πέρας της οποίας το Μαξίμου εξέδωσε μια λακωνική άτυπη ενημέρωση ότι «σύντομα θα υπάρξουν σχετικές τοποθετήσεις της κυβέρνησης». Κυβερνητικές πηγές εξηγούσαν ότι η φράση παραπέμπει στη προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι με τη Λευκωσία, κάτι που φαίνεται ότι ήδη επετεύχθη.
Σύμφωνα με χθεσινοβραδυνά κυπριακά δημοσιεύματα, όπως αυτό του Φιλελεύθερου, μετά τη διάψευση του Ελληνα Διαχειριστή, η Λευκωσία δείχνει να κατεβάζει τους τόνους και να αποκλιμακώνει την ένταση, «αποδεχόμενη με ικανοποίηση την σαφή διευκρίνιση από πλευράς ΑΔΜΗΕ ότι αναγνωρίζει το Πλαίσιο Συμφωνίας Κύπρου-Ελλάδος και τις πρόνοιές του για την ηλεκτρική διασύνδεση». Ταυτόχρονα φέρεται να παραπέμπει στο πρόσφατο κοινό ανακοινωθέν Μητσοτάκη - Χριστοδουλίδη από τη Νέα Υόρκη, ότι οι δύο κυβερνήσεις παραμένουν προσηλωμένες στην υλοποίηση του στρατηγικής σημασίας έργου.
Ηδη το πρωί της Δευτέρας ο Νίκος Χριστοδουλίδης έσπευσε να δηλώσει ότι οι σχέσεις με την Ελλάδα είναι ισχυρότερες από ποτέ και θα απογοητευτούν όσοι ποντάρουν σε ρήξη των δύο κυβερνήσεων. Ο δε Σταύρος Παπασταύρου σε σημερινή συνέντευξη επεσήμανε ότι οι σχέσεις των δυο χωρών είναι αδιάρρηκτες αλλά προσέθεσε ότι για αυτό το έργο έχουμε διαρκώς αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα από την κυπριακή πλευρά.
Η βιαιότητα της δήλωσης Χριστοδουλίδη
Τούτων δοθέντων, ένα βασικό ερώτημα μετά την απότομη χθεσινή όξυνση, αφορά το τι οδήγησε σε μια τόσο σκληρή δήλωση κατά του ΑΔΜΗΕ από τον Κύπριο Πρόεδρο. Ο ίδιος μάλιστα υποστήριξε ότι ενημερώθηκε για το θέμα από το κυριακάτικο πρωτοσέλιδο του Φιλελεύθερου. Σημειωτέον ότι η επιστολή του Διαχειριστή είχε σταλεί στη ΡΑΕΚ από τις 30 Σεπτεμβρίου, άρα ήταν προφανώς εδώ και εβδομάδες σε γνώση της Κυπριακής Προεδρίας.
Σύμφωνα με μια ανάγνωση, η δήλωση Χριστοδουλίδη έγινε περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση, καθώς πιέζεται από όσους είναι εναντίον του έργου (και τα οικονομικά συμφέροντα που δεν το θέλουν), και στη λογική αυτή επιχειρεί να εμφανίσει το θέμα ως μια σύγκρουση μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ΑΔΜΗΕ, παρά ως μια σύγκρουση μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας, κάτι που προφανώς δεν επιθυμεί η κυπριακή πλευρά.
Σύμφωνα με την ίδια ανάγνωση, η Λευκωσία ανήγαγε σε μείζον ένα θέμα που ναι μεν δεν είναι ανούσιο, ωστόσο ήταν αναμενόμενο (σσ: η ένσταση του ΑΔΜΗΕ στην απόφαση της ΡΑΕΚ ήταν θέμα χρόνου να γίνει), εμφανιζόμενος ότι συγκρούεται με τον ΑΔΜΗΕ. Στη πραγματικότητα οι διαφορές της Λευκωσίας είναι με την Αθήνα, η οποία έχει διαμηνύσει στη κυπριακή πλευρά ότι αν δεν ξεκαθαρίσει τη θέση της δεν προτίθεται να ξοδέψει άλλο διπλωματικό κεφάλαιο για ένα έργο που αφορά κατά κύριο λόγο τη Κύπρο.
Οι διαφορές, οι Κινέζοι και η στάση της Nexans
Το γεγονός φυσικά ότι από χθες το απόγευμα επιχειρείται να πέσουν οι τόνοι και να περάσει η εικόνα ότι Αθήνα και Λευκωσία συμπλέουν στο έργο δεν αναιρεί τη μεγάλη διάσταση που τις χωρίζει σε βασικά οικονομικά και ρυθμιστικά θέματα.
Ο μεν ΑΔΜΗΕ υποστηρίζει ότι η ένσταση κατά της απόφασης της ΡΑΕΚ ήταν απαραίτητη, καθώς αν δεν την έκανε, τότε ένα μελλοντικό ΔΣ του ΑΔΜΗΕ ή ο στρατηγικός του μέτοχος, δηλαδή η κινεζική State Grid (που ελέγχει το 24% της εταιρείας και έχει λόγο στο μάνατζμεντ), θα μπορουσε να εγκαλεσει νομικά τη παρούσα διοίκηση οτι δεν προστάτεψε τα συμφέροντα της εταιρείας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η κινεζική πλευρά έχει διαμηνύσει στον ΑΔΜΗΕ ότι μέχρι να εισπράξει τη δόση των 25 εκατ. ευρώ, η ελληνική εταιρεία δεν πρέπει να προβεί στη παραμικρή επιπλέον δαπάνη για το καλώδιο.
Στον αντίποδα, η κυπριακή πλευρά, ήταν και είναι της άποψης ότι θα αξιολογήσει τη διαφορά των δαπανών, από τα 82 μέχρι τα 251 εκατ ευρώ, μετά το πέρας του έργου, και αφού ο ΑΔΜΗΕ θα έχει προσκομίσει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Στην πράξη, η ΡΑΕΚ είναι της πρακτικής ότι το έργο ύψους 1,9 δισ πρέπει να γίνει με χρήματα του ΑΔΜΗΕ, πλην των 25 εκατ το χρόνο (125 εκατ στη πενταετία της κατασκευής), που προβλέπει η Διακρατική Συμφωνία Ελλάδας - Κύπρου (Σεπτέμβριος 2024), τη χορηγία των 658 εκατ ευρω της ΕΕ, και τις ταρίφες που θα πληρώνουν οι Έλληνες καταναλωτές. Τα υπόλοιπα θα τα δει μετά τη λειτουργία του έργου. Σημειωτέον ότι τα 25 εκατ ευρώ δεν έχουν ακόμη καταβληθεί, καθώς τα έχει μπλοκάρει ο υπ. Οικονομικών της Κύπρου, Μάκης Κεραυνός.
Η όξυνση γύρω από το θέμα εκτιμάται ότι δεν είναι άσχετη και με τις πιέσεις που ασκεί ο κατασκευαστής του καλωδίου, δηλαδή η γαλλική εταιρεία Nexans, η οποία έχει να πληρωθεί από τον Ιούλιο και ανά πάσα στιγμή μπορεί να «πατήσει» του κουμπί του suspension στη κατασκευή του καλωδίου. Πιέσεις για τις οποίες είναι ενήμεροι τόσο η Κομισιόν, όσο φυσικά η Αθήνα και η Λευκωσία.
Τα παραπάνω συμβαίνουν και σε μια συγκυρία όπου το μομέντουμ για τον GSI μόνο θετικό δεν είναι. Συμπίπτει με το φιάσκο της υπόθεσης του Βασιλικού όπου η «European Climate, Infrastructure and Environment Executive Agency» (CINEA) ζητά πίσω από την Κυπριακή Δημοκρατία το ποσό των 67 εκατ ευρώ. Σε μια τέτοια συγκυρία, οι φωνές στη Λευκωσία κατά του GSI βρίσκουν ακόμη πιο εύφορο έδαφος…
Συνοψίζοντας, κυβερνητικές πηγές μετέφεραν χθες την εικόνα ότι «οι σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου παραμένουν αδιατάρακτες, ανεξαρτήτως της εξέλιξης του GSI, το οποίο θα προχωρήσει εφόσον λυθούν οι οικονομοτεχνικές λεπτομέρειες», αναγνωρίζοντας δηλαδή την ισχυρή πιθανότητα να μείνει το έργο στα χαρτιά, καθώς είναι πολλά ακόμη τα άλυτα θέματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη τύχη του.
Πηγή: Euro2day.gr
