Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την αμφιλεγόμενη πρότασή της για τη συγκέντρωση ορισμένων υφιστάμενων χρηματοδοτικών προγραμμάτων σε ένα ενιαίο «Ταμείο Ανταγωνιστικότητας» την περασμένη Τετάρτη, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πρότασης πολυετούς προϋπολογισμού ύψους 1,816 τρισεκατομμυρίων ευρώ, η οποία έχει εξοργίσει τις χώρες της ΕΕ και τις ομάδες της κοινωνίας των πολιτών.
Σύμφωνα με το νέο σχέδιο, οι στόχοι για τη βιοποικιλότητα δεν έχουν καμία ειδική χρηματοδότηση — και θα πρέπει να ανταγωνιστούν τους άλλους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, της ασφάλειας των υδάτων, της κυκλικής οικονομίας και της ρύπανσης.
Κάποιοι προειδοποιούν ότι, εκτός εάν διατεθούν με σαφήνεια, τα χρήματα αναπόφευκτα θα διοχετευθούν σε βιομηχανικά έργα που ταιριάζουν με την ατζέντα ανταγωνιστικότητας της Επιτροπής, αφήνοντας xωρίς χρηματοδότηση τα μη κερδοφόρα αλλά εξίσου επείγοντα περιβαλλοντικά προγράμματα.
«[Υπάρχει] πραγματικός κίνδυνος η βιοποικιλότητα να παραγκωνιστεί υπέρ βιομηχανικών προτεραιοτήτων που μπορεί να παρουσιαστούν ως πράσινες επενδύσεις», δήλωσε η Έστερ Άσιν, διευθύντρια του Γραφείου Ευρωπαϊκής Πολιτικής του WWF.
Η ΕΕ αντιμετωπίζει ήδη ένα εκτιμώμενο ετήσιο κενό χρηματοδότησης για τη βιοποικιλότητα ύψους 37 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την Επιτροπή.
Στην προτεινόμενη νέα δομή του προϋπολογισμού, το υπάρχον πρόγραμμα χρηματοδότησης για το περιβάλλον της Ευρώπης ύψους 5,45 δισ. ευρώ, γνωστό ως LIFE, θα συγχωνευθεί με άλλα ταμεία που προορίζονται για την ψηφιοποίηση και την άμυνα σε ένα ταμείο ανταγωνιστικότητας ύψους 409 δισ. ευρώ. Τα χρήματα που προηγουμένως προορίζονταν ειδικά για τη βιοποικιλότητα έχουν πλέον συγχωνευθεί με έναν γενικό στόχο «περιβάλλοντος και κλίματος».
Το συνολικό ποσό που διατίθεται για τη χρηματοδότηση πράσινων προτεραιοτήτων θα αυξηθεί, υποστηρίζει η Επιτροπή, επειδή το 35% του συνολικού προϋπολογισμού - περίπου 700 δισεκατομμύρια ευρώ - θα διατεθεί για την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ.
Περίπου το 43% του Ταμείου Ανταγωνιστικότητας θα διατεθεί για την επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων, δήλωσε η Επιτροπή την Τετάρτη, για να συμβάλει στην επίτευξη αυτού του γενικού στόχου.
«Νομίζω ότι αυτός ο προϋπολογισμός το εξετάζει στην πραγματικότητα με έναν ολοκληρωμένο τρόπο», δήλωσε η Επίτροπος Περιβάλλοντος Τζέσικα Ρόσγουολ στο POLITICO. «Έχουμε πολλές [περιβαλλοντικές] νομοθεσίες που είναι πραγματικά καλές, αλλά τώρα πρέπει επίσης να δώσουμε τα αποτελέσματα, και αυτός ο προϋπολογισμός αντιμετωπίζει ακριβώς αυτό». Αλλά δεν πιστεύουν όλοι στην ιδέα.
«Αυτό είναι ένα καταστροφικό πλήγμα για τη φύση της Ευρώπης και τους πολίτες της», δήλωσε η Anouk Puymartin της Birdlife Europe σε μια δήλωση, προειδοποιώντας ότι η βιοποικιλότητα «χάνει τη θέση της στον προϋπολογισμό της ΕΕ χωρίς ειδική χρηματοδότηση ή σαφή ιεράρχηση προτεραιοτήτων».
Ενσωμάτωση της βιωσιμότητας
Με τη νέα δομή του προϋπολογισμού, η Επιτροπή θέλει η προστασία του περιβάλλοντος να θεωρείται ως οριζόντιο ζήτημα και όχι ως αυτόνομη χρηματοδοτική προτεραιότητα.
Η δομή θα «διασφαλίσει ότι οι οριζόντιες προτεραιότητες εφαρμόζονται με συνεπή τρόπο σε ολόκληρο τον προϋπολογισμό της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κλίματος και της βιοποικιλότητας, της αρχής «μην προκαλείτε σημαντική βλάβη», των κοινωνικών πολιτικών και της ισότητας των φύλων», γράφει στο έγγραφο του προϋπολογισμού.
Η αρχή «μην προκαλείτε σημαντική βλάβη» υπαγορεύει ότι οι πολιτικές και τα κονδύλια της ΕΕ δεν πρέπει να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους έξι περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ, οι οποίοι περιλαμβάνουν την προστασία και την αποκατάσταση της φύσης.
«Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι ο τρόπος με τον οποίο η βιωσιμότητα ενσωματώνεται στη διακυβέρνηση και τη δομή του προϋπολογισμού της ΕΕ», δήλωσε ο Cornelius Müller, υπεύθυνος πολιτικής για τον Συνασπισμό Βιώσιμης Τραπεζικής, ένα πράσινο λόμπι χρηματοδότησης. «Η ΕΕ πρέπει να ενσωματώσει αυτές τις αρχές σε όλα τα χρηματοοικονομικά μέσα». Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η διατήρηση ενός μέρους της χρηματοδότησης που επικεντρώνεται στη φύση είναι απαραίτητη.
Η Asin του WWF ζητά «ισχυρές και διαφανείς μεθοδολογίες παρακολούθησης» — χωρίς τις οποίες ο στόχος του 35% κινδυνεύει να «γίνει κάτι περισσότερο από μια άσκηση δημοσίων σχέσεων».
