Φτάνουµε στα µισά του Οκτωβρίου. Τα χωράφια έχουν την ιδανική υγρασία λόγω των πρόσφατων βροχών, οι εταιρείες είναι έτοιµες να πουλήσουν σπόρο, τα µαγαζιά σιγά σιγά αρχίζουν να παραλαµβάνουν καταλόγους και να στοκάρουν σταδιακά τα απαραίτητα εφόδια. Ωστόσο, ο πιο κρίσιµος τροχός της αµάξης, οι αγρότες, µόνο σίγουροι δε µοιάζουν για τις κινήσεις τους ενόψει χειµερινών σπορών. Φέτος ειδικά, είναι πιο λίγοι από ποτέ αυτοί που µπορούν µε άνεση να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να διαθέσουν τα ιδία κεφάλαια προς υποστήριξη της καλλιεργητικής δραστηριότητας, χωρίς κάποιας µορφής πίστωση.
∆εν είναι πως άλλαξαν οι καλλιεργητικές επιλογές. Υπάρχει όµως σοβαρό θέµα ρευστότητας, το οποίο τείνει να λάβει χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας και να συµπαρασύρει την εύρυθµη λειτουργία και του κλάδου υποστήριξης. Λιγότερα καταστήµατα εφοδίων µπορούν να διατηρήσουν πολιτικές πίστωσης, ενώ όσα το κάνουν θα υποχρεωθούν εκ των πραγµάτων να θέσουν πιο αυστηρά χρονοδιαγράµµατα αποπληρωµής µε ίσως λίγο µεγαλύτερο «καπέλο» επί των τιµών εφοδίων τοις µετρητοίς.
Λείπει 1,5 δις ευρώ από την αγορά
Ιδιαίτερα επιβαρυντικό ρόλο στην κατάσταση παίζουν φυσικά οι απληρωσιές. Η Ελλάδα αποτελεί ούτως ή άλλως τη µόνη ίσως χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που προκαταβάλει Οκτώβριο τη βασική ενίσχυση και διαχρονικά δεν εκµεταλλεύεται το κοινοτικό πλαίσιο για γενναίες και έγκαιρες προκαταβολές σε πρώτο και δεύτερο Πυλώνα ώστε να υποστηριχτούν κατάλληλα οι χειµερινές σπορές. Φέτος, όχι µόνο η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης (400-500 εκατ. ευρώ) πάει φαίνεται για Νοέµβριο, αλλά επιπροσθέτως λείπουν και από την αγορά σχεδόν 1 δις κοινοτικών ενισχύσεων και αποζηµιώσεων από παλιά έτη, των οποίων η καταβολή έχει αργήσει τέσσερεις και πλέον µήνες. Η θεσµική αβεβαιότητα και τα πληρώνω - δεν πληρώνω των αρµοδίων σε άµεσες ενισχύσεις και προγράµµατα του ΠΑΑ, λειτουργούν επίσης αποσταθεροποιητικά.
Σε πολυετή χαµηλά τα χειµερινά σιτηρά
Πάνω στη συγκυρία αυτή, έρχεται να κάτσει και η αποδυνάµωση των τιµών παραγωγού στις µεγάλες καλλιέργειες. Ως φαινόµενο, αποτελεί κάτι παροδικό. Η αγορά εµπορευµάτων πάντα θα κάνει τον κύκλο της, ωστόσο κάποιος αδυνατεί να παραβλέψει πως στη παρούσα φάση, οι τιµές σε σκληρό σιτάρι, κριθάρι, µαλακό σιτάρι και βαµβάκι βρίσκονται σε πολυετή χαµηλά. Εξαίρεση αποτελεί ο ηλίανθος και το καλαµπόκι, προσφέροντας ίσως ένα κίνητρο σε µερίδα κόσµου να «κάνει λίγο παραπάνω χώρο» για τις εαρινές καλλιέργειες. Βέβαια, όλα αυτά είναι στα λόγια. Σαν έρθει η ώρα της σποράς, το παρελθόν έχει δείξει πως σε δύσκολες σεζόν, «βασιλιάς» παραµένει το σκληρό, ό,τι τιµή και να χει.
Επιπλέον, στα µέσα Οκτωβρίου, ακόµα υπάρχει κόσµος που δεν έχει φιξάρει τη σοδειά του. Στο σκληρό σιτάρι, για παράδειγµα, παράγοντες της αγοράς εκτιµούν πως ένα 25% της φετινής παραγωγής (κοντά 300.000 τόνοι) µένει ανοιχτό, την ώρα που οι τιµές έχουν υποχωρήσει στα 18 µε 19 λεπτά. Η πλειοψηφία βέβαια φίξαρε σε ένα εύρος 21 µε 24 λεπτά το κιλό, το οποίο σε συνδυασµό µε τις εξαιρετικές αποδόσεις, οδήγησε σε πρόσοδο παρόµοια ή λίγο µεγαλύτερη του 2024.
Όπως και να χει, το σκληρό σιτάρι υποστηρίζεται µε ένα τριπλό πλέγµα επιδότησης που ανάλογα την περίπτωση αρχίζει από 30 ευρώ και φτάνει ως και τα 80 ευρώ το στρέµµα, καλύπτοντας ίσως και παραπάνω από το µισό κόστος καλλιέργειας.
