Πανικός κτηνοτρόφων μετά τη κατανομή στα βοσκοτόπια, ακόμα και 95% μειώσεις πριν την προκαταβολή τσεκ
Λίγα 24ωρα πριν την πίστωση της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης, οι κτηνοτρόφοι ενημερώνονται από τους μελετητές τους για πρωτοφανείς μειώσεις στην κατανομή των βοσκοτόπων, με περιπτώσεις να ξεπερνάνε και το 90% σε σχέση με το 2024, επηρεάζοντας προφανώς το ύψος του τσεκ αλλά και άλλων καθεστώτων όπως η εξισωτική, τα οικολογικά σχήματα και τα βιολογικά.
Μάλιστα, κανένας δεν είναι σε θέση να απαντήσει σαφώς με ποιον τρόπο έγινε η ακριβώς κατανομή, καθώς η σχετική ΥΑ δεν έχει ακόμη εκδοθεί, με πολλούς να εικάζουν πως η τόσο μεγάλη μείωση (ιδιαίτερα στην Κρήτη) οφείλεται στο κριτήριο της ομορότητας, και στον αριθμό των βοσκοτόπων που ήταν διαθέσιμος ανά Περιφέρειακή Ενότητα.
Περίπτωση που ήρθε σε γνώση του Agronews, μιλά για κτηνοτρόφο που από 240 στρέμματα, του κατανεμήθηκαν μόλις 150 και στη σύζυγό του από 200 στρέμματα, έλαβε μόλις 14.
Διαβάστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda
Σημειώνεται πως ο προϋπολογισμός της βασικής ενίσχυσης κανονιστικά χωρίζεται σε κομμάτια (αροτραίες, δενδρώδεις, βοσκοτόπια) με ξεχωριστό προϋπολογισμό. Στα βοσκοτόπια ετησίως ο προϋπολογισμός ορίζεται στα 223.153.551 ευρώ, και έχει υπολογιστεί για 1.390.223 δικαιώματα ή αλλιώς 13.902.223 βοσκοτόπια, με μέσο ποσό ενίσχυσης τα 16 ευρώ το στρέμμα. Εφόσον μειωθεί ο αριθμός των επιλέξιμων βοσκοτόπων, το στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ προβλέπει την αύξηση της βασικής ενίσχυσης έως τα 20 ευρώ το στρέμμα, ποσό το οποίο σε καμία περίπτωση δεν είναι σε θέση να «ισοφαρίσει» την τόσο μεγάλη μείωση που βλέπουν παραγωγοί της χώρας.
Τώρα, θα πάρουν αναδιανεμητική;
Σημειώνεται πως μπορεί πλέον να υπάρχουν περιπτώσεις που οι κτηνοτρόφοι έπεσαν από τα 170 επιλέξιμα στρέμματα και ως εκ τούτου, πλέον μπορεί να θεωρούνται δικαιούχοι αναδιανεμητικής ενίσχυσης, ύψους 17 ευρώ το στρέμμα. Ωστόσο, δεν έχουν υποβάλλει σχετική αίτηση στο ΟΣΔΕ 2025, καθώς δεν το γνώριζαν, με την πολιτεία να καλείται να μεριμνήσει για αυτούς τους κτηνοτρόφους, οι οποίοι χωρίς να έχουν ευθύνη μπορεί να απολέσουν ένα τέτοιο σημαντικό ποσό.
Μειωμένη εξισωτική
Από εκεί και πέρα, η νέα κατανομή, επηρεάζει την εξισωτική αποζημίωση: Αφενώς με λιγότερα στρέμματα, και την επιδότηση σταθερή στα 8,9 (μειονεκτικές) ή 12,2 ευρώ/στρμ (ορεινές) χωρίς δυνατότητες αύξησης, η εξισωτική θα είναι λιγότερη για τους κτηνοτρόφους. Αφετέρου, υπάρχουν κάποιοι κτηνοτρόφοι που το 2024 τους είχε κατανεμηθεί βοσκότοπος σε μειονεκτικές-ορεινές, ενώ τώρα λόγω του κριτηρίου της «ομορότητας» τους έχει κατανεμηθεί πεδινός, αποκλείοντάς τους από την εξισωτική. Και φυσικά, συμβαίνει και το αντίθετο.
Από την άλλη πλευρά τις συνδεδεμένες ενισχύσεις δεν τις επηρεάζει η κατανομή των βοσκοτόπων, καθώς πληρώνονται ανάλογα με τα κεφάλια ζώων. Αντίθετα τα Βιολογικά είτε του ΠΑΑ, είτε των οικολογικών σχημάτων, πληρώνονται με τον αριθμό των ζώων σε συνάρτηση με τον βοσκότοπο, δηλαδή με αναλογιά 1 ΜΜΖ ανά εκτάριο βοσκοτόπου.
Από την πλευρά του ΟΠΕΚΕΠΕ με ενημερωτικό του σημείωμα απαντά πως στις περιπτώσεις που οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν για να καλύψουν το ζωικό κεφάλαιο των κτηνοτρόφων, όπως τεκμαίρεται από τα στοιχεία (γάλα – κρέας – ζωοτροφές),θα προχωρήσει, μέσω της διαδικασίας ενστάσεων, σε μια συμπληρωματική κατανομή βάσει των τιμολογίων του γάλακτος και του κρέατος που πούλησαν καθώς και των ζωοτροφών που αγόρασαν έτσι ώστε να μην αδικηθούν από τις πληρωμές.
Αναλυτικά για την κατανομή βοσκοτόπων και το τσεκ, ο ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρει:
Ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου, δηλαδή ο αριθμός των ζώων, προσδιορίζεται με αντικειμενικά στοιχεία: τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών. Τα στοιχεία αντλούνται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ ή από το MYDATA και τις Δηλώσεις Ε3. Ελέγχεται δηλαδή το σύνολο των, σχετικών με την δραστηριότητα του παραγωγού, οικονομικών συναλλαγών αποδίδοντας νόημα στο βασικό όρο επιλεξιμότητας που είναι ο «ενεργός γεωργός» .
Για τη διασφάλιση αντικειμενικού υπολογισμού του ζωικού κεφαλαίου εφαρμόζεται ειδική μεθοδολογία, με βάση την ελάχιστη αναλογία παραγωγής γάλακτος και αριθμού ζώων (100 κιλά γάλακτος ανά επιλέξιμη προβατίνα ή αίγα), καθώς και τα επίσημα στοιχεία σφαγών. Όπου υφίστανται και τα δύο στοιχεία, λαμβάνεται υπόψη ο υπολογισμός που αποτυπώνει τον μεγαλύτερο και πιο τεκμηριωμένο αριθμό ζώων
Για τους βοσκοτόπους έχει αναθεωρηθεί η διαδικασία κατανομής επιλέξιμης γης μέσω της τεχνικής λύσης και η έκταση πλέον προσδιορίζεται από τα στοιχεία της παραγωγικής δραστηριότητας των κτηνοτρόφων.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη: Δεν μπορεί κανείς πλέον να ενεργοποιεί δικαιώματα σε βοσκότοπους που βρίσκονται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το μαντρί του. Οι ενισχύσεις δίνονται εκεί όπου πράγματι βόσκουν τα ζώα και παράγεται προϊόν. Οι δημόσιοι βοσκότοποι κατανέμονται στο νομό που βρίσκεται η κτηνοτροφική εγκατάσταση ή στον όμορο νομό, ενώ όσοι διαθέτουν ιδιωτικούς βοσκότοπους λαμβάνουν ενίσχυση μόνο για τη διατήρηση του βοσκότοπου για την οποία απαιτείται ελάχιστη βοσκοφόρτωση 0,2 MMZ/ha βάσει των προβλέψεων της ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Στις περιπτώσεις που οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν για να καλύψουν το ζωικό κεφάλαιο των κτηνοτρόφων, όπως τεκμαίρεται από τα στοιχεία (γάλα – κρέας – ζωοτροφές) αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται καταφανώς άδικα η επιδότηση των κτηνοτρόφων αυτών.
Για να διορθωθεί η αδικία αυτή μετά την πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει, μέσω της διαδικασίας ενστάσεων, σε μια συμπληρωματική κατανομή βάσει των τιμολογίων του γάλακτος και του κρέατος που πούλησαν καθώς και των ζωοτροφών που αγόρασαν έτσι ώστε να μην αδικηθούν από τις πληρωμές.
Ο αγρότης και κτηνοτρόφος θα έχουν το δικαίωμα ένστασης. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ το προσεχές διάστημα θα ανακοινώσει διαδικασία υποβολής ενστάσεων για τη θεραπεία των ανωτέρω ζητημάτων.
Άμεση αναθεώρηση ζητά η ΕΘΕΑΣ
Αίτημα για συνάντηση απευθύνει η ΕΘΕΑΣ προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ και τον ΟΠΕΚΕΠΕ με βασικό θέμα την επείγουσα ανάγκη διορθώσεων στην κατανομή βοσκοτόπων για το 2025, όντας λίγες ημέρες πριν την καταβολή των ενισχύσεων.
Η επιστολή της ΕΘΕΑΣ έχει ως ακολούθως:
Αξιότιμη Κυρία / Αξιότιμοι Κύριοι,
Η ΕΘΕΑΣ από το τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, δεχόμενη σημαντικό αριθμό παραπόνων και ενστάσεων από κτηνοτρόφους, παρακολουθεί με ιδιαίτερη ανησυχία τις σοβαρές και ανησυχητικές ανατροπές που έχουν προκύψει στη φετινή κατανομή των βοσκοτόπων. Οι κατανομές που εμφανίστηκαν στο σύστημα ΟΣΔΕ του ΟΠΕΚΕΠΕ, εάν ληφθούν υπόψη ως έχουν, θα φέρουν σημαντικές απώλειες εισοδήματος σε κτηνοτρόφους σε όλη τη χώρα, λίγες μόλις ημέρες πριν την αναμενόμενη καταβολή της βασικής ενίσχυσης για το 2025. Τα στοιχεία που συγκεντρώνουμε από συνεταιρισμούς και παραγωγούς-μέλη μας καταδεικνύουν ότι η διαδικασία κατανομής βοσκότοπων παρουσιάζει ανεξήγητες ανομοιομορφίες. Υπάρχει μεγάλη ασάφεια και έλλειψη πληροφόρησης για τους όρους και τις προϋποθέσεις που λαμβάνονται υπόψη από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Αν και η ΕΘΕΑΣ έχει ταχθεί υπέρ της κατανομής κατά προτεραιότητα σε αυτούς που είναι παραγωγικοί κτηνοτρόφοι και μάλιστα με χωρική εγγύτητα κατανομής κατά το δυνατόν, διαπιστώνεται από τις περιπτώσεις που τίθενται υπόψη μας, ότι πολλές περιπτώσεις αυτών, λαμβάνουν εξαιρετικά περιορισμένες εκτάσεις που δεν ανταποκρίνονται στο πραγματικό ζωικό κεφάλαιο, την παραγωγή γάλακτος και κρέατος, καθώς και τις δαπάνες τους για ζωοτροφές.
Έτσι, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι κατανομές έχουν μειωθεί από 30% έως και 80% σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, χωρίς να υπάρχει επίσημη και πλήρης ενημέρωση για τα κριτήρια που εφαρμόστηκαν. Η Υπουργική Απόφαση που θα καθόριζε τον τρόπο υπολογισμού, δεν έχει δημοσιευθεί και ούτε μας έχει κοινοποιηθεί, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να βρίσκονται σε καθεστώς αβεβαιότητας. Η αναντίστοιχη ή λανθασμένη κατανομή των βοσκοτόπων, πέραν της βασικής επηρεάζει άμεσα και τις υπόλοιπες ενισχύσεις. Συγκεκριμένα:
- Την βασική ενίσχυση, η οποία αδυνατεί να καλύψει τις απώλειες των κτηνοτρόφων με βάση τα κατανεμημένα ιστορικά δικαιώματα παρά την πιθανή αύξηση του ποσού ανά στρέμμα.
- Την εξισωτική αποζημίωση, όπου η σταθερή τιμή ανά στρέμμα οδηγεί σε σημαντικά χαμηλότερες πληρωμές για όσους είδαν τις εκτάσεις τους να περιορίζονται.
- Τα οικολογικά σχήματα και Βιολογικά, που απαιτούν αντιστοίχιση ζώων–βοσκότοπου, με αποτέλεσμα πολλοί κτηνοτρόφοι να κινδυνεύουν να χάσουν μέρος των ενισχύσεων.
Επιπλέον, οι απώλειες έκτασης έχουν φέρει πολλούς κτηνοτρόφους κάτω από το όριο των 170 στρεμμάτων, καθιστώντας τους εν δυνάμει δικαιούχους της αναδιανεμητικής ενίσχυσης. Ωστόσο, επειδή η μεταβολή δεν ήταν γνωστή κατά την υποβολή των δηλώσεων, δεν είχαν τη δυνατότητα να αιτηθούν την ενίσχυση, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να χάσουν σημαντικά ποσά.
Παράλληλα, σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρείται μεταφορά βοσκοτόπων σε περιοχές άλλης κατηγορίας (π.χ. από μειονεκτική ή ορεινή σε πεδινή), γεγονός που οδηγεί στην απώλεια εξισωτικής.
Η ΕΘΕΑΣ, αναγνωρίζοντας το εύρος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική κτηνοτροφία φέτος — από την διάδοση των ζωονόσων έως καθυστερήσεις πληρωμών — επισημαίνει ότι η νέα κατανομή βοσκοτόπων επιβαρύνει ακόμη περισσότερο έναν κλάδο ήδη σε κρίσιμη κατάσταση. Για τον λόγο αυτό, καλεί τους αρμόδιους φορείς να αναλάβουν άμεσες πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση των αδικιών και διατυπώνει τα ακόλουθα βασικά αιτήματα:
- Τη δημοσιοποίηση και πλήρη αποσαφήνιση των κριτηρίων που εφαρμόστηκαν στη φετινή κατανομή.
- Την επανεξέταση όλων των περιπτώσεων όπου παρατηρούνται υπερβολικές μειώσεις έκτασης, ιδίως όταν δεν υπάρχει αντιστοιχία με το δηλωμένο ζωικό κεφάλαιο, την παραγωγή γάλακτος και κρέατος, την αγορά ζωοτροφών καθώς και τις ειδικές συνθήκες παραγωγής και μεταποίησης γάλακτος στα μικρά νησιά και τις ορεινές περιοχές.
- Ειδική μέριμνα για τους παραγωγούς που δεν μπόρεσαν να αιτηθούν την αναδιανεμητική ενίσχυση λόγω των αιφνίδιων αλλαγών στα επιλέξιμα στρέμματα.
Στο πλαίσιο αυτό, ζητούμε άμεση συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ και τη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, προκειμένου να παρουσιαστούν αναλυτικά τα προβλήματα και να προχωρήσει η διαμόρφωση άμεσων και αποτελεσματικών λύσεων πριν την εφαρμογή της κατανομής που υπάρχει στις επικείμενες πληρωμές.
