Δύσκολος φάκελος στην Αναδιάρθρωση, εξετάζεται η ανακατανομή πόρων

Δύσκολος ο φάκελος στην Αναδιάρθρωση, εξετάζεται η λύση ανακατανομής πόρων

Λίγο πριν την εκπνοή, στις 22 Ιανουαρίου, και της δεύτερης προθεσμίας που δόθηκε για υποβολή αιτημάτων συμμετοχής, το ενδιαφέρον είναι εξαιρετικά αναιμικό, σε σημείο ώστε η πολυαναμενόμενη πρωτοβουλία να φλερτάρει πλέον ανοικτά και επικίνδυνα με την παταγώδη αποτυχία.

«Η εικόνα δεν είναι καθόλου καλή για το πρόγραμμα. Το ενδιαφέρον είναι δυστυχώς πάρα πολύ μικρό», παραδέχονται πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν λεπτομέρειες για την έως τώρα πορεία υλοποίησης του, και δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για την αναντιστοιχία που προκύπτει στην πράξη, σε σχέση με τις υψηλές προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί κατά το σχεδιασμό της δράσης.

Νέα, δεύτερη, παράταση, όπως κατέστη σαφές προς το Agronews και την Agrenda δεν υπάρχει καν ως επιλογή στον ορίζοντα των υπηρεσιών οι οποίες «τρέχουν» το πρόγραμμα, όπερ σημαίνει ότι στο βαθμό που υποβληθούν κάποια αιτήματα, αυτά θα υλοποιηθούν κανονικά, αλλά μέχρι εκεί. Όσο για τα -πάρα πολλά όπως διαφαίνεται- χρήματα που θα περισσέψουν από το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, υπάρχει πλάνο να μοιραστούν στον αγροτικό τομέα, σε προγράμματα και δράσεις για τα οποία υπάρχουν πολλές αιτήσεις, αλλά δεν έχουν ικανοποιηθεί γιατί δεν ήταν επαρκείς οι διαθέσιμοι πόροι.

«Το αρμόδιο υπουργείο δεν σκέφτεται να δώσει νέα προθεσμία, γιατί οι πόροι είναι από το Ταμείο Ανάκαμψης και στόχος είναι να τρέξει η απορρόφησή τους το ταχύτερο», μας αναφέρθηκε, με την επισήμανση πως «η μεταποίηση και η τυποποίηση ζητά πρόσθετους πόρους, ενώ ανάλογα είναι τα αιτήματα από τον αγροτουρισμό, την κτηνοτροφία, αλλά και την αλιεία, που σημαίνει πως βολεύει και το υπουργείο».

Ως προς το γιατί οδηγείται το εγχείρημα σε αποτυχία, τα αίτια φαίνεται πως είναι πολλά και έχουν να κάνουν τόσο με το σχεδιασμό, όσο και με τη πολυπλοκότητα της εφαρμογής του στην πράξη. «Είναι ένα σύνθετο πρόγραμμα, που προϋποθέτει το συντονισμό πολλών ανθρώπων κι εκεί διαπιστώνεται μια μεγάλη αδυναμία στην πλειονότητα των διοικήσεων των συλλογικών σχημάτων, οι οποίες δείχνουν μια δυσανεξία ως προς το να εμπλακούν στη διαδικασία εφαρμογής της αναδιάρθρωσης αν και αρχικώς εμφανίζονταν έτοιμες να συμμετάσχουν», είπε στο Agronews και στην Agrenda, πηγή, που εμπλέκεται με το αντικείμενο.

Έτερη πηγή του χώρου έκανε λόγο για τραγική εξέλιξη με το πρόγραμμα καθώς, όπως μας εξήγησε, ενώ, βάσει διαθέσιμων πόρων και ανώτατου ορίου τα 500.000 ευρώ ανά συλλογικό σχήμα, υπάρχει η δυνατότητα να εγκριθούν πάνω από 330 αιτήσεις, κατ’ ελάχιστον, αυτή τη στιγμή η συμμετοχή είναι ένα μικρό ποσοστό αυτού του αριθμού.

Τα μηνύματα, πάντως, για το… στραβό αρμένισμα του προγράμματος είχαν έρθει από αρκετά νωρίς. Ήδη από τις αρχές Δεκεμβρίου, ο Γιάννης Βαΐδης, γεωπόνος και διαχειριστής της εταιρείας συμβούλων Certerra, με επιστολή του στο υπουργείο είχε χτυπήσει δυνατά τον κώδωνα του κινδύνου, με βάση τις οχλήσεις και τις ενστάσεις που δεχόταν από συνεργαζόμενους συνεταιρισμούς και ομάδες παραγωγών, της Πέλλας και της Ημαθίας. Οι τελευταίοι δηλώνουν πως ήθελαν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, διότι υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο και με δεδομένο ότι ζορίζονται οικονομικά, αντιλαμβάνονται πως το 70% της επιδότησης που δίνει η δράση, ήρθε σαν «μάννα εξ ουρανού». Ωστόσο όπως λένε μια σειρά από παράμετροι στις προδιαγραφές του προγράμματος τους οδηγούν εν τέλει σε αδυναμία να το πράξουν.

Σύμφωνα με τη σχετική επιστολή, που έχει εξασφαλίσει το agronews και η Agrenda, ορισμένα κρίσιμα σημεία που δρουν ανασχετικά είναι:

• Υπάρχουν περιπτώσεις σχημάτων υπέρ-πυκνων φυτειών καλλιεργειών, που ο αριθμός των δένδρων υπερβαίνει τα μέγιστα όρια των πινάκων. Για παράδειγμα: α) στα μήλα ο αριθμός των δένδρων μπορεί να φτάσει τα 450-600 δένδρα ανά στρέμμα, σε υπέρπυκνες φυτεύσεις, δηλαδή σε αποστάσεις φύτευσης 0,5μ Χ 3,5μ και β) στα κεράσια ο αριθμός των δένδρων μπορεί να φτάσει τα 250-300 δένδρα ανά στρέμμα, σε υπέρπυκνες φυτεύσεις δηλαδή σε αποστάσεις φύτευσης 1μ Χ 3,5μ. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να είναι επιλέξιμο το έργο, αλλά με περιορισμό του κόστους στα μέγιστα όρια που θέτουν οι πίνακες, μιας και στις υποσημειώσεις των πινάκων της μελέτης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου αναγράφει «δεν συστήνεται» και όχι «απαγορεύεται», επομένως θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως επιλέξιμο. 
• -Υπάρχουν περιπτώσεις καλλιεργειών, όπως τα ακτινίδια που ο συνήθης τρόπος φύτευσης και διαμόρφωσης είναι 3,5Χ5 μέτρα δηλαδή περίπου 57-60 φυτά. Ο ελάχιστος όμως αριθμός των πινάκων είναι 65. Σε αυτή την περίπτωση, θα  μπορούσε να γίνει μια μικρή μείωση του ελάχιστου αριθμού δένδρων σύμφωνα με τα πραγματικά δεδομένα.
• Στην μελέτη του ΓΠΑ αναφέρει ότι η υποστύλωση των περισσοτέρων καλλιεργειών πυκνής (γραμμικής) φύτευσης είναι υποχρεωτική, όμως υπάρχουν καλλιέργειες όπως τα ροδάκινα, τα οποία λόγω του δυνατού υποκειμένου (GF) μπορούν να διαμορφωθούν σε πυκνή μονόκλωνη φύτευση (120 περίπου φυτά/στρ) χωρίς την αναγκαιότητα χρήσης υποστύλωσης. Σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να είναι επιλέξιμη μια τέτοια φύτευση χωρίς την επιδότηση του κόστους υποστύλωσης (μια και δεν θα υπάρχει), αλλά όλων των υπολοίπων κοστολογίων (σ. σ. εκρίζωση, προετοιμασία, φυτά κτλ)
• Από την στιγμή που η τοποθέτηση αντιχαλαζικών διχτυών δεν είναι υποχρεωτική, ούτε προαπαιτούμενη, από το πρόγραμμα και επειδή το κόστος των αντιχαλαζικών υλικών υποστήριξης (κολώνες, αντιρίδες, κτλ, προδιαγραφών ΕΛΓΑ) είναι τριπλάσιο από τον κοινό, θα μπορούσε να επιτραπεί στον Δικαιούχο να επιλέξει τα υλικά και την πυκνότητα κολώνων που επιθυμεί.
• Υπάρχουν περιπτώσεις που ενώ το αγροτεμάχιο είχε δηλωθεί στην ΕΑΕ (ενιαία αίτηση ενίσχυσης) 2021 ως δενδρώδη καλλιέργεια (σ.σ. δηλαδή επιλέξιμο βάση ΕΑΕ αναφοράς και θεσμικού πλαισίου), την επόμενη χρονιά εκριζώθηκε και στην ΕΑΕ 2022 δηλώθηκε ως α) αγρανάπαυση ή β) μονοετή καλλιέργεια ή γ) ως νεαρά δένδρα (ελεύθερα-κύπελο). Σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να είναι επιλέξιμα τα αγροτεμάχια των περιπτώσεων α) και β) για αναδιάρθρωση (εξαιρουμένων βέβαια των δαπανών εκρίζωσης), ενώ για τα αγροτεμάχια της περίπτωσης γ) θα έπρεπε να είναι επιλέξιμα για αναδιάρθρωση σε γραμμική φύτευση (δηλαδή εκρίζωση της υφιστάμενης ελεύθερης φύτευσης και φύτευση γραμμικής πυκνής φύτευσης).
• Μια και στην Μελέτη του ΓΠΑ, στην καλλιέργεια ακτινιδιάς, αναγράφει ότι εκτός από τις κιτρινόσαρκες, σε όλες τις υπόλοιπες «συνίσταται» η κάλυψη με αντιχαλαζικό δίχτυ, τότε θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί ο Πίνακας εύλογου κόστους της ακτινιδιάς και να προστεθεί άλλη μια επιλογή-δαπάνη εύλογου κόστους Συστήματος Υποστήριξης για χρήση των συνήθων χαμηλών κολώνων που χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια (με χαμηλότερες βέβαια τιμές). Ίσως στην αναδιάρθρωση φυτείας ακτινιδιάς θα ήταν καλό να προστεθεί και αυτή η επιλογή και να μπορεί ο δικαιούχος να διαλέξει.
• Επειδή όλη το σκεπτικό της αναδιάρθρωσης βασίζεται στην μείωση του κόστους καλλιέργειας όπως πχ το μηχανικό κλάδεμα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση αντιχαλαζικών κολώνων προδιαγραφών ΕΛΓΑ θα εμποδίζουν (λόγω του ύψους τους) την άσκηση της συγκεκριμένης καλλιεργητικής φροντίδας, με κίνδυνο τη ζημία των πανάκριβων αυτών μηχανημάτων.
• Στους Πίνακες εύλογου κόστους πυρηνόκαρπων και μηλοειδών υπάρχει το εξής παράδοξο: ενώ η εγκατάσταση μηλοειδών (πχ μήλα) απαιτεί πολλαπλάσια φυτά (2 ή 3 φορές περισσότερα) ανά στρέμμα και επειδή είναι πιο ασθενικά τα υποκείμενά τους, μεγαλύτερη υποστήριξη, παρατηρούμε ότι το Κόστος Δαπάνης Υποστήριξης των Μηλοειδών είναι μικρότερο από αυτό των Πυρηνοκάρπων, ενώ θα έπρεπε λογικά να συμβαίνει το αντίστροφο και μάλιστα με αρκετά μεγαλύτερη τιμή!

«Όλα τα παραπάνω, δεν εκφράζουν προσωπικές τοποθετήσεις, αλλά καίρια ερωτήματα όλων των συνεταιρισμών που έχουμε κάνει ομιλίες και ενημερώσεις, αλλά και απορίες εκατοντάδων απλών γεωργών μελών συνεταιρισμών που μας τηλεφωνούν σχεδόν καθημερινά», μας είπε ο κ. Βαΐδης της Certerra, σημειώνοντας πως «παρόλα αυτά, εάν ο ελάχιστος προϋπολογισμός ήταν στα 250.000 ευρώ, αντί για 500.000 ευρώ και πάλι, οι περισσότεροι θα συμμετείχαν, καθώς θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν την κρίσιμη μάζα για να μπουν στο πρόγραμμα».