Σε 20 ετήσιες έντοκες δόσεις η ανάκτηση 95 εκατ. ευρώ από 78 ΑΣΟ

Σύμφωνα με το αιτιολογικό του σχεδίου νόμου ( το Σχέδιο Νόμου ΕΔΩ), οι προς ανάκτηση ενισχύσεις αφορούν:

Πρώτων, εκείνες που δόθηκαν κατά τα έτη 1992 και 1994, με σκοπό τη ρύθμιση χρεών γεωργικών συνεταιρισμών, συμπεριλαμβανομένων των ενισχύσεων για την αναδιοργάνωση της γαλακτοκομικής συνεταιριστικής επιχείρησης «ΑΓΝΟ».

Δεύτερον, την επιδότηση επιτοκίου για τα δάνεια τα οποία είχαν χορηγηθεί ή επρόκειτο να χορηγηθούν το έτος 2008 από τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας προς τις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) και τους πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς, προκειμένου να διατεθούν προς τους παραγωγούς, για αγορασθείσες και παραληφθείσες ποσότητες δημητριακών του 2008 και παρείχε εγγύηση σε ποσοστό 100% στα δάνεια τα οποία χορηγήθηκαν από τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας προς τις ΕΑΣ και τους πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς, προκειμένου να διατεθούν προς τους παραγωγούς για ποσότητες δημητριακών οι οποίες αγοράσθηκαν αντίστοιχα ή παρελήφθησαν κατά το 2008.

Το συνολικό ποσό προς ανάκτηση ανέρχεται σε 95.000.000 ευρώ και οι υπόχρεοι προς επιστροφή των ενισχύσεων ΑΣΟ ανέρχονται σε εβδομήντα οκτώ. Εκτιμάται ότι το ποσό των τόκων που πρέπει να ανακτηθούν ανέρχεται σε 7.727.993 ευρώ για τους 49 ΑΣΟ, ενώ το ποσό των εγγυήσεων ανέρχεται σε 3.686.255,94 ευρώ. Το συνολικό ποσό που πρέπει να ανακτηθεί ανέρχεται σε 13.265.352 ευρώ.

Με την προτεινόμενη διάταξη δίνεται η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλομένων ποσών σε ετήσιες έντοκες δόσεις οι οποίες μπορούν να φθάσουν κατ΄ ανώτατο όριο μέχρι τις είκοσι (20) και ορίζεται ότι ο αριθμός των δόσεων καθορίζεται σύμφωνα με τη χρηματοδοτική ικανότητα κάθε ΑΣΟ.

Αναλυτικά, το άρθρο 19 του σχεδίου νόμου αναφέρει:

Εκτέλεση αποφάσεων Ευρωπαϊκής Επιτροπής

1. Σε εκτέλεση: α) της απόφασης 2002/458/ΕΚ της Επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2002 (EEL 159, 17.06.2002) για τα καθεστώτα ενίσχυσης τα οποία έθεσε σε εφαρμογή η Ελλάδα με σκοπό τη ρύθμιση χρεών γεωργικών συνεταιρισμών κατά τα έτη 1992 και 1994 συμπεριλαμβανομένων των ενισχύσεων για την αναδιάρθρωση της γαλακτοκομικής συνεταιριστικής επιχείρησης «ΑΓΝΟ» και της απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (5ο τμήμα) της 29ης Απριλίου 2004 στην υπόθεση υπ’ αρ. C-278/00 και β) της απόφασης 2012/320/ΕΕ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 25ης Ιανουαρίου 2012 (EEL 164, 23.06.2012) «Ενισχύσεις που χορήγησε η Ελλάδα σε παραγωγούς δημητριακών και σε αγροτικούς συνεταιρισμούς που συγκεντρώνουν δημητριακά» κοινοποιηθείσα υπό τον αριθ. C(2011)9335 και της απόφασης του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 9ης Απριλίου 2014 στην υπόθεση Τ-150/12, το Ελληνικό Δημόσιο δύναται να ρυθμίζει τα προς ανάκτηση οφειλόμενα ποσά των υπόχρεων Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων σε ετήσιες έντοκες δόσεις. Ο αριθμός, καθώς και το ύψος των ετήσιων έντοκων δόσεων καθορίζονται με βάση την οικονομική δυνατότητα κάθε αγροτικής συνεταιριστικής οργάνωσης και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει τις είκοσι (20) ετήσιες δόσεις.

2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την εκτέλεση των αποφάσεων της παρ. 1, και ιδίως ο προσδιορισμός των υπόχρεων προς ανάκτηση Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων, ο αριθμός και το ποσό των ετήσιων δόσεων για κάθε υπόχρεο και το ύψος του επιτοκίου των δόσεων.

3. Αρμόδια υπηρεσία για την εκτέλεση των ανακτήσεων της παρ. 1 είναι η Αποκεντρωμένη Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

4. Αν δεν καταβληθεί έγκαιρα δόση από υπόχρεο προς ανάκτηση, η συνολική οφειλή του υπόχρεου που δεν κατέβαλε το οφειλόμενο ποσό καθίσταται άμεσα ληξιπρόθεσμη ένα μήνα μετά την καθορισμένη ημερομηνία καταβολής της δόσης και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις περί είσπραξης δημοσίων εσόδων.

Αιτιολογική έκθεση του άρθρου 19:

Οι διατάξεις του προτεινόμενου άρθρου αφορούν τη διαδικασία ανάκτησης από αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις των ενισχύσεων των κατωτέρω περιπτώσεων α΄ και β΄ που κρίθηκαν μη συμβατές με το ενωσιακό δίκαιο. Ειδικότερα:

α) Σύμφωνα με την απόφαση 2002/458/ΕΚ της Επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2002 (ΕΕ L 159, 17.06.2002), οι ενισχύσεις που δόθηκαν κατά τα έτη 1992 και 1994, με σκοπό τη ρύθμιση χρεών γεωργικών συνεταιρισμών, συμπεριλαμβανομένων των ενισχύσεων για την αναδιοργάνωση της γαλακτοκομικής συνεταιριστικής επιχείρησης «ΑΓΝΟ», κηρύχθηκαν ασύμβατες με την κοινή αγορά.

Ειδικότερα, στην παρ. 2 του άρθρου 1 της ανωτέρω απόφασης προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι αποτελούν κρατικές ενισχύσεις και δεν συμβιβάζονται με την κοινή αγορά: α) το άρθρο 32 παράγραφος 2 του ν. 2008/1992 και β) το άρθρο 5 του ν. 2237/1994. Σύμφωνα με το άρθρο 32 του ν. 2008/1992 (Α΄ 16) το Ελληνικό Δημόσιο ρύθμισε κεφάλαιο που όφειλαν εξήντα αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις (πρωτοβάθμιες, δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες συνεταιριστικές οργανώσεις, κοινοπραξίες και εταιρείες), στο εξής ΑΣΟ, προς την πρώην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος (ΑΤΕ), συνολικού ποσού 63.889.400 €, ενώ κατ’ εφαρμογή του άρθρου 5 του ν. 2237/1994 (Α΄ 149), στο οποίο προβλεπόταν η δυνατότητα της ΑΤΕ να ρυθμίζει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των ΑΣΟ με την προϋπόθεση οι συνεταιρισμοί αυτοί να εξοφλούσαν το ρυθμιζόμενο οφειλόμενο κεφάλαιο σε δέκα ή δεκαπέντε ετήσιες δόσεις, το Ελληνικό Δημόσιο ρύθμισε υφιστάμενες ληξιπρόθεσμες οφειλές τριάντα έξι ΑΣΟ προς την πρώην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας, δηλαδή επιδοτούσε το επιτόκιο των οφειλών αυτών με την ως άνω προϋπόθεση. Στις 29 Απριλίου 2004 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της Ελληνικής Δημοκρατίας εναντίον της εν λόγω απόφασης της Ε.Ε.

Το συνολικό ποσό προς ανάκτηση ανέρχεται σε 95.000.000 € και οι υπόχρεοι προς επιστροφή των ενισχύσεων ΑΣΟ ανέρχονται σε εβδομήντα οκτώ.

Είναι προφανές ότι αν γινόταν εφάπαξ ανάκτηση του ποσού των 95 εκ. ευρώ , πολλές ΑΣΟ θα οδηγούνταν σε εκκαθάριση με συνέπειες εξαιρετικά δυσμενείς για τον πρωτογενή τομέα και την ελληνική οικονομία γενικότερα.

β) Το Ελληνικό Δημόσιο με σειρά υπουργικών αποφάσεων [όπως οι αριθμ.  56700/Β.3033/08.12.2008 (Β΄ 2540) και 2/88675/0025/09.12.2008  (Β΄ 2507) αποφάσεις του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών αντίστοιχα], ενέκρινε την επιδότηση επιτοκίου για τα δάνεια τα οποία είχαν χορηγηθεί ή επρόκειτο να χορηγηθούν το έτος 2008 από  τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας προς τις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) και τους πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς, προκειμένου να διατεθούν προς τους παραγωγούς, για αγορασθείσες και παραληφθείσες ποσότητες δημητριακών του 2008 και παρείχε εγγύηση σε ποσοστό 100% στα δάνεια τα οποία  χορηγήθηκαν από τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας προς τις ΕΑΣ και τους πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς, προκειμένου να διατεθούν προς τους παραγωγούς για ποσότητες δημητριακών οι οποίες αγοράσθηκαν αντίστοιχα ή παρελήφθησαν κατά το 2008.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την αριθμ. 2012/320/ΕΕ απόφασή της και το Γενικό Δικαστήριο με την απόφασή του της 9ης Απριλίου 2014 αποφάνθηκαν ότι οι ανωτέρω χορηγηθείσες ενισχύσεις που συνίσταντο στην επιδότηση επιτοκίου και στην καλύπτουσα το συνολικό ποσό δανείου εγγύηση αποτελούσαν κρατική ενίσχυση που δεν ήταν συμβατή με την εσωτερική αγορά και η Ελλάδα όφειλε να τις ανακτήσει από τους δικαιούχους.

Εκτιμάται ότι το ποσό των τόκων που πρέπει να ανακτηθούν ανέρχεται σε 7.727.993 € για τους 49 ΑΣΟ, ενώ το ποσό των εγγυήσεων ανέρχεται σε 3.686.255,94 €. Το συνολικό ποσό που πρέπει να ανακτηθεί ανέρχεται σε 13.265.352 €.

Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό ενωσιακό και εθνικό πλαίσιο οι ανακτήσεις πρέπει να είναι άμεσες και εφάπαξ. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πρότεινε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Επιστολή της 31ης.5.2019 με αριθμ. πρωτ. 523/126708) μια μεθοδολογία ανάκτησης η οποία συμπεριλάμβανε την ανάκτηση των τόκων που δεν καταβλήθηκαν κατά την περίοδο από 1ης.1.2009 μέχρι 26.10.2010, καθώς επίσης και την καταβολή εγγύησης ύψους 2%, καθώς με την αριθμ. 2/21304/0025/26-10-2010 υπουργική απόφαση (Β΄1695) καταργήθηκαν οι ανωτέρω ρυθμίσεις περί επιδότησης επιτοκίου και ορίσθηκε η υποχρέωση των ΑΣΟ που έλαβαν δάνεια να τα αποπληρώνουν με τα ισχύοντα επιτόκια της αγοράς και επιπλέον η υποχρέωση καταβολή εκ μέρους των ΑΣΟ μηνιαίας εγγύησης ποσοστού 2% επί του ποσού του δανείου που έλαβαν.

Επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδέχθηκε ότι η άμεση και εφάπαξ ανάκτηση θα έχει δυσμενέστατες συνέπειες για τις ΑΣΟ, δόθηκε η δυνατότητα στη χώρα να προχωρήσει σε ανακτήσεις με ετήσιες δόσεις οι οποίες πρέπει να είναι έντοκες και με επιτόκια αγοράς.

Κατόπιν των ανωτέρω, είναι απαραίτητη η εισαγωγή ειδικής ρύθμισης προκειμένου να καθορισθούν οι λεπτομέρειες της διαδικασίας εκτέλεσης των ανωτέρω αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως συμφωνήθηκαν με αυτή στο πλαίσιο της αρχής της καλής συνεργασίας.

Με την προτεινόμενη διάταξη της παρ. 1 δίνεται η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλομένων ποσών σε ετήσιες έντοκες δόσεις οι οποίες μπορούν να φθάσουν κατ΄ ανώτατο όριο μέχρι τις είκοσι (20) και ορίζεται ότι ο αριθμός των δόσεων καθορίζεται σύμφωνα με τη χρηματοδοτική ικανότητα κάθε ΑΣΟ.

Με την προτεινόμενη διάταξη της παρ. 2 εξουσιοδοτούνται οι αρμόδιοι Υπουργοί να ρυθμίσουν, με κοινή απόφασή τους, κάθε λεπτομέρεια σχετική με τις ανακτήσεις της παρ. 1 και ιδίως τους υπόχρεους προς ανάκτηση ΑΣΟ, τον αριθμό και το ποσό των ετήσιων δόσεων για κάθε αγροτικό συνεταιρισμό, καθώς και το ύψος του επιτοκίου των δόσεων.

Με την προτεινόμενη παρ. 3 ορίζεται η αρμόδια για τις διαδικασίες ανάκτησης υπηρεσία του ΥΠΑΑΤ.

Με την προτεινόμενη διάταξη της παρ. 4 ορίζεται ρητά ότι σε περίπτωση μη έγκαιρης καταβολής έστω και μίας δόσης από τους υπόχρεους προς ανάκτηση, η σχετική απαίτηση καθίσταται άμεσα ληξιπρόθεσμη και απαιτητή.