Ενέργεια και ζωοτροφές φέρνουν στο προσκήνιο ειδικό φόρο πετρελαίου

Ακριβή ενέργεια και ζωοτροφές φέρνουν ξανά στο προσκήνιο το θέμα του ειδικού φόρου στο πετρέλαιο

Η κερδοσκοπία που αναπτύσσεται σε περιόδους µεγάλων διακυµάνσεων των τιµών των αγροτικών προϊόντων, ειδικά σε ρηχές αγορές, όπως η εγχώρια,  είναι κατά βάση πολύ µεγάλη για να βρει αντιστάθµιση στις τιµές παραγωγού. 

Την ίδια στιγµή, θεµελιώδη όπως το κόστος της ενέργειας στη φυτική παραγωγή και το κόστος των ζωοτροφών στην κτηνοτροφία, ανατρέπουν εκ βάθρων τις λεπτές ισορροπίες στην αγροτική παραγωγή. Κι αυτό µετά από µια 15ετία, στη διάρκεια της οποίας, τις χαµηλές πτήσεις των τιµών παραγωγού συνόδευε το φθηνό κατά βάση πετρέλαιο και ένα πνεύµα «αυτοσυγκράτησης» στα κόστη των εισροών.

Το τελευταίο διάστηµα τα πράγµατα δείχνουν να αλλάζουν µε ορατό τον κίνδυνο της πλήρους ανατροπής. Άλλωστε, όλοι γνωρίζουν ότι η συγκρότηση των αγροτικών εκµεταλλεύσεων στην Ελλάδα και τα επίπεδα παραγωγικότητας αυτών δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια για πρόσθετες επιβαρύνσεις.

Το έλλειµµα ενεργειακής αυτονοµίας και η εξάρτηση από τα κλασικά ορυκτά καύσιµα και το ρεύµα της ∆ΕΗ, επιφέρουν ήδη µεγάλη επιβάρυνση στο κόστος παραγωγής, «ροκανίζοντας» µεγάλο µέρος από την αύξηση των τιµών παραγωγού, επαναφέροντας επιτακτικά το θέµα για φθηνό αγροτικό πετρέλαιο. 

Καλό είναι να διευκρινισθεί εδώ ότι µε βάση την εποχικότητα των αγροτικών προϊόντων και τα µικρά περιθώρια διακράτησης από τους παραγωγούς, µεγάλο µέρος της παραγωγής έχει φύγει από τα χέρια των αγροτών σε τιµές που δεν έχουν καµιά σχέση µ’ αυτές που καταγράφονται σήµερα στα διεθνή χρηµατιστήρια και στην εγχώρια φυσική αγορά.

Στο σκληρό σιτάρι για παράδειγµα, παρά την εικόνα βελτίωσης που παρουσίαζε εξ αρχής φέτος η αγορά, κάτι παραπάνω από το 50% της σοδειάς έφυγε από τα χέρια των παραγωγών µε τιµή 26 ως 28 λεπτά το κιλό, όταν το ίδιο προϊόν γράφει σήµερα πωλήσεις µε τιµή παραγωγού στα 52 λεπτά. Οι ίδιοι παραγωγοί θα κληθούν το επόµενο διάστηµα να ξεκινήσουν την καλλιέργειά τους µε το σπόρο (σκληρού) σε διπλάσια τιµή από πέρυσι, τα λιπάσµατα ακριβότερα µέχρι και 70% και τα κόστη ενέργειας αυξηµένα τουλάχιστον κατά 50%.

Πολύ σηµαντική παράµετρο του επιβάρυνσης του κόστους θα αποτελέσουν, όπως όλα δείχνουν, στη νέα καλλιεργητική χρονιά και τα ενοίκια γης, µε πολλούς ιδιοκτήτες να επανεξετάζουν τα αντίστοιχα συµφωνητικά µε τους αγρότες, αντιµετωπίζοντας ακόµα και το ενδεχόµενο (µε το σκληρό σιτάρι τόσο ψηλά) της ιδιοχρησίας, δηλαδή της επιλογής να διαχειρισθούν οι ίδιοι την καλλιέργεια τον επόµενο χρόνο. Το τελευταίο ενδεχόµενο συνιστά µεγάλη ανατροπή που υπονοµεύει ευρύτερα τον προγραµµατισµό των αγροτών και των εκµεταλλεύσεών τους και που µπορεί να πάει για µια ακόµη φορά τα πράγµατα πολύ πίσω. Σηµειωτέον ότι ανάλογα φαινόµενα είχαν να εµφανισθούν από το 2007-2008 όταν οι τιµές στο σκληρό σιτάρι προσέγγισαν για µια περίοδο ανάλογα επίπεδα µε τα φετινά.  

Οι κτηνοτρόφοι επωµίζονται όλα τα κόστη

Εκεί που η κατάσταση µοιάζει ήδη αδιέξοδη, είναι στα κόστη των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, µε κύρια αιτία τις τιµές των ζωοτροφών αλλά και την αδυναµία των κτηνοτροφικών µονάδων να µετακυλήσουν αντίστοιχα την επιβάρυνση στις τιµές διάθεσης των προϊόντων τους. Σηµειωτέον ότι στο αγελαδινό γάλα, οι τιµές µε τις οποίες παραλαµβάνουν οι γαλακτοβιοµηχανίες είναι καθηλωµένες στα επίπεδα της τελευταίας 3ετίας, ακόµα κι αν οι τιµές στο ράφι αρχίζουν να κινούνται ανοδικά. Και στο πρόβειο γάλα όπου έχει παρατηρηθεί µια αύξηση 20%
στις νέες συµβάσεις των τυροκοµικών επιχειρήσεων µε τους κτηνοτρόφους, αυτή δεν αντισταθµίζει τις ανατιµήσεις στις τιµές ζωοτροφών αλλά και στα λοιπά κόστη λειτουργίας εκµεταλλεύσεων ειδικά των εντατικής µορφής. Κι εδώ, ως γνωστόν, η Πολιτεία δεν έχει δώσει την ευκαιρία µιας καλύτερης αξιοποίησης των δηµόσιων βοσκήσιµων γαιών. Αντί αυτού, την τελευταία 3ετία εκατοµµύρια στρέµµατα δηµόσιων βοσκοτόπων που εντάχθηκαν στο σύστηµα των ενισχύσεων, δηλώνονται λάθρα, εξασφαλίζοντας επιδοτήσεις σε ανθρώπους άσχετους µε το επάγγελµα.

Αύξηση στα τιμολόγια ρεύματος της ΔΕΗ και για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις

 Αντιμέτωποι με μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος είναι πλέον αγροτικές εκμεταλλεύσεις αλλά και αγροτικά νοικοκυριά, εξαιτίας διεθνών παραγόντων, ενώ εκφράζονται ανησυχίες για αύξηση των λογαριασμών της ΔΕΗ έως και 50% το επόμενο διάστημα, σε μια τάση που δεν αποκλείεται να περάσει και στα αγροτικά τιμολόγια, φουσκώνοντας έτι περαιτέρω τους λογαριασμούς.

 Ήδη από τον περασμένο Αύγουστο, η ΔΕΗ ενεργοποίησε τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής Χρεώσεων Προμήθειας, έναν μηχανισμό αναπροσαρμογής των χρεώσεων προμήθειας που αντικατοπτρίζει τις διακυμάνσεις του κόστους προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.

 Ο τρόπος εφαρμογής της Ρήτρας Αναπροσαρμογής Χρεώσεων Προμήθειας αποτυπώνεται στο εκάστοτε τιμολόγιο προμήθειας. 

Ουσιαστικά εδώ αντικατοπτρίζεται η εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και των δικαιωμάτων ρύπων CO2 που έχουν οδηγήσει σε δυσθεώρητα ύψη τις χονδρεμπορικές τιμές πανευρωπαϊκά, δημιουργώντας ένα κοινό πρόβλημα για όλους. Ωστόσο, φαίνεται ότι έχουν επηρεάσει δυσμενέστερα την Ελλάδα, που εμφανίζει σταθερή ανοδική πορεία κατά τους τελευταίους τρεις μήνες στις χονδρεμπορικές τιμές, καθώς οι ΑΠΕ είχαν από περιορισμένη έως ελάχιστη συμμετοχή στο ενεργειακό μείγμα λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της άπνοιας, και παράλληλα δεν υφίστανται εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας.

 Έτσι, η χώρα μας είχε τον περασμένο Αύγουστο την υψηλότερη, κατά μέσο όρο, χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρισμού σε όλη την Ευρώπη, με 121,72 ευρώ/MWh, ενώ τον Ιούλιο και τον Ιούνιο βρέθηκε στη δεύτερη θέση, με 101,86 ευρώ/MWh και 83,47 ευρώ/MWh, αντίστοιχα.

 Οι αυξήσεις «φωτιά» στα τιμολόγια ρεύματος μπορεί να ξεπεράσουν και το 50%, αυτό αφορά και την ΔΕΗ, καθώς κι αυτή εναρμονίζεται με το πλαίσιο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.

Οι αιτίες της αύξησης είναι οι εξής: 

• Αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, με αυτή να θεωρείται η βασικότερη αιτία. (Στα 45 ευρώ από τα 28 ευρώ ανέβηκε η τιμή της μεγαβατώρας).
• Μεγάλη ζήτηση λόγω καύσωνα.
• Το χρηματιστήριο των ρύπων, πράγμα που σημαίνει ότι όποιος μολύνει θα πληρώνει περισσότερα.

 Ήδη, το αυξημένο κόστος παραγωγής μετακυλίεται στα τιμολόγια ρεύματος, τα οποία έρχονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά σημαντικά επιβαρυμένα τους τελευταίους δύο μήνες και εκτιμάται ότι θα είναι δυσβάσταχτα τον Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η χονδρεμπορική τιμή του ηλεκτρισμού δεν προβλέπεται να πέσει κάτω από τα 100 ευρώ/MWh, καθώς θα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα τόσο οι τιμές του φυσικού αερίου όσο και των δικαιωμάτων ρύπων, τουλάχιστον ως τα τέλη του α’ τριμήνου του 2022. Ακόμη και να αποκλιμακωθούν οι τιμές του φυσικού αερίου, η αυξητική τάση με τους ρύπους εκτιμάται ότι θα παραμείνει σταθερά ανοδική, εκτιμούν έγκυρες πηγές, με συνέπεια η ρευστή αυτή κατάσταση να διατηρηθεί ίσως και για μία 10ετία.

 Από πότε ισχύει;

 Η Ρήτρα Αναπροσαρμογής Χρεώσεων Προμήθειας έχει τεθεί σε εφαρμογή από την 05.08.2021, δηλαδή 60 ημέρες μετά την ενημέρωση των πελατών με την ανάρτηση των ανανεωμένων τιμολογίων στην ιστοσελίδα της ΔΕΗ. Η Ρήτρα Αναπροσαρμογής Χρεώσεων Προμήθειας θα εφαρμοστεί στις καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας που θα πραγματοποιηθούν από τις 05.08.2021 και εφεξής.

 Η όποια πίστωση ή χρέωση εμφανίζεται στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς διακριτά. Για κάθε ημερολογιακό μήνα υπολογίζεται η αντίστοιχη Πίστωση/Χρέωση Αναπροσαρμογής που προκύπτει από τον τύπο υπολογισμού και πολλαπλασιάζεται με τις kWh κατανάλωσης του ημερολογιακού μήνα.

 Αν ο εκκαθαριστικός λογαριασμός περιλαμβάνει καταναλώσεις περισσοτέρων μηνών, η κατανομή ανά μήνα θα γίνεται  αναλογικά προς τις ημέρες.

Σε ποια τιμολόγια εφαρμόζεται;

 Η Ρήτρα Αναπροσαρμογής Χρεώσεων Προμήθειας  εφαρμόζεται στα Οικιακά τιμολόγια Γ1 και Γ1Ν (και δικαιούχοι ΚΟΤ), στα επαγγελματικά τιμολόγια Γ21, Γ22, Γ23, Ε21, Ε22, Ε23, στο τιμολόγιο Φωτισμού Οδών & Πλατειών ( ΦΟΠ) καθώς και στο Αγροτικό Τιμολόγιο Χαμηλής Τάσης.