Οι βασικοί λόγοι αυτής της κρίσης είναι η αποµάκρυνση του εγχώριου πληθυσµού από τη χειρωνακτική εργασία, η αστικοποίηση, οι χαµηλές αµοιβές, η εποχικότητα και η δυσκολία νόµιµης εισόδου αλλοδαπών εργατών. Πολλοί αγρότες αδυνατούν να µαζέψουν τις σοδειές τους, µε συνέπεια την οικονοµική τους ασφυξία. Την ίδια στιγµή, η χώρα καταγράφει υψηλά ποσοστά ανεργίας, ιδιαίτερα στους νέους και στους µακροχρόνια ανέργους.
Οι Έλληνες πολίτες, λόγω της σωµατικής δυσκολίας και της εποχικότητας της αγροτικής εργασίας, δεν την επιλέγουν, προτιµώντας να αναζητούν απασχόληση σε άλλους τοµείς ή να παραµένουν άνεργοι. Παράλληλα, οι αλλοδαποί εργάτες που κάλυπταν αυτές τις θέσεις έχουν µειωθεί, κυρίως λόγω της µετακίνησής τους σε άλλες χώρες µε καλύτερες συνθήκες.
Στο µεταξύ, η ανεργία στη χώρα εξακολουθεί να είναι υψηλή, ιδιαίτερα σε νέους και µακροχρόνια ανέργους, δηµιουργώντας ένα παράδοξο: χιλιάδες κενές θέσεις στον αγροτικό τοµέα, την ίδια στιγµή που πολλοί δηλώνουν άνεργοι και λαµβάνουν επιδόµατα.
Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση την εβδομαδιαία Agrenda
Μία από τις πλέον ρεαλιστικές και αναγκαίες λύσεις είναι η άµεση σύνδεση της εγγεγραµµένης ανεργίας µε την απασχόληση στον πρωτογενή τοµέα. ∆ηλαδή, όταν υπάρχει διαθέσιµη θέση σε αγροτική εργασία και προτείνεται σε άνεργο µέσω των επίσηµων µηχανισµών (π.χ. ΟΑΕ∆), η άρνησή του να την αποδεχτεί χωρίς σοβαρό λόγο θα πρέπει να συνεπάγεται αυτόµατη απώλεια της κάρτας ανεργίας ή/και του επιδόµατος ανεργίας.
Αποτελεί ανεξήγητα αδιανόητη συµπεριφορά, η άρνηση απασχόλησης από νέο ή και πιο ηλικιωµένο άνεργο στα χωράφια, όταν δεν έχει κάποιο σοβαρό ιατρικό πρόβληµα. Επειδή οι ∆ιευθυντικές θέσεις τελείωσαν, καλό θα ήταν να ασχοληθούν λίγο µε τη γη, µέχρι να βρουν αυτό που επιθυµούν.
Η εργασία στη γη δεν είναι υποδεέστερη· είναι κρίσιµη για τη διατροφή, την εξαγωγική οικονοµία και την περιφερειακή ανάπτυξη. Η στήριξη της αγροτικής παραγωγής πρέπει να αποτελεί εθνική προτεραιότητα και ο άνεργος να έχει την υποχρέωση να συνεισφέρει, όταν του δίνεται η ευκαιρία για νόµιµη και αµειβόµενη εργασία.
Υπάρχει σε ισχύ στη νοµοθεσία εδώ και λίγα χρόνια, απόφαση η οποία δίνει τη δυνατότητα σε κατόχους κάρτας ανεργίας ή δικαιούχους επιδόµατος ανεργίας να εργαστούν στον πρωτογενή τοµέα έως και 70 ηµεροµίσθια (περίπου 2,5 µήνες), πληρωµένοι µε εργόσηµο, χωρίς να χάνουν ούτε την κάρτα ανεργίας ούτε το επίδοµα. Αυτή η ρύθµιση είναι ιδιαίτερα σηµαντική, καθώς καλύπτει ακριβώς το χρονικό διάστηµα συγκοµιδής των περισσότερων καλλιεργειών (π.χ. ροδάκινα, ελιές, σταφύλια).
Ωστόσο, η ρύθµιση αυτή είναι ακόµα ελάχιστα γνωστή, και ελάχιστα εφαρµόζεται. Απαιτείται ενηµέρωση των ανέργων, ευέλικτη γραφειοκρατία, καθώς και ενίσχυση των ελέγχων ώστε να διασφαλιστεί ότι οι προσφερόµενες θέσεις φτάνουν σε όσους τις χρειάζονται.
Στην Ιταλία, λειτουργεί µηχανισµός εποχικής εισδοχής µεταναστών µέσω ετήσιας κατανοµής θέσεων, ενώ προσφέρονται φορολογικά κίνητρα σε ανέργους που εργάζονται προσωρινά στον αγροτικό τοµέα.
Στην Ισπανία εφαρµόζονται συµφωνίες µε τρίτες χώρες.Ταυτόχρονα, προσφέρεται δυνατότητα σε Ισπανούς ανέργους να καλύψουν προσωρινά θέσεις συγκοµιδής µε προστασία των κοινωνικών τους παροχών.
Ακόµη και εκτός Ευρώπης, όπως στον Καναδά ή στην Αυστραλία, λειτουργούν θεσµοθετηµένα προγράµµατα «αγροτικού visa», όπου η εποχική εργασία συνδέεται µε φορολογικές ελαφρύνσεις και παροχές, µε στόχο την εξισορρόπηση της εγχώριας ανεργίας και των αγροτικών αναγκών.
Συµπερασµατικά, το πρόβληµα των εργατών γης στην Ελλάδα είναι κατεξοχήν διαρθρωτικό και κοινωνικό. Η ενεργοποίηση του ανενεργού εργατικού δυναµικού µέσω του συστήµατος ανεργίας, µε παράλληλη αξιοποίηση των ήδη θεσπισµένων εργαλείων όπως τα 70 εργόσηµα, µπορεί να αποτελέσει άµεση, πρακτική λύση. Αρκεί να υπάρξει πολιτική βούληση, έλεγχος και ενηµέρωση.
Η στήριξη της γεωργίας δεν γίνεται µόνο µε επιδοτήσεις, αλλά και µε ανθρώπους. Και οι άνεργοι της χώρας µπορούν και πρέπει να είναι µέρος της λύσης.
