<<Επιτακτική είναι η ανάγκη να χαράξουμε μονοπάτια για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται από τα παγκόσμια κτηνοτροφικά συστήματα ενόψει του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού και της προβλεπόμενης αύξησης κατά 20% στη ζήτηση για χερσαία ζωικά προϊόντα έως το 2050>>, αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων.
Η έκθεση <<Μονοπάτια προς χαμηλότερες εκπομπές – Μια παγκόσμια αξιολόγηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των επιλογών μετριασμού από τα συστήματα αγροδιατροφής κτηνοτροφικών προϊόντων>> που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή COP28, ανεβάζει τον πήχη ευκαιριών για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους συμμετέχοντες στον κλάδο, τους μικροκαλλιεργητές και τους καταναλωτές.
«Πέρα από την αξιολόγηση των βασικών εκπομπών, αυτή η έκθεση προσφέρει εκτιμήσεις μελλοντικών εκπομπών υπό σενάρια αυξημένης παραγωγής και σκιαγραφεί τρόπους μείωσης τους μέσω της εφαρμογής καθιερωμένων βέλτιστων πρακτικών στη διαχείριση των ζώων. Αποδεικνύει ξεκάθαρα ότι τα φιλόδοξα και καινοτόμα προγράμματα και οι ευρείας κλίμακας παρεμβάσεις έχουν τη δυνατότητα να κάμψουν την καμπύλη εκπομπών όσο αυξάνεται η παραγωγή», δήλωσε η Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του FAO Maria Helena Semedo.
«Λύσεις όπως η βελτίωση της υγείας των ζώων, οι πρακτικές αναπαραγωγής, η μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων και η άμεση στόχευση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν πολλαπλά οφέλη για τους ανθρώπους και τον πλανήτη, αλλά απαιτούν επενδύσεις στον τομέα για να μειωθούν τα κενά απόδοσης>>, πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι συγκεκριμένες, να διευκολύνουν την πρόσβαση των αγροτών σε χρηματοδότηση.
Η έκθεση σκιαγραφεί διάφορες οδούς που επηρεάζουν τόσο την πλευρά της προσφοράς όσο και της ζήτησης για τους τομείς της κτηνοτροφίας, οι οποίες, εάν εγκριθούν, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να προωθήσουν τη βιωσιμότητα. Αν και δεν υπάρχει καθολική λύση και χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να κατανοηθούν τα εμπόδια στην εφαρμογή και την αναβάθμιση αυτών των παρεμβάσεων, η ενίσχυση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας της παραγωγής σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας είναι ο πιο πολλά υποσχόμενος τρόπος για τον μετριασμό και τη μείωση των εκπομπών των ζώων.
Γεγονότα και αριθμοί
Το 2015, τα συστήματα αγροδιατροφής για τα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων παραγωγής στη φάρμα και ορισμένων βασικών διαδικασιών εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως η αλλαγή χρήσης γης που σχετίζεται με τις ζωοτροφές, τις μεταφορές και την παραγωγή εισροών, αντιπροσώπευαν περίπου 6,2 δισεκατομμύρια τόνους ισοδύναμων εκπομπών CO2 ετησίως, ίσο με περίπου το 12 τοις εκατό όλων των ανθρωπογενών εκπομπών και περίπου το 40 τοις εκατό των συνολικών εκπομπών από συστήματα αγροδιατροφής. Χωρίς παρεμβάσεις και κέρδη παραγωγικότητας, η κάλυψη της αυξημένης ζήτησης είναι πιθανό να φέρει τις παγκόσμιες εκπομπές των ζώων σε σχεδόν 9,1 δισεκατομμύρια τόνους έως το 2050. Τα αριθμητικά στοιχεία προέρχονται από το Παγκόσμιο Μοντέλο Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης Ζώων (GLEAM), ένα καινοτόμο εργαλείο του FAO που προσθέτει σημαντική αξία και ευκαιρίες για την υποστήριξη καλύτερων αναλύσεων των οδών μετριασμού.
Ορισμένα βασικά στοιχεία της έκθεσης είναι ότι τα βοοειδή ευθύνονται για τις περισσότερες εκλύσεις (62%), ενώ ακολουθούν οι οικόσιτοι χοίροι (14%), τα πουλερικά (9%), τα βουβάλια (8%) και τέλος τα μικρά μηρυκαστικά (7%). Ανά εμπορεύματα, η παραγωγή κρέατος αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα των εκπομπών, το γάλα το 30 τοις εκατό και τα αυγά το υπόλοιπο.
Οι άμεσες εκπομπές, συμπεριλαμβανομένου του μεθανίου από την εντερική ζύμωση από μηρυκαστικά και του πρωτοξειδίου του αζώτου από τα συστήματα διαχείρισης κοπριάς, αντιπροσωπεύουν το 60% των συνολικών εκπομπών του κλάδου, με το υπόλοιπο να προέρχεται από την παραγωγή λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων για την παραγωγή ζωοτροφών, την ίδια την παραγωγή ζωοτροφών, καθώς και επεξεργασία και μεταφορά ζωοτροφών, ζώντων ζώων και κτηνοτροφικών προϊόντων.
Στόχοι μετριασμού
Στόχος της έκθεσης είναι να επιτρέψει στον κτηνοτροφικό τομέα να συμβάλει με το μερίδιό του στις προσπάθειες περιορισμού της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας. Επιλογές για παραγωγή περισσότερων αγαθών με λιγότερες εκπομπές είναι διαθέσιμες για όλες τις περιοχές και τα συστήματα παραγωγής. Προκειμένου να μετριαστούν οι εκπομπές, είναι ζωτικής σημασίας να διευκολυνθεί η πρόσβαση των αγροτών στις υπηρεσίες και να καταστεί δυνατή η ικανότητά τους να εφαρμόζουν προσαρμοσμένες παρεμβάσεις.
Επιπλέον, οι στρατηγικές μετριασμού πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες και να ενσωματώνονται ολιστικά σε ευρύτερα προγράμματα που υποστηρίζουν την αγροτική ανθεκτικότητα και τα μέσα διαβίωσης καθώς και άλλους στόχους βιωσιμότητας.
Η υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών - συμπεριλαμβανομένης της αγροδασοκομίας και της βελτιστοποιημένης εκ περιτροπής βόσκησης - σε όλα τα λιβάδια παγκοσμίως θα μπορούσε να αξιοποιήσει την ικανότητα δέσμευσης για να εξουδετερώσει σχεδόν το ένα τρίτο των τρεχουσών ετήσιων εκπομπών του ζωικού κεφαλαίου, αλλά οι οικονομικές δαπάνες μιας τέτοιας αλλαγής μπορεί να μην είναι βιώσιμες βραχυπρόθεσμα.
Ομοίως, η αντικατάσταση ενός μεριδίου της διατροφής ενός χοίρου με τροφές που παρασκευάζονται από τα οικιακά απορρίμματα μπορεί να οδηγήσει σε δραματικές μειώσεις των συνολικών εκπομπών αζώτου, θα απαιτούσε όμως, κατάλληλες επενδύσεις σε υποδομές, πολιτικές και κανονισμούς για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των ζωοτροφών και να μειωθούν οι κίνδυνοι πρόκλησης επιδημιών ζωικών ασθενειών όπως συνέβη με την Αφρικανική πανώλη των χοίρων στην Ασία πρόσφατα.
Η ενίσχυση της υγείας των ζώων είναι μια ισχυρή προσέγγιση για την αύξηση της αποδοτικότητας της ζωικής παραγωγής. Τα υγιή ζώα έχουν υψηλότερες αποδόσεις, ένας σημαντικός παράγοντας για τη μείωση της έντασης των εκπομπών τους.
Στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τον Μετασχηματισμό του Αειφόρου Ζωικού Κεφαλαίου, ο FAO υποστηρίζει τις χώρες στη μετάβαση τους σε έναν βιώσιμο ζωικό τομέα, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία των συστημάτων κτηνοτροφικής παραγωγής, αναπτύσσοντας και εφαρμόζοντας βιώσιμες και προσβάσιμες λύσεις ζωικής παραγωγής και υγείας για την αύξηση της παραγωγικότητας, τον μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και βελτίωση της υγείας.