Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από έκθεση που δημοσιοποίησε τη Δευτέρα 3 Νοεμβρίου ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ, ο οποίος χαρακτηρίζει το φαινόμενο αυτό ως «αυξανόμενη απειλή» για τη γεωργική παραγωγικότητα και την επισιτιστική ασφάλεια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σύμφωνα με τον FAO, η υποβάθμιση της γης ορίζεται ως η μακροπρόθεσμη μείωση της ικανότητας της γης να παρέχει αγαθά και υπηρεσίες.
Η υποβάθμιση της γης δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, καθώς οφείλεται και σε φυσικούς παράγοντες όπως η διάβρωση από νερό ή αέρα και η αλάτωση των εδαφών. Ωστόσο, ο FAO επισημαίνει ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες, με κυριότερες την αποψίλωση, την υπερβόσκηση και τις μη βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, επιταχύνουν σημαντικά τις διαδικασίες υποβάθμισης.
Η επίπτωση της υποβάθμισης μπορεί να κυμαίνεται από τη μείωση της απόδοσης σε καλλιέργειες έως και την πλήρη εγκατάλειψη γεωργικών εκτάσεων. Για την αξιολόγηση της κατάστασης, ο FAO συνέκρινε τρεις βασικούς δείκτες – απώλεια δενδροκάλυψης, διάβρωση εδαφών και περιεκτικότητα άνθρακα στο έδαφος και τη βλάστηση – με τα θεωρητικά επίπεδα που θα υπήρχαν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Τα μεγαλύτερα ποσοστά πληθυσμών που επηρεάζονται εντοπίζονται στη Νότια και Ανατολική Ασία, περιοχές με υψηλή πυκνότητα πληθυσμού. Αντίθετα, στις χώρες με υψηλά εισοδήματα, οι συνέπειες της υποβάθμισης συγκαλύπτονται από την εντατική χρήση γεωργικών εισροών, όπως λιπάσματα και φυτοφάρμακα.
Η πρακτική αυτή, σύμφωνα με τον FAO, είναι κοστοβόρα, οδηγεί σε φθίνουσες αποδόσεις και επιδεινώνει τόσο την υποβάθμιση όσο και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Ο οργανισμός τονίζει ότι η υποβάθμιση της γης δεν είναι αναπόφευκτη ούτε μη αναστρέψιμη. Εκτιμά ότι «η αντιστροφή μόνον του 10% της υποβάθμισης που προκαλείται από τον άνθρωπο στις σημερινές αγροτικές εκτάσεις θα επέτρεπε να αποκατασταθεί επαρκής παραγωγή για να θρέφονται επιπλέον 154 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως».
Στην έκθεσή του, ο FAO προτείνει μέτρα όπως απαγορεύσεις αποψίλωσης, παροχή κινήτρων μέσω πληρωμών για υπηρεσίες οικοσυστήματος και επιδοτήσεις που συνδέονται με την τήρηση περιβαλλοντικών προδιαγραφών, τα οποία μπορούν να προσαρμοστούν ανάλογα με το μέγεθος των εκτάσεων.
