Η νέα γενιά αγροτών έρχεται με επενδύσεις να αλλάξει την γεωργία

Της Νατάσας Σινιώρη
Οι νέοι αγρότες της χώρας µας είναι άνθρωποι που αναζητούν το καλύτερο για την παραγωγή τους και δεν επαναπαύονται. Ενηµερώνονται για τα τεκταινόµενα στον κλάδο τους και συµµετέχουν σε σεµινάρια για να βελτιώσουν τις πρακτικές καλλιέργειας. Ακολουθούν την τεχνολογία και κατεβάζουν εφαρµογές και διαδραστικούς χάρτες για να ενηµερωθούν για τις αλλαγές του καιρού ή για να διαχειριστούν καλύτερα το λίπασµα. Εκτιµούν την συνεταιριστική κουλτούρα και ενσωµατώνονται στις εφοδιαστικές αλυσίδες για να πετύχουν καλύτερους όρους για τη διάθεση των προϊόντων τους. Αναζητούν συνεργασίες µε µεγάλες εταιρείες οι οποίες εκτιµούν τη δουλειά τους και αγοράζουν τα προϊόντα τους. Με άλλα λόγια, πρόκειται για νέους ανθρώπους που αναζητούν ευκαιρίες στο σύγχρονο επιχειρείν και ανοίγουν νέους δρόµους στον αγροδιατροφικό κλάδο.

Εκτιµάται ότι από το 2015 περίπου 80.000 νέοι αγρότες έχουν µπει στο αγροτικό επάγγελµα.  Η είσοδος νέων ανθρώπων στο χώρο, εκτός από το γεγονός ότι αλλάζει τη δηµογραφική σύνθεση- ζητούµενο και της Ευρώπης-  αλλάζει σταδιακά και το τοπίο της ελληνικής γεωργίας και φαίνεται να έχει θετική επίδραση στην εξέλιξή της. Τα νούµερα το αποδεικνύουν. Καταρχάς, οι νέοι γεωργοί ενδιαφέρονται για την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιµατική αλλαγή. Σε ποσοστό 13,9%, οι νέοι καλλιεργούν βιολογικά προϊόντα ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 43,5% σκέφτεται σοβαρά να στραφεί σε αυτή την αγορά. Επιπλέον, κάνουν σωστή διαχείριση του νερού αλλά και των φυτοφαρµάκων που χρησιµοποιούν, µε αποτέλεσµα να µειώνεται το κόστος παραγωγής τους και να αυξάνεται το εισόδηµά τους. Ενηµερώνονται ακόµα για τα νέα µηχανήµατα που υπάρχουν στην αγορά και φροντίζουν σε ποσοστό 32,8% να επενδύουν ετησίως στην ανανέωση του εξοπλισµού τους. Τέλος, οι νεότερες ηλικίες στηρίζονται σε ποσοστό 71,3% µόνο στο αγροτικό εισόδηµα, σε αντίθεση µε τους παλαιότερους που σε ποσοστό 60,7% δηλώνουν εισοδήµατα πέραν του αγροτικού.

Έλληνες αγρότες καταρτισµένοι, µε όρεξη για δουλειά και ενδιαφέρον για το περιβάλλον

Στην Ελλάδα, οι νέοι αγρότες κατέχουν γεωργικές εκµεταλλεύσεις φυσικού και οικονοµικού µεγέθους και έντασης απασχόλησης µεγαλύτερου του µέσου όρου των γεωργικών εκµεταλλεύσεων ενώ και η τυπική απόδοση των εκµεταλλεύσεων είναι υψηλότερη του µέσου όρου – µε εξαίρεση τα ελαιοκοµικά και εκµεταλλεύσεις µη ταξινοµούµενες. 

Η ένταξη σε προγράµµατα εξασφαλίζει στους νέους αγρότες εκείνα τα χρηµατοδοτικά εργαλεία που θα τους βοηθήσουν να αναπτύξουν την παραγωγή τους. Ένας από τους νέους αγρότες που εντάχθηκε στο πρόγραµµα νέων αγροτών (2016-2020) είναι ο 27χρονος Γρηγόρης Ψαρογιώργος. Οι βασικές καλλιέργειες του Γρηγόρη είναι το σιτάρι, το κριθάρι και το βαµβάκι, τα οποία καλλιεργεί σε κτήµατα που έχει στον Άγιο Αντώνιο Λάρισας. Από το πρόγραµµα αναµένεται να λάβει 19.500 ευρώ. Μέχρι αυτή τη στιγµή έχει λάβει συνολικά περίπου 10.000 ευρώ, τα οποία έχει χρησιµοποιήσει για την αγορά λιπασµάτων και την αγορά ενός νέου υποβρυχίου στη γεώτρηση.

Ο Γρηγόρης, που ακολούθησε το επάγγελµα του πατέρα του, θεωρείται ένας από τους καταρτισµένους αγρότες. Έχει κάνει µαθήµατα στην Αµερικανική Γεωργική Σχολή και έχει παρακολουθήσει σεµινάρια για τις σύγχρονες γεωργικές πρακτικές. Σηµειώνει ότι η γενιά του ενδιαφέρεται για το περιβάλλον, και αυτό κάνει και ο ίδιος. Για παράδειγµα, αναζητά για τις καλλιέργειές του προϊόντα που δεν βλάπτουν το περιβάλλον, όπως είναι ο ζεόλιθος, ένα ορυκτό που συγκρατεί την υγρασία στο έδαφος. Εξηγεί ότι έριξε σε όλες τις καλλιέργειες βαµβακιού το εν λόγω πέτρωµα. Προσπαθεί ακόµα να κάνει καλύτερη διαχείριση του λιπάσµατος. «Ρίχνουµε το λίπασµα µόνο όταν χρειάζεται, σε αντίθεση µε τους πατεράδες µας που ψέκαζαν συνέχεια». Για την βέλτιστη χρήση λιπασµάτων, ο Γρηγόρης χρησιµοποιεί γεωπόνο. «Οι γεωπόνοι σήµερα είναι πιο ψαγµένοι από τους παλιότερους. Συχνά, µας συµβουλεύουν να περιµένουµε πριν ψεκάσουµε. Έτσι, γλυτώνουµε χρήµατα, προσέχουµε το περιβάλλον και έχουµε καλύτερο αποτέλεσµα». Συµπληρώνει ότι τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει συνεργασία µε µεγάλη εταιρεία ζυθοποιίας. Οι απαιτήσεις της εταιρείας για τα χαρακτηριστικά του κριθαριού είναι µεγάλες, όµως εκείνος καταφέρνει να τους προµηθεύει πάντα µε ένα καλό προϊόν.

Ένα από τα προβλήµατα του κλάδου του που φαίνεται να τον απασχολεί πολύ είναι η είσοδος στο χώρο πλασµατικών αγροτών. Θεωρεί ότι η λύση είναι ένα αυστηρότερο πλαίσιο. Γνωρίζει περιπτώσεις νέων ανθρώπων που έλαβαν επιδοτήσεις ή πήραν δάνεια από τις τράπεζες και στο τέλος εγκατέλειψαν το χώρο. «Αυτό δεν είναι σωστό. Σκέφτοµαι πάντα ότι παίρνουν τη θέση κάποιου άλλου, που ενδεχοµένως να είχε την δυνατότητα να κάνει κάτι καλό στο χώρο, ενώ οι ίδιοι που έχουν λάβει τα χρήµατα δεν µπορούν να τα διαχειριστούν. Αυτά βλέπουν πολλοί νέοι συνάδελφοί µου και απογοητεύονται».

Τεχνολογία: εργαλείο για την βέλτιστη καλλιέργεια 

Ο Γρηγόρης χρησιµοποιεί σε µεγάλο βαθµό την τεχνολογία. Καταφεύγει στις εφαρµογές για να ελέγχει τον καιρό και έτσι αποφεύγει το συνεχές πότισµα. Ο πατέρας του, όµως, διαφωνεί µε τη χρήση της τεχνολογίας. «∆εν πιστεύει στις εφαρµογές και ακούει ό,τι του λένε στο καφενείο. Αν στο καφενείο του πουν ότι θα βρέξει, θα µου πει να µην ποτίσω. Συνήθως πέφτει έξω», αναφέρει ο Γρηγόρης γελώντας. «Όµως, µε την τεχνολογία έχω καταφέρει να κάνω εξοικονόµηση νερού. Για παράδειγµα, στο φύτρωµα του βαµβακιού δεν χρειάστηκε να ποτίσω καθόλου, καθώς έλεγχα συνέχεια το µικροκλίµα της περιοχής στις εφαρµογές», αναφέρει µε υπερηφάνεια. 

Και ο 35χρονος Αποστόλης Ζαχαριάς που καλλιεργεί στο Ψυχικό Λάρισας έχει παρακολουθήσει σεµινάρια και προσπαθεί να είναι ενηµερωµένος αναφορικά µε την τεχνολογία. Τα GPS στα τρακτέρ και οι εφαρµογές κινητών τον έχουν βοηθήσει να βελτιώσει τις καλλιέργειές του. Συµµετέχει ακόµα σε συνεταιρισµό, καθώς εκτιµά την συνεταιριστική κουλτούρα της συνεργασίας και πιστεύει ότι ο κλάδος διαµορφώνει διαφορετική δυναµική µε τους συνεταιρισµούς. Θεωρεί ότι οι συνεταιρισµοί προσφέρουν ασφάλεια στους αγρότες καθώς εξασφαλίζουν την πώληση των προϊόντων τους σε καλύτερες τιµές. Και εκείνος, ακολούθησε το επάγγελµα του πατέρα του από επιλογή, όµως τα βγάζει δύσκολα πέρα. Το κέρδος του είναι µικρό. «Προς το παρόν, προσπαθούµε να επιβιώσουµε», αναφέρει χαρακτηριστικά. Τα δύο τελευταία χρόνια αντιµετωπίζει ένα ακόµα πρόβληµα, όπως και πολλοί συνάδελφοί του: την έλλειψη εργατικών χεριών λόγω κορονοϊού. Αυτός πιστεύει ότι είναι και ένας επιπρόσθετος λόγος που έχουν ερηµωθεί τα χωριά. Εκείνος όµως επέλεξε συνειδητά να µείνει σε οικισµό και όχι σε πόλη. «∆εν πρέπει να ερηµωθούν τα χωριά. Για το λόγο αυτό, διάλεξα να µείνω σε µικρό οικισµό. Επιπλέον, θέλω να είµαι κοντά στα χωράφια µου. Νιώθω τυχερός που κάνω αυτό που αγαπώ, κι ας είναι δύσκολο. ∆εν υπάρχει µεγάλη βοήθεια από το κράτος όµως εγώ έχω επιµονή και υποµονή και το παλεύω», εξηγεί.

Σε αναµονή των Σχεδίων Βελτίωσης

Την άποψη αυτή συµµερίζεται και ο 35χρονος Παναγιώτης ∆οξαριώτης. Ο Παναγιώτης που καλλιεργεί 1000 στρέµµατα µε σιτάρι, κριθάρι, φακή και δέντρα φιστικιάς είναι από 17 ετών στον κλάδο και βλέπει ότι η γεωργία του αποφέρει λιγότερα έσοδα, σε σχέση µε παλιότερες εποχές. Αυτή την περίοδο πρέπει να αγοράσει ένα µικρότερο τρακτέρ και ψεκαστικά µηχανήµατα, αλλά δεν έχει το εισόδηµα που θα του επιτρέψει να προβεί σε αυτές τις αγορές. Όπως και άλλοι συνάδελφοί του, έτσι και εκείνος, αναµένει τα Σχέδια Βελτίωσης προκειµένου να εξακριβώσει αν θα µπορέσει να λάβει τη χρηµατοδότηση για τον εξοπλισµό που χρειάζεται. Παρ ’όλες τις δυσκολίες, δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια για τη βελτίωση της παραγωγής του.

Αναφερόµενος στους νέους αγρότες, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών (ΠΕΝΑ) Νικόλας Παυλονάσιος εκφράζει τη διαπίστωση ότι «η νέα γενιά αγροτών θέλει να µείνει στον τόπο του και να παράξει», επιβεβαιώνοντας τα λεγόµενα του Αποστόλη που έµεινε στην επαρχία από επιλογή. Σηµειώνει ότι είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι την περίοδο 2000 – 2020 και µέσω του πριµ της πρώτης εγκατάστασης υπήρχαν 60.000 νέοι αγρότες, οι οποίοι παρέµειναν στον κλάδο. Αυτό το µέτρο αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα µέτρα πολιτικής για τη δηµοσιογραφική αναζωογόνηση. 

«Να παραιτηθούν οι παλιοί από τα δικαιώµατα εκµετάλλευσης»

Η ανανέωση του δηµογραφικού θα επέλθει όταν οι παλιότεροι αγρότες εγκαταλείψουν το επάγγελµα. Στη χώρα µας, η χαµηλή σύνταξη που λαµβάνουν τους υποχρεώνει να εργάζονται ακόµα. Από έρευνα για τη νέα ΚΑΠ στην Ελλάδα προκύπτει ότι η γεωργική εκµετάλλευση είναι ένα περιουσιακό στοιχείο που οι αγρότες δύσκολα θα αποχωριστούν, αφού µε την συνταξιοδότησή τους το 34,4% θα την µεταβιβάσει στα παιδιά του, ενώ το 24,6% δηλώνει πρόθυµο να συνεχίσει να καλλιεργεί ακόµα και µετά την συνταξιοδότησή του. Μόλις το 5,2% σχεδιάζει να νοικιάσει την γεωργική του εκµετάλλευση, ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 3% σκέφτεται να την πουλήσει. Ο Γρηγόρης αναφέρει ότι για να επιτευχθεί η ηλικιακή ανανέωση, θα πρέπει να εφαρµοστούν κάποια µέτρα που ισχύουν σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στη Γερµανία, όπου οι αγρότες ιδιοκτήτες γης πρέπει να παραιτηθούν από τα δικαιώµατα γεωργικής εκµετάλλευσης, προκειµένου να εισπράξουν τη σύνταξη γήρατος. Η Γερµανία έχει πετύχει την αναγκαία ηλικιακή ανανέωση. Αλλά «για να γίνει αυτό στην Ελλάδα, θα πρέπει να αυξηθεί η σύνταξη των αγροτών που αυτή τη στιγµή είναι χαµηλή», αναφέρει ο κ. Παυλονάσιος.

 Ανλυτικά το εφοέρωμα διαθέσιμο εδώ.