Με ταυτότητα DNA τα αγροτικά προϊόντα του Βορείου Αιγαίου

Το εγχείρηµα αυτό έρχεται να επικυρώσει επιστηµονικά τον µανδύα της αυθεντικότητας που περιβάλλει ούτως ή άλλως τα προϊόντα αγροδιατροφής, ιδίως εκείνων που παράγονται από µικροµεσαίες και µικρές επιχειρήσεις που εδρεύουν σε περιοχές της Ελλάδας µε µακρά ιστορία στην πρωτογενή παραγωγή. Το πρόγραµµα Αγρο-ταυτότητα, σχεδιάστηκε από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου σε συνεργασία µε τον τεχνικό σύµβουλο ∆ρ. Βασίλη Τακαβάκογλου, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογίας και το Πανεπιστήµιο Αιγαίου υπό τον Καθηγητή ∆ηµήτρη Σκάλκο, υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράµµατος INTERREG V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020.

Επόµενο βήµα του εγχειρήµατος θα είναι η διαµόρφωση ειδικής ετικέτας που θα στολίζει τα τελικά προϊόντα, όπως εξηγεί στην Agrenda ο καθηγητής Σκάλκος, ενώ ο ∆ρ. Τακαβάκογλου σηµειώνει τα στοιχεία που αντλούνται από την εργαστηριακή ανάλυση των προϊόντων, βάσει των στοιχείων που µαρτυρά το DNA τους, αποδεικνύεται πως:

  Το προϊόν παράγεται στο Βόρειο Αιγαίο από επιχείρηση, που εδρεύει και λειτουργεί νόµιµα στην Περιφέρεια αυτή.

  Το προϊόν πληροί µια σειρά από χαρακτηριστικά που σχετίζονται µε την προέλευση, την αυθεντικότητα πρώτων υλών και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις όπως καθορίζονται στον Κανονισµό.

Με βάση τα κριτήρια αυτά διακρίνονται τέσσερεις κατηγορίες Ταυτότητας (STANDARD: για προϊόντα που παράγονται στο Β. Αιγαίο, GOLDEN: Τοπικά προϊόντα που αξιοποιούν τοπικές ποικιλίες/φυλές/συνταγές, PLATINUM: Προϊόντα µε αυξηµένες περιβαλλοντικές επιδόσεις και πιστοποιήσεις, και DIAMOND: Τοπικά προϊόντα που συνδυάζουν όλα τα ανωτέρω).

Η κάθε ταυτότητα συνοδεύεται από µοναδικό αριθµό ταυτοποίησης καθώς και QRCODE µέσω του οποίου οι καταναλωτές συνδέονται στη διαδικτυακή εφαρµογή του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αυθεντικότητας και µπορούν να εντοπίσουν το προϊόν και την επιχείρηση παραγωγής καθώς και να επιβεβαιώσουν την εγκυρότητα της Ταυτότητας.

∆ιαβατήριο για την καταπολέµηση ακόµα και αθέµιτων πρακτικών στην αγορά

«Η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ξεκίνησε πριν από 2,5 χρόνια το εγχείρηµα αυτό, στο οποίο συµµετέχουν 45 επιχειρήσεις. Πιστοποιούµε τα τοπικά µας προϊόντα ως προς την αυθεντικότητά τους και τους δίνουµε µια υπεραξία. Το κόστος για τις επιχειρήσεις περιορίζεται σε ένα συµβολικό κόστος εγγραφής, ενώ µε αυτό το διαβατήριο µπορούµε να καταπολεµήσουµε ακόµα και αθέµιτες πρακτικές» εξηγεί από την πλευρά του ο Αντιπεριφερειάρχης Β. Αιγαίου, Πανάγος Κουφέλος, αναλαµβάνοντας τον απαιτητικό ρόλο των ελέγχων και του αδιάβλητου της διαδικασίας πιστοποίησης. Αυτό που έχει επιτευχθεί µέχρι σήµερα, σύµφωνα µε τον ίδιο, είναι η διαµόρφωση βάσης δεδοµένων µε καταγραφή των περισσότερων πρώτων υλών, όπως ποικιλίες σιτηρών, µετρήσεις γάλακτος, ποικιλίες αρωµατικών φυτών, οι οποίες αξιοποιούνται από εταιρείες µεταποίησης τροφίµων της Περιφέρειας.

Παίρνουν σφραγίδα τα 1000 αρώµατα της Σάµου

Στον κατάλογο αναλύσεων που συνδέουν τον τόπο µε το DNA της πρώτης ύλης βρίσκεται και το Μοσχάτο της Σάµου, η ποικιλία µε τα χίλια αρώµατα, της οποίας το 60% εξάγεται στη Γαλλία, λέει ο καθηγητής ∆ηµήτρης Σκάλκος, που σχολιάζει ότι τα συγκεκριµένα γλυκά και µοναδικά κρασιά αποκτούν ταυτότητα αυθεντικότητας. Μια ευγενής ποικιλία, που απαντάται και σε άλλα µέρη της Eλλάδας, αλλά µόνο στη Σάµο εκδηλώνεται
ο καλύτερος χαρακτήρας της.

Δύο βήματα μπροστά στη μετά Covid εποχή η Αγροταυτότητα

Το οικοσύστηµα της Αγροταυτότητας φαίνεται ότι βγαίνει µπροστά από τις υφιστάµενες ενδείξεις εντοπιότητας που έχουν θεσµοθετηθεί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, εισάγοντας σύγχρονες επιστηµονικές αναλύσεις και διαµορφώνοντας ένα περιβάλλον συνεργειών ανάµεσα στις επιχειρήσεις νησιών Βορείου Αιγαίου, τους παραγωγούς και τις πανεπιστηµιακές δοµές.

Πριν από τρία περίπου χρόνια, ο νυν καθηγητής του τµήµατος Χηµείας στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων ∆ηµήτρης Σκάλκος, εργαζόταν στο τµήµα Τεχνολογίας Τροφίµων του Πανεπιστηµίου Βορείου Αιγαίου, το οποίο ανέλαβε σηµαντικό ρόλο στην εκπόνηση του εγχειρήµατος. Ο ίδιος τότε συνέλεξε τα προϊόντα που διαµορφώνουν τη σηµερινή βάση δεδοµένων του προγράµµατος νησί προς νησί, αναλαµβάνοντας παράλληλα την εκπαίδευση των εταιρειών. Όπως αναφέρει στην Agrenda, το πρόγραµµα αυτό αναµένεται να δώσει αξιόλογο εµπορικό εκτόπισµα στα προϊόντα των εταιρειών που µπορούν να στηρίξουν µε το παραγωγικό µοντέλο που εφαρµόζουν την πιστοποίηση αυθεντικότητας. «Το πρόγραµµα θα έχει συνέχεια. Το σήµα αυθεντικότητας έχει χαρακτηριστικά ιχνηλασιµότητας και ταυτοποίησης, δύο µεταβλητές που θα παίξουν σηµαντικό ρόλο στη µετά covid εποχή, όπως ήδη αποτυπώνεται σε σχετικές επιστηµονικές µελέτες για τον κλάδο του τροφίµου» εξηγεί ο ίδιος. 

Συγκεκριµένα, η Αγροταυτότητα ανέπτυξε ένα καινοτόµο µοντέλο για την αξιολόγηση της αυθεντικότητας των προϊόντων αγροδιατροφής µε τις πλέον σύγχρονες και αξιόπιστες επιστηµονικές µεθόδους για τον προσδιορισµό:

  Γενετικών χαρακτηριστικών,

  ισοτοπικού αποτυπώµατος, και

  µικροβιακού προφίλ.

Με απλά λόγια δείχνει «Τι παράγεται, πού παράγεται και ποια ειδικά χαρακτηριστικά διαθέτει» σύµφωνα µε τον έτερο εµπνευστή του εγχειρήµατος ∆ρ. Βασίλη Τακαβάκογλου. Επιπλέον το σύστηµα της Αγροταυτότητας χαρτογραφεί την αυθεντικότητα των τοπικών προϊόντων σε Βόρειο Αιγαίο και Κύπρο µέσα από την εν λόγω βάση ως προς τα χαρακτηριστικά αυθεντικότητας.

Το αποτύπωμα του τόπου και του τρόπου παραγωγής στον πυρήνα του τροφίμου

Ελαιόλαδο, τυροκοµικά προϊόντα και κρεατοπαρασκευές, αρωµατικά φυτά και προϊόντα µέλισσας, όσπρια και σιτηρά, κρασιά και αποστάγµατα, οτιδήποτε δηλαδή µπορεί να δώσει ο τόπος των νησιών του Βορείου Αιγαίου, διεκδικούν αυτό το «διαβατήριο» γνησιότητας όπως το χαρακτηρίζει ο αντιπεριφερειάρχης αγροδιατροφής Πανάγος Κουφέλος. Σε πρώτη φάση, 24 εταιρείες έχουν ήδη λάβει τα πιστοποιητικά τους, µαρτυρίες δηλαδή που φτάνουν µέχρι το ελάχιστο συστατικό της ύλης τους (µόριο) για να τα συνδέσει γεωγραφικά µε τον τόπο που παράγονται. Με άλλα λόγια, φέρουν στο DNA τους ίχνη που µόνο το Βόρειο Αιγαίο µπορεί να δώσει.

Αντίστοιχο έργο δεν υπάρχει ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην επόµενη Ευρώπη, δεν αποκλείεται ωστόσο να ακολουθήσουν και άλλοι το δρόµο που έστρωσε το εγχείρηµα της Αγροταυτότητας.

Στην ειδική εκδήλωση που έγινε στη Μυτιλήνη, όπως σηµειώθηκε, µοιράστηκαν τα πρώτα πιστοποιητικά. Οι εταιρείες που δοκιµάστηκαν σε αυτό το αυστηρό τεστ γνησιότητας και αυθεντικότητας, που δεν µπορεί να ξεγελαστεί είναι οι εξής:

 ΣΕΛΑΧΑΣ ΑΒΕΕ

 ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ Ε. ΘΥΜΕΛΗΣ ΑΒΕΕ

 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΤΥΨΗΣ

 ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΙΝΟΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΕ

 ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΣΑΜΑΡΑ ΑΒΕΕ

 LESVOS HONEY

 ΕΛΛΑΝΙΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ  ΑΒΕΕ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΛΕΣΒΟΥ ΛΕΣΒΙΓΑΛ

ΠΑΠΑ∆ΕΛΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΕ

 ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΜΥΣΤΑΚΕΛΛΗ ΙΚΕ

 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΛΗΜΝΟΥ

 ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ  Γ. ΣΠΕΝΤΖΑΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ

 ΑΝ∆ΡΕΑ∆ΑΚΗΣ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ

 ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ Ι.ΒΑΡΒΑΓΙΑΝΝΗΣ ΕΠΕ

ΕΝΙΑΙΟΣ  ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ  ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ  ΣΑΜΟΣ

 EIRINI PLOMARIOU

ΙΚΑΡΙΑΣ – ΚΑΡΙΜΑΛΗΣ Ε. ΑΝΤΩΝΗΣ

 ΣΑΡΡΗ ΟΛΓΑ ΟΙΚΟΤΕΧΝΙΑ ΑΟ

ΧΡΥΣΑΦΗΣ ΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΤΥ

 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΟΡΙΑΖΗ ΛΗΜΝΟΣ

 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ  ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΑΛΑΜΟΥΣΑΣ

 Ν.ΚΟΥΚΟΥΛΗΘΡΑΣ ΚΑΙ ΥΙΟΙ ΟΕ

 Κ.ΣΑΞΙΩΝΗ ΚΑΙ Χ. ΣΑΞΙΩΝΗ ΟΕ / ΚΙΜΩΝΑΣ