Η πρωτοβουλία για την αναβίωση και τη διαιώνιση παλαιών ποικιλιών ανήκει στον Συνεταιρισµό Φασολοπαραγωγών «Πελεκάνος», ο οποίος, αξιοποιώντας ένα ερευνητικό πρόγραµµα που υλοποίησε µε τη βοήθεια ερευνητών του ΕΚΕΤΑ και του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα, ολοκλήρωσε τη γενετική κάθαρση των σπόρων στις δύο φηµισµένες τοπικές ποικιλίες φασολιού και πλέον δροµολογεί και την πιστοποίησή τους στον εθνικό κατάλογο.
«Βρισκόµαστε στο τελευταίο στάδιο για την πιστοποίηση των σπόρων. Η αίτηση για την εγγραφή στον εθνικό κατάλογο έγινε τον Ιανουάριο του 2022 και µέχρι Σεπτέµβριο ή Οκτώβριο θα στείλουµε επιπλέον δικαιολογητικά και δείγµατα των σπόρων για να αρχίσουν µέσα στο 2023, δοκιµές», εξηγεί η γεωπόνος του Συνεταιρισµού, Σόνια Μιχαηλίδου κι εκφράζει την εκτίµηση ότι «αν όλα πάνε καλά η εγγραφή µπορεί να έχει γίνει έως το τέλος του 2023 και θα αφορά και τα ΠΓΕ».
Τα οφέλη που αναµένονται από την πιστοποίηση -κάτι που αναµένεται να αρχίσει και για τα «πλακέ» φασόλια Πρεσπών- είναι πολλαπλά.
«Πέρα από την ποιότητά τους, οι συγκεκριµένοι σπόροι είναι ανθεκτικοί σε ασθένειες κι εντοµολογικούς εχθρούς. Επίσης αναµένεται να µειωθεί πολύ η φύρα η οποία σήµερα φτάνει σε µεγάλα ποσοστά, ενώ ακόµη κι αν υπάρξει µια φυσική καταστροφή, οι ποικιλίες δεν θα χαθούν, καθώς θα φυλάσσονται στην τράπεζα γενετικού υλικού», τονίζει ο πρόεδρος της οργάνωσης Κωνσταντίνος Ναλπαντίδης, προσθέτοντας πως «µελλοντικά αν, όπως ακούγεται, και οι επιδοτήσεις θα συνδεθούν µε τη χρήση πιστοποιηµένου σπόρου, δεν θα υπάρχει κίνδυνος για τους παραγωγούς να τις χάσουν».
«Όπλο» κατά των αποµιµήσεων
Μέσα από την πιστοποίηση των σπόρων, όµως, ο συνεταιρισµός θεωρεί πως µπορεί να βρει ένα ακόµη ισχυρό «όπλο» για να καταπολεµήσει τα κυκλώµατα, τα οποία δρουν ανεξέλεγκτα, κάνοντας αθρόες εισαγωγές φασολιών από τρίτες χώρες, που τα «βαφτίζουν» Πρεσπών, αφού θα µπορεί να γίνει εύκολα η ταυτοποίησή τους.
«Το πρόβληµα είναι τεράστιο. Έχουµε πληροφορηθεί ότι έχουν εισαχθεί αθρόες ποσότητες από την Κίνα µε 2,60 και 2,80 ευρώ το κιλό, που θα βγουν από το φθινόπωρο στην αγορά και θα γίνει µεγάλο πανηγύρι» τονίζει µε αγανάκτηση ο κ. Ναλπαντίδης.
«Στηρίξτε τη νοµιµότητα και τη διαφάνεια της αγοράς»
Ο πρόεδρος του συνεταιρισµού «Πελακάνος» αναφέρθηκε, επιπλέον, στην ανάγκη να στηριχθούν οι οργανώσεις κι οι οµάδες µε κίνητρα. «Οι οργανωµένοι λειτουργούµε µε απόλυτη νοµιµότητα και διαφάνεια, ενώ οι µεµονωµένοι πωλούν «µαύρα», µε συνέπεια να µην µπορούµε να επιβιώσουµε και να χάνουµε δυναµικό. Ήδη έχουµε µείνει 24 µέλη στην οργάνωση, από 36 που ήµασταν προ καιρού» ανέφερε και ευχήθηκε «να ισχύσουν οι κυβερνητικές ανακοινώσεις για τη µείωση φορολογίας στις οµάδες και τους συνεταιρισµούς, αλλιώς είµαστε χαµένοι».
Στα χωράφια συνεργαζόµενων παραγωγών της «3αλφα»
Οι αναφορές του κ. Ναλπαντίδη και της κ. Μιχαηλίδου, έγιναν στο πλαίσιο συνάντησης µε δηµοσιογράφους, σε αποστολή που οργάνωσε η εταιρεία τυποποίησης και εµπορίας οσπρίων «3αλφα», σε Καστοριά και Πρέσπες, µε σκοπό τη γνωριµία µε την καλλιέργεια των φασολιών, µέσα από την εµπειρία συνεργαζόµενων παραγωγών και οργανώσεων, των οποίων η φιλοξενία συνοδεύτηκε µε τοπικά εδέσµατα και παραδοσιακές πίτες.
«Η 3αλφα είναι ο µεγαλύτερος πελάτης µας. Κάθε χρόνο απορροφά γύρω στους 100-150 τόνους, από τη συνολική µας παραγωγή, η οποία, σε µια κανονική χρονιά, κυµαίνεται στους 600-700 τόνους, από 1.650 στρέµµατα. Το υπόλοιπο της παραγωγής κατά 70% πηγαίνει στην Αθήνα, κάνουµε και λίγες εξαγωγές στις ΗΠΑ, τη Γερµανία και από πέρυσι στην Αυστραλία, ενώ γύρω στο 5% πωλείται µε την ετικέτα του συνεταιρισµού µέσω παραγγελιών» είπε ο πρόεδρος του «Πελεκάνου».
Ως προς τις τιµές, µας ανέφερε πως πέρυσι, που ήταν πολύ κακή χρονιά λόγω ζηµιών στο 60% της σοδειάς, οι τιµές για τον «ελέφαντα» ήταν στα 4,40 ευρώ το κιλό, στον «γίγαντα» στα 4,20 ευρώ και στα «πλακέ» στα 3,90 ευρώ. «Φέτος η καλλιέργεια, µέχρι στιγµής, εξελίσσεται καλά. Το πρόβληµα είναι µε το κόστος παραγωγής το οποίο από τα 2,20 ευρώ το κιλό πέρυσι, φέτος µε τις ανατιµήσεις στις εισροές και την ενέργεια έχει φτάσει στα 3 ευρώ» τόνισε ο ίδιος και εξέφρασε την ελπίδα «να υπάρξει µια δίκαιη τιµή παραγωγού».
«Όσο λευκό το φασόλι, τόσο µαύρο στο χωράφι»
Νωρίτερα επισκεφτήκαµε στο χωριό Λαιµός την κτηριακή υποδοµή µιας οµάδας παραγωγών την οποία καθοδηγεί ο φασολοκαλλιεργητής, Νίκος Στεργίου, βασικός συνεργάτης της «3αλφα» στην περιοχή. «Είµαστε 17 παραγωγοί και καλλιεργούµε κοντά στα 1.000 στρέµµατα µε φασόλι. Η «3αλφα» είναι το σπίτι µας γιατί µας έµαθε να σεβόµαστε το προϊόν το οποίο παράγουµε και να το καλλιεργούµε µε υπευθυνότητα, ασφάλεια και µε ποιότητα για τον τελικό καταναλωτή», ανέφερε ο κ. Στεργίου και χαρακτήρισε πολύ απαιτητική την καλλιέργεια, σηµειώνοντας πως «όσο λευκό είναι το φασόλι, τόσο µαύρο είναι στο χωράφι. Είναι από τα πιο δύσκολα φυτά και θέλουν περιποίηση όπως τα µικρά παιδάκια».
Ενόσω έξι εργάτριες της οµάδας παραγωγών έκαναν τη χειροδιαλογή, σπυρί - σπυρί, ώστε να αποµακρυνθούν σηµαδεµένα και µικρόσωµα φασόλια ο κ. Στεργίου µας ενηµέρωσε πως η διαδικασία αυτή, πέρα από το θέµα της οµοιοµορφίας, είναι εξαιρετικά κρίσιµη και για την ποιότητα του προϊόντος, διότι διασφαλίζει ότι δεν θα ξεφύγει κάποιος χαλασµένος καρπός που µπορεί να κάνει ζηµιά σε όλη τη συσκευασία. «Το φασόλι είναι ζωντανός οργανισµός το αφήνεις µε ξένες ύλες και µικροοργανισµούς τόσο επηρεάζεται» τόνισε και υπογράµµισε πως µε τον µηχανολογικό εξοπλισµό δεν µπορείς να έχεις το αποτέλεσµα που σου δίνει η χειροδιαλογή, αν και πιο επίπονη και µε κόστος.
Αναφερόµενος στην οµάδα παραγωγών που εκπροσωπεί από τη θέση του επικεφαλής, ο κ. Στεργίου ανέφερε πως «εφαρµόζουµε και ευφυή γεωργία τα τελευταία 4-5 χρόνια και ήδη βλέπουµε τα αποτελέσµατα της επιλογής αυτής στην ποιότητα, όσο και στην παραγωγικότητά µας».
Ετήσιες προμήθειες 3.500 τόνων οσπρίων από την «3αλφα»
Το οδοιπορικό στα «µονοπάτια» της φασολοκαλλιέργειας, ξεκίνησε τη ∆ευτέρα 27 Ιουνίου, µε πρώτο σταθµό τον οικισµό Λακώµατα κοντά στο Άργος Ορεστικό Καστοριάς. Εκεί οι άνθρωποι της «3αλφα» µας γνώρισαν ένα ζευγάρι συνεργαζόµενων παραγωγών, τον Αχιλλέα Ηλιάδη και την Κυριακή Τριανταφυλλίδου, οι οποίοι είχαν οργανώσει ένα πικνίκ δίπλα στα χωράφια, κάτω από τον παχύ ίσκιο µιας βελανιδιάς και µας τράταραν χωριάτικες πίτες και ελαφρύ γεύµα.
Αφού µας έδειξαν πώς γίνεται το κλώσιµο των κλωστών του φασολιού (σ. σ. το δέσιµο τους πάνω στις καλαµιές) ο Αχιλλέας και η Κυριακή µας ανέφεραν ότι είναι η 3η γενιά µιας οικογενειακής εκµετάλλευσης µε 140 στρέµµατα, την οποία «άνδρωσε» ο πατέρας του Αχιλλέα, ο 62χρονος σήµερα Παύλος Ηλιάδης, που ξεκίνησε να συνεργάζεται µε την «3αλφα» πριν 40 χρόνια.
«Είµαι 38 ετών και το µόνο που θυµάµαι από πιτσιρικάς στο σπίτι µας είναι η 3αλφα. Η εταιρεία µας έχει στηρίξει τόσα χρόνια και το βασικότερο είναι ότι ξέρουµε πως η παραγωγή µας είναι διασφαλισµένο ότι θα πουληθεί», ανέφερε ο Αχιλλέας Ηλιάδης, προσθέτοντας πως «έχουµε υποστήριξη, γεγονός που µας έχει βοηθήσει να βελτιώσουµε την ποιότητά µας, να αυξήσουµε την παραγωγή µας κατά 15%-20% και να µειώσει τα κοστολόγιά µας, µέσα από την ορθολογικοποίηση της χρήσης των εισροών µας».
Οµάδα Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα
Στη µακρά δραστηριότητα της «3αλφα» ως προς την προµήθεια, από το 1968, οσπρίων από Έλληνες παραγωγούς, αναφέρθηκε η γεωπόνος Κλαίρη Καραχάλιου, η οποία από το 2009 ανέλαβε και συγκρότησε την «Οµάδα Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα», σε µια προσπάθεια να τους οργανώσει και να τους βοηθήσει να καλλιεργούν, για να διασφαλίζεται τόσο η ποιότητα, όσο και η ασφάλεια των τελικών προϊόντων. «Σήµερα η οµάδα Ελλήνων Παραγωγών της 3αλφα απαρτίζεται από πάνω από 300 επιλεγµένους παραγωγούς, οι οποίοι είναι οργανωµένοι σε 7 υπο-οµάδες παραγωγής διαφόρων ειδών οσπρίων», εξήγησε η κ. Καραχάλιου, ως επικεφαλής του προγράµµατος, τονίζοντας ότι «η κάθε υπο-οµάδα ακολουθεί συγκεκριµένα ιδιωτικά πρωτόκολλα καλλιέργειας, µε πλήρη ιχνηλασιµότητα έως τον παραγωγό, του οποίου το όνοµα αναγράφεται στη συσκευασία». Συνολικά η «3αλφα» προµηθεύεται ετησίως περίπου 3.500 τόνους µε διάφορα όσπρια, µε τις µεγαλύτερες ποσότητες να αφορούν ψιλές φακές και φασόλια.
Όσον αφορά την τιµολογιακή της πολιτική, πέρυσι κατά µέσο όρο αγόρασε α’ ύλη πληρώνοντας έως και πάνω από 40% στον παραγωγό, χώρια τις ανατιµήσεις κατά 60% στα καύσιµα, τριπλασιασµό κόστους ενέργειας και ανόδου 70% στα υλικά συσκευασίας. Αντίστοιχα έγιναν στο τελικό προϊόν µεσοσταθµικά δύο αυξήσεις, µια το Νοέµβριο του 2021 και µια αρχές του 2022, που δεν ξεπερνούν το 6%. «Στόχος µας είναι να απορροφήσουµε όσο µπορούµε τις πιέσεις» εξήγησε ο Τάσος Πετρόπουλος από το marketing της «3αλφα».
